درخواست طهرانچی برای تغییر رفتار جامعه نخبگانی

به گزارش خبرگزاری برنا، محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در اولین جشنواره ملی کرسی‌های «تخصصی و ترویجی» دانشگاه آزاد اسلامی با تبریک ایام مبارک ماه رجب و دهه فجر انقلاب اسلامی گفت: از دکتر همایون معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی که اولین جشنواره ملی کرسی های «تخصصی و ترویجی» را برگزار کردند، تشکر می کنم. زمانی که سخن از تحول و تعالی در دانشگاه آزاد اسلامی است، برگزاری چنین جشنواره هایی رکن رکین آن است.

دانشگاه آزاد اسلامی به سمت مرجعیت علمی پیش می رود

وی با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی به سمت مرجعیت علمی پیش می رود، اظهار کرد: اگر دانشگاه به این سمت حرکت نکند، جایگاه شایسته خود را پیدا نمی کند. مسیر مرجعیت علمی نظریه پردازی است و اتفاقی که باید در نظریه پردازی بیفتد این است که روش، جایگاه و سمت و سو تغییر کند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه اولین جشنواره ملی کرسی‌های «تخصصی و ترویجی» یک اقدام نمادین برای رفتارسازی است، گفت: اگر بخواهیم دانشگاه به ریل اصلی خود یعنی گذار از تقلید علم به تولید علم و اندیشه های ناب بازگردد، باید از جریان سازی شروع کنیم. پس از جریان سازی، گفتمان سازی است. تا زمانی که جریان کرسی های نظریه پردازی شکل نگیرد و این ادبیات در دانشگاه مطرح نشود و شبکه ای از افرادی که به این چارچوب ذهنی اعتقاد دارند، به وجود نیاید و یک گفتمان جدی در تمامی حوزه ها شکل نگیرد و نهادسازی و نمادسازی رخ ندهد، شاهد رفتارسازی نخواهیم بود. 

نیازمند تغییر رفتار جامعه نخبگانی هستیم

وی افزود: ما نیازمند تغییر رفتار جامعه نخبگانی هستیم و اگر این تغییر و عادت های غلط که براساس نگاه صورت گرایانه به جریان علم در کشور نهادینه شده است، اصلاح نشود، دچار مشکل خوداهیم شد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه باید از نگاه مقاله گرایانه به نگاه مولد علم برسیم، تصریح کرد: متأسفانه در علم باغداری نمی کنیم، بلکه صیفی کاری می کنیم. کار دانشمند را در پایان سال می نگریم و اجازه نمی دهیم در یک نگاه چند ساله به یک برنامه برسد، این عادت ها و رفتارهایی غلطی که در جامعه علمی حاکم کردیم، باید تغییر کند. جرأت تحول و نگاه تحولی با این مطلب نداریم.

وی افزود: پاسخ مردم به این رفتار غلط را در انتخاب رشته های دانشجویان می بینیم. متأسفانه رشته ها را از کارآمدی انداخته ایم. در جلسه ای که با اعضای گروه کشوری زبان و ادبیات فارسی در واحد کاشان داشتم، نکات مهمی را بیان کردم که توجه همگان را به آن جلسه جلب می کنم. 

 طهرانچی با بیان اینکه واقعیت این است که غرب حاکمیت خود را با مرجعیت علمی بر ما دیکته کرده است، گفت: غرب علم و خرد جمعی را حاکم بر نظام حکمرانی و دین را مقوله فردی می داند، در حالی که ما معتقد به مردم سالاری دینی هستیم. بعضی ها فکر می کنند بحث انتخابات صرفاً کنشی است. در حالی که پایه های بحث شرکت در انتخابات و القائات عدم حضور در انتخابات بینشی و دانشی است. دو نظریه مردم سالاری دینی و نظریه اعتقاد به خرد صرفاً اجتماعی دراین موضوع در حال  زورآزمایی هستند.  

برای دستیابی به اهداف، تأمین اشتغال و حفظ موقعیت رهبری جهان، جریان معرفت علمی جدید باید پیوسته و اساسی باشد

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: نکته مهم این است که آنچه در دنیای فعلی است، از مرجعیت علمی به دست آمده است. برای دستیابی به اهداف، تأمین اشتغال و حفظ موقعیت رهبری جهان، جریان معرفت علمی جدید باید پیوسته و اساسی باشد. این نگاه حکمرانی است و شکل جدیدی به خود گرفته است. 

وی به حکمرانی دانش بنیان با انحصار فناوری از سوی غرب اشاره و تصریح کرد: عصر اطلاعات، جامعه دانایی و هوش مصنوعی، فناوری های همگرا، امپراتورهای جهانی، مجازی شدن امور و حضور شبکه های اجتماعی، ظهور کنشگران جدید در رهبری علم، اقتصاد دانش بنیان و اقتصادی نوظهور از ویژگی های حکمرانی دانش بنیان با انحصار فناوری است. 

طهرانچی با تأکید بر اینکه در مقابل حکمرانی دانش بنیان، باید با سلاح خودشان وارد میدان شویم، گفت:  امروز ما مواجه هستیم با نگاهی که پرچمش را با ورود در زندگی من و شما بالا آورده است. فکر نکنید یک اتفاق صرفاً فناورانه رخ داده است. درست است که انحصار در فناوری است، ولی آن طرف حکمرانی دانش بنیان است. این نکته بسیار کلیدی است. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: حاکمیت دولت خواه با ورود شرکت های فراملی در عرصه علم نیز در حال عبور است. علم، قدرت و ثروت همگرا می شود. الان ثروتمندانی هستند که شعارشان غذای فکر و جسم تو در دستان من است! متأسفانه غذای روح هم به سمت انحصار پیش می رود.

جهاد مستمر علمی با تأکید بر تولید علم و توسعه نوآوری و نظریه پردازی باید انجام شود

وی تأکید کرد: جهاد مستمر علمی با هدف کسب مرجعیت علمی و فناورانه در جهان با تأکید بر تولید علم و توسعه نوآوری و نظریه پردازی باید انجام شود. مرجعیت علمی به کانون مهم منازعه و رقابت قدرتها تبدیل شده است. امروزه ما شاهد حرکت از سیاست تولید دانش گسترده با مشارکت عمومی به سمت سیاست کنترل اطلاعات و انحصار تولید دانش و فناوری در نظام سلطه به نحوی که دیگران صرفاً مصرف کننده باشند، هستیم. باید در نظر داشته باشیم که علم مقلد مرجعیت آور نیست. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه منطقه منازعه اصلی شامل ابزار، قالب، برنامه ریزی، سیاست گذاری، سنت و قواعد حاکم، ساحت ها، لایه ها، مکاتب، رویکرد، مولفه ها، ابعاد، نظریه ها، است، گفت: مهم این است که ساحت دانشگاه را چگونه ببینیم؟ مهم این است که لایه ها، مولفه ها و ابعاد را چی می دانیم؟ مگر با عوض کردن رئیس قطار، مقصد قطار عوض می شود، خیر! نظم و انضباط درونی قطار جا به جا می شود، اما مقصد عوض نمی شود.

 طهرانچی در ادامه با بیان اینکه در جریان رسیدن به تمدن نوین، شش مرحله از بیانات مقام معظم رهبری استخراج کردیم، گفت: رستاخیز علمی، انقلاب علمی، تولید نظریه و فکر، مرجعیت علمی، رهبری علم جهانی و تمدن نوین اسلامی شش مرحله استخراج شده است. در رستاخیر علمی، شتاب برتر در تولید بروندادهای علمی و کسب جایگاه علمی شایسته و نهضت پاسخ به سؤالات نظری و عملی جامعه در مصاف با نیازها و چالش های جدید را داریم. همچنین انقلاب علمی به معنای بیدار کردن عقل جمعی در فضای انتقادی سالم همراه با آزادی بیان و گفتگوی آزاد و مناظره و نیز در چالش با مکاتب است. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: تولید نظریه و فکر در مرحله سوم جریان رسیدن به تمدن نوین است. در این مرحله شاهد دوران ایجاد جریان خلاقیت و تولید مبتنی بر نظریه پردازی روشمند در قلمروهای گوناگون عقل نظری و عملی در کلیه قلمروهای علمی هستیم. پس از این مرحله، وارد مرجعیت علمی می شویم، یعنی مرحله عبور از مرزهای کنونی دانش، کسب جایگاه برتر در تولید علم و داشتن نظریه در اغلب جبهه های دانش مبتنی بر رویکرد تمدن اسلامی. در مرحله رهبری علم جهانی شاهد الهام بخشی به جامعه جهانی در مسیر رسیدن به حیات طیبه هستیم و در مرحله آخر که تمدن نوین اسلامی است، شاهد تأمین حیات طیبه برای بشریت با پیشرانی در علم و تمدن جهانی در جهت شکل گیری جامعه آرمانی اسلام هستیم، رهبری علم جهانی حادث و مقدمه ساز ظهور حجت با برپا کردن تمدن نوین اسلامی می شود. 

کرسی های ترویجی در مرحله رستاخیز علمی است

وی با تأکید بر اینکه کرسی های ترویجی در مرحله رستاخیز علمی است، گفت: ترویج به معنای علم را میان جامعه بردن است. ترویج زمانی است که با محیط پیرامون صحبت می کنید. مگر می شود مسیر آموزش و پرورش مسیر خودش را برود و شما گزاره های وارداتی فقط برای این نظام خرج کنید؟ مگر می شود هنر و رسانه مسیر خودش را برود، و شما در دانشگاه کار خود را کنید؟ مگر حکمرانی دانش بنیان بدون نظریه می شود؟ بارها گفتم دولت ها یکی یکی جای خود را به یکدیگر می دهند، همه وعده خوب شدن اقتصاد را می دهند، اما چرا اقتصاد درست نمی شود، زیرا ما مکتب های اقتصادی در جوامع علمی و دانشگاهی خود نداریم. اداره اقتصاد بانکداری، بیمه، بازار سرمایه و ... مدل می خواهد. این مدلها در مبانی شبیه سازی و نظری در کدام دانشگاه به صورت جمعی مطالعه شده است؟دانشمند که نمی تواند برود در بستر کار، نظر خود را اجرا کند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: رئیس جمهورها باید مکتب اقتصادی دانشگاه‌ها را استفاده کنند. دانشگاه سازمان است، آمادگاه نیست. امروز با تک تک استادها نظریه استخراج نمی شود. امور متنی جامعه هیچگاه با برخورد انفرادی حل نمی شود. پس باید رستاخیز علمی به طور سازمانی در دانشگاه باشد. 

 طهرانچی در ادامه با بیان اینکه  نظریه میانه راه چرایی تولید علم است، خاطرنشان کرد:  قبل از آن مبانی دارد که یک نظریه را مورد پذیرش جامعه علمی قرار می دهد. با برگزاری یک کرسی، ناقد و مدافع پذیرش در جامعه علمی واقف نمی شود. تازه نظریه را برای طرح آماده می کند. اما آنچه که بعد از نظریه است، حاصل نظریه پردازی دانشمندان است. این نگاه ما با بعضی از نگاه هایی که می گوید یک نظریه سنت ها و قواعد حاکمش با نگاه توحیدی ما منطبق باشد، ولو اینکه این دانشمند مسلمان نباشد، همخوانی دارد. اینها نکات قابل توجه است. 

وی به نظریه های کوهن، لاکاتوش، لاودن و ... اشاره کرد و گفت: معیارهای انتخاب نظریه از دیدگاه لاکاتوش این است که انتخاب نظریه به کمک برنامه پژوهشی و نه یک نظریه مستقل یا ترکیب عطفی چند نظریه صورت می پذیرد. انتخاب نظریه از دیدگاه کوهن به کمک مجموعه ای از ارزشها که پارادایم کوهنی نامیده می شود، صورت می گیرد. 

 طهرانچی با تأکید بر اینکه در اولین جشنواره ملی کرسی‌های «تخصصی و ترویجی» دانشگاه آزاد اسلامی باید روش تولید نظریه را به بحث بگذاریم، گفت: من معتقدم برای تولید نظریه شرط لازم و کافی داریم. شرط کافی آن چیزی است که بشر به آن دست یافته است و امروز حاکم و جاری است. شرط لازم هم داریم. شرط لازم انطباق با سنت و قواحد حاکم الهی است. اگر برای تولید نظریه مدل جدیدی را حاکم کنیم یک بازیگر درمیان بازیگران هستیم و مرجعیت و تمدن حاصل نمی شود. خودش یک کنشگر تمدن غرب می شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با طرح این سؤال که چگونه نظریه در مسیر ترسیم شده، حاکم می شود؟ افزود: برای تمدن غرب فرقی نمی کند اسم تولید کننده نظریه چی باشد؟ فقط کافی است در چارچوب آنها نظریه تولید شود.  نخبگان و بزرگان دانشگاه آزاد اسلامی باید روش بحث را تغییر دهند. آن چیزی که بر مبنای نظریه پردازی نخبگان و بزرگان دانشگاه آزاد اسلامی کنار هم جمع شدید، باید روش بحث را تغییر دهید، با کدام روش می خواهید این اتفاق بیفتد.

وی به آیات 7 و 8 سوره روم اشاره کرد و گفت: براساس این آیات تفکر یعنی گزاره های علمی که مبتنی بر یک پارادایم حاکم است. در تمامی نظریه های علوم طبیعی انطباق با قاعده پایان قطعی خلقت شرط پذیرش است.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه مهمترین سؤال دانشگاه ها این است که چگونه می توان به تمدن نوین اسلامی دست پیدا کرد؟، گفت: با استفاده از میراث تاریخی و علمی که همان قرآن، مکتب اهل بیت (ع)، میراث دانشمندان و تجربه گرانقدر انقلاب اسلامی است، می توانیم به تمدن نوین اسلامی دست پیدا کنیم. امروز آثار انقلاب را می توانیم با هویتمان در مقابل انحطاط و فاصله بزرگ غرب که از اخلاق و انسانیت دارد، درک کنیم. دانشگاه باید این مسیر را طی کند و این امکان پذیر نیست تا به خویشتن خویش و ماهیت علم و جریان علم در دانشگاه برگردیم. دانشگاه باید سرآمد و پاسخگو شود. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: دانشگاه سرآمد و پاسخگو دارای ویژگی هایی از جمله مشارکت موثر در تمدن سازی اسلامی، تحقق آرمان های انقلاب و پاسخ گویی به مسائل و چالش های حال و آینده جامعه با تعامل بین عرضه محوری و تقاضامحوری، انطباق حداکثری شبکه واحدهای دانشگاهی و پژوهشگران با نیازهای ملی و محلی، تولید و انتشار دانش مرجع، مرزشکن و کاربردپذیر و فناوری های کاربردی، بکارگیری ترکیب هم افزا، متعادل، و بهینه رویکردهای مزیت محور، مسأله محور و آینده نگر دارد. 

وی با بیان اینکه غرب معتقد است حاکمیت را باید به علم و خرد جمعی بدهد، تأکید کرد: اما انقلاب اسلامی مدل مردم سالاری دینی را ارائه کرد و موفق شد. این یک بحث جدی است. در سوره حج به زیبایی به این موضوع پرداخته شده است. 

 طهرانچی تأکید کرد: پاسداری نظام علمی از موهبت نظری و نعمت مردم سالاری دینی که بر این کشور توسط امام راحل و شهیدان انقلاب اسلامی استوار شد، بسیار مهم و رسالت جامعه دانشگاهی است. براساس نظرسنجی ما از دانشجویان به این نتیجه رسیدیم، قاطبه باور دارند ما نیازمند تحول در درون نظام هستیم. تحول در کارگزار نه تحول در مبانی. ما باید به دفاع از مبانی برخیزیم که اگر این نعمت را پاسداری نکنیم، قوم را به هلاکت بردیم. رسالت ما در ماه پیش‌رو بسیار جدی است. جامعه علمی باید از یک نظریه محکم دفاع کند. 

 انتهای پیام/