وقتی اسم کرمانشاه می‌آید یاد چه چیزهایی می‌افتید؟ نان برنجی، طاق بستان، آش عباسعلی؟ بیستون؟ کرمانشاه خیلی‌ها را یاد کتیبه بیستون می‌اندازد. کتیبه‌ای که بزرگترین سنگ نبشته دنیاست و هیبتش وقتی روبه رویش می ایستید خیره‌تان می‌کند. محوطه بیستون که تنها اثر ثبت شده از کرمانشاه در فهرست جهانی است، نقش برجسته ها و نقوش زیادی را در خود جای داده است. از کوه بیستون که به معنای جایگاه خدایان است و سنگ‌نبشته ای به فرمان داریوش بر روی آن به سه خط میخی اکدی، عیلامی و پارسی باستان نوشته شده تا مجسمه هرکول که از شگفتی های این محوطه و البته مورد علاقه سارقان است. سر مجسمه هرکول دو بار تاکنون به سرقت رفته و سر فعلی کپی است.
از دیگر قشنگی های این مجموعه کاروانسرای شاه عباسی است که رو به کوه بیستون است. کاروانسرایی به سبک چهار ایوانی که ۳ هزار متر است و ساختش از دوره شاه عباس تا شاه سلیمان طول کشیده. این کاروانسرا چند سالی است که بازسازی و تبدیل به هتلی مجهز به نام لاله بیستون شده. بیستون در ۳۰ کیلومتری کرمانشاه واقع شده است.
کتیبه شیخ علی خان زنگنه، کاروانسرای ایلخانی و آثار دیگری این مجموعه بی نظیر را کامل می‌کنند.
یکی از جاهایی که در سفر به کرمانشاه حتما باید دید، طاق بستان است. طاق بستان که در ۱۲ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه واقع شده مجموعه‌ای است بی‌نظیر از سنگ نوشته‌ها و سنگ نگاره‌ها. سنگ نگاره هایی که صحنه‌های شکار و نواختن چنگ و تاج‌گذاری خسرو پرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاهپور دوم و سوم را نشان می‌دهد. هرچند طاق بستان که دارای دو طاق کوچک و بزرگ است در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اما بوی کباب و دنده کبابی که در محوطه تاریخی طاق بستان پیچیده مانع از ثبت جهانی آن شده است.
” طاق بستان بوی کباب می دهد” و سازمان جهانی یونسکو معتقد است حریم بو در این اثر تاریخی رعایت نشده است. چشمه و کوه طاق بستان از مفرح‌ترین مکان‌ها برای یک روز است. پارک کوهستان در ۱۰ کیلومتری شمال طاق بستان یکی دیگر از تفرجگاه های این منطقه است.
اگر دلتان بخواهد در سفر به کرمانشاه یک روز را در جایی خوش آب و هوا و خوش و خرم سر کنید، پیشنهاد ما سراب صحنه است. سراب صحنه با کرمانشاه ۵۵ کیلومتر فاصله دارد یعنی چیزی حدود یک ساعت می‌رانید و بعدش می‌رسید به جایی با آبشارها، درختان سربه فلک کشیده و رودهای پرآب. سراب صحنه در شمال شهر صحنه قرار گرفته، جایی که به آن دربند می‌گویند.
در ابتدای دربند صحنه، دریاچه مصنوعی کوچکی وجود دارد که با قایق پدالی میتوانید، دوری در آن بزنید. سراب صحنه از چهار چشمه اصلی سرچشمه می‌گیرد و آبشاری زیبا را به وجود می‌آورد که زمانی شاهان به کنارش می‌آمدند و وقت می‌گذرانند. گوردخمه صحنه یا گوردخمه دربند در سمت راست رود دربند از دیگر دیدنی های این منطقه است.
از دیدنی‌ترین و قشنگترین مساجد ایران، مسجد شافعی‌هاست. مسجد شافعی‌ها که به سبک مساجد ترکیه ساخته شده با گلدسته‌های بلندش شهر را زیباتر نیز کرده است. مسجد شافعی‌ها در سال ۱۳۲۴ ساخته شد و از سال ۱۳۲۶ تاکنون است که اهل تسنن در این مسجد نماز می‌خوانند. این مسجد از یک سو به میدان جوانشیر و از سوی دیگر به تاریکه بازار منتهی می‌شود.
دلتان می‌خواهد بخشی از تاریخ مصور ایران را روی کاشکاری‌ها ببینید؟ تکیه معاون الملک که امتیاز عمده‌اش در کاشیکاری آن است یکی از زیباترین بناهای به جا مانده از دوره قاجار محسوب می‌شود. تکیه که در سال ۱۲۸۲ ساخته شده در ابتدا برای برگزاری آیین‌ها و مراسم های مذهبی و رفع اختلافات قومی و عشایری به کار می‌رفت و بعدها به محل اجتماع مشروطه خواهان تبدیل شد، با افزوده شدن تکیه به آن محلی شد برای برگزاری مراسم های مذهبی و ....
کاشی‌های برجسته و نیمه برجسته با رنگ‌های صددرصد طبیعی که در این بنا به کار رفته در جهان بی‌همتاست. تصاویری که بر روی کاشی‌ها حک شده نیز صحنه‌هایی از غزوات محمد، نبردهای علی، حوادث کربلا، تصاویر سلاطین باستانی ایران از جمله پادشاهان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید. کاشیکاری این تکیه که دو قسمت عباسیه و زینبیه دارد ۱۷ سال طول کشیده. این تکیه در محله آبشوران قدیم و خیابان حداد عادل واقع شده. این تکیه دارای موزه پوشاک و مردم شناسی نیز هست.
تکیه بیگلربیگی را عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی در دوره قاجار بنا نهاد، تکیه‌ای که آیینه کاری‌اش یکی از بی‌نظیرترین تصاویر را در مقابلمان قرار می‌دهد. حیاطی مصفا با حوضی در وسط دارد و در سمت غربی حیاط، تالار آئینه کاری بزرگی است که به حسینیه معروف است. این تالار با تزئینات و کتیبه‌های متعدد مربوط به دوران سلطنت مظفرالدین شاه مزین شده. موزه خط و کتابت این تکیه از دیدنی هایش است. تیکه بیگلر بیگی در خیابان مدرس و در محله قدیمی فیض‌آباد و کوچه بیگلری مقابل کوچه صارم الدوله واقع شده‌است.
بعد از اصفهان، کرمانشاه دومین شهر دارای باغ گل است. باغ گل کرمانشاه در زمینی ۵ هکتاری با قابلیت کشت ۴ هزار گونه گیاهی و باغ گل‌های ایرانی، ژاپنی، فرانسوی و ایتالیایی ساخته شده. برای کاشت اغلب گیاهان این باغ از بذر درجه یک هلندی استفاده شده. این باغ بزرگ و زیبا شامل نمایشگاه کاکتوس، برکه، آبراه، بخش گل‌های فصلی، درختچه‌ها و گونه‌های مختلف گل است که از کشورهای مختلف جمع‌آوری شده است. این باغ در کمربندی غربی کرمانشاه، روبروی بیمارستان سینا واقع شده است.
غار پَراو نام غاری در کوه پراو است که در ۱۲ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه، میان کوه طاق بستان و کوه بیستون قرار دارد. این غار در جنوب منطقه‌ای به نام میدان پراو است که در ۳۰۰ متری پایین قله شیخ علیخان یا قله پراو قرار دارد. پَراو در زبان محلی به معنای پر آب است.
غار پراو ۴۰ سال پیش کشف شد. آن زمان بزرگترین غار عمودی دنیا بوده است و به همین دلیل لقب اورست غارهای جهان را به آن داده‌اند. غار پراو دومین اثر طبیعی ملی کرمانشاه است که سازمان حفاظت محیط زیست ایران در سال ۱۳۸۸ آن را به ثبت رساند.
در حال حاضر غارهای عمیق بسیاری در جهان یافت شده که بسیار عمیق تر از غار پراو هستند. به این ترتیب غار پراو در رتبه ۲۱۲ لیست عمیق‌ترین غارهای جهان قرار گرفته است. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار پراو، دهانه آن است که در ارتفاع ۳ هزار متری از سطح دریا قرار دارد. این ارتفاع، بالاترین سطح در بین تمام غارهای دنیا است.
سرآب نیلوفر دریاچه کوچکی در ۲۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه است. این دریاچه مملو از گل‌های نیلوفر آبی است و در فصول گرم سال غنچه‌ها و برگ‌های آن سر از آب برآورده و قسمت زیادی از آن را می‌پوشانند. اطراف این سرآب تأسیسات رفاهی گردشگری احداث شده است. سرآب نیلوفر پنجاه‌وپنجمین اثر طبیعی ملی است که در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
تالاب هشیلان در حدود ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد. اداره کل حفاظت محیط زیست کرمانشاه، این تالاب را به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام کرده است. در این تالاب حدود ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ با مساحت تقریبی از ۱۰۰ مترمربع تا حدود یک هکتار وجود دارند که در فصل زمستان و در روزهای پر باران، در اثر افزایش دبی آب تالاب، بعضی از آن‌ها در زیر آب پنهان می‌شوند. نام تالاب بر اساس گویش کردی، مرکب از دو بخش «هشی» به معنی مار و «لان» به معنای خانه است. بنابراین نام هشیلان به معنی لانه ماران است زیرا در این تالاب تعداد زیادی مار به ویژه مار آبی و مار چلیپر وجود دارند.
گوردخمه‌های اسحاق وند، سه گوردخمه در ابعاد مختلف هستند که در در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین و در صخره‌هایی واقع شده‌اند که در شمال شرقی روستای ده نو قرار دارند. نام اسحاق وند با توجه به روستایی که در آن نزدیکی قرار دارد برای این گوردخمه‌ها انتخاب شده است. این گوردخمه‌ها طبق نظر برخی از باستان‌شناسان، قدیمی‌ترین مقابر صخره‌ای سرزمین پارس هستند و به دوران مادها تعلق دارند.
گوردخمه‌های سمت راست و چپ تزییناتی ندارند، اما در بالای گوردخمه‌ی میانی تصویر مردی به حالت تمام‌قد با چهره‌ای نیم‌رخ وجود دارد. این مرد لباس چین‌دار بلندی به تن دارد و دست‌هایش را به حالت نیایش بلند کرده است. در مقابل او مشعل و آتش‌دان قرار دارد و یک هیکل کوچک در پشت آتش‌دان ایستاده که دست‌هایش بلند است و شیئی در دستان خود دارد.
گوردخمه داوود که در سه کیلومتری جنوب شرقی سرپل ذهاب قرار دارد، از گوردخمه‌های تاریخی متعلق به دوران مادها یا هخامنشیان است. اهالی محلی سرپل ذهاب، این گوردخمه را به نام کل داوود (کل داو) نیز می‌شناسند. این دخمه در دل صخره بزرگی کنده شده و ارتفاع آن از زمین زیاد است. درون مقبره ۵ تاقچه و گوری بیضی شکل قرار دارد. اهل حق در بعضی اوقات از سال برای برگزاری مراسم مذهبی در این گوردخمه جمع می‌شوند.
گوردخمه صحنه یا گوردخمه دربند در شهر صحنه و سمت راست رود دربند در کرمانشاه حجاری شده است. در بین اهالی محلی، گوردخمه‌ها به قبر کیکاوس، فرهاد تراش و گور شیرین و فرهاد معروف هستند. این گوردخمه‌ها شامل گوردخمه بزرگ و کوچک هستند. مسیر رسیدن به گوردخمه‌های صحنه، درختان میوه و درختان جنگلی قرار گرفته است که پوشش زیبایی به این ناحیه داده‌اند. در نمای ورودی آرامگاه، تصویر خورشید بال‌داری حجاری شده است.
با توجه به اینکه نوع تراش هر دو گوردخمه موجود در این منطقه شبیه به یکدیگر است، می‌توان گفت که این دو دخمه همزمان ساخته شده‌اند.
معبد آناهیتا از بزرگترین بناهای سنگی در ایران است که در شهر کنگاور در کرمانشاه قرار دارد. «آناهیتا» فرشته و نگهبان آب، فراوانی و زیبایی بوده است و ایرانیان مقام ارزشمندی را باری او قائل بوده‌اند. معبد آناهیتا پرستشگاهی است که همانند سایر بناهایی که بر بلندی ساخته شده‌اند، برگرفته از شیوه‌ی سکوسازی است. بر فراز این اثر تاریخی، ردیفی از ستون‌های سنگی وجود دارد. ستون های این بخش ۵۴/۲ متر هستند. معبد آناهیتا به دوره‌ی اشکانی یا ساسانی نسبت داده می‌شود.
طاق گرا یا طاق شیرین در مسیر کرمانشاه به سرپل ذهاب، در گردنه پاتاق قرار دارد. بنای این تاق، فضای ایوان مانندی است که به طور کامل از بلوک‌های سنگی ساخته شده است که به صورت مکعب مستطیل تراش خورده‌اند. دیوارهای داخلی با نقوش هندسی حجاری شده‌اند.
در مورد زمان ساخت و قدمت این بنا اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما برخی آن را به دوره اشکانی یا ساسانی نسبت می‌دهند. از سوی دیگر مدارک باستان‌شناسی نشان می‌دهند که ظاهرا بنا متعلق به اواخر دوره ساسانی و زمان حکومت خسرو دوم است.
کارکرد این بنا تاکنون مشخص نشده است، اما کارکردهای متفاوتی برای آن بیان شده که شامل این موارد است: «یادگار احداث راه کاروان‌رو، «توقف‌گاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «پاسگاه مرزی» و «بنای یادبودی از پیروزی».
برای دسترسی به این اثر، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی پاتاق، وارد جاده فرعی سمت چپ شوید و بعد از حدود ۵۰۰ متر به طاق گرا خواهید رسید.
آستان احمد بن اسحاق قمی در شهر سرپل ذهاب کرمانشاه، از مهمترین آثار دیدنی و زیارتی این شهر است که تقریبا در مرکز شهر قرار دارد. ساختمان قبلی بنا در دوران جنگ ویران شد؛ اکنون بارگاه باشکوهی در آن‌جا سخته شده است. صحن حرم در اعیاد مذهبی به عنوان مصلی استفاده می‌شود. اطراف آن نیز قبرستان این شهر قرار گرفته است.
احمد بن اسحاق اشعری قمی، وکیل حضرت امام حسن عسکری (ع) در قم بوده است. ایشان به دستور امام در قم مسجدی با نام امام حسن عسکری در چهار راه بازار ساخته‌اند.
احمد بن اسحاق از کسانی است که حضرت مهدی (عج) را در طول حیات پدر بزرگوارشان ملاقات کرده است. شیخ طوسی می‌گوید: «در دوران نیابت نواب خاصه، عده‌ای مورد اعتماد و اطمینان بودند که توقیعاتی از سور حضرت برای آن‌ها ارسال می‌شد. یکی از آن‌ها احمد بن اسحاق قمی بوده است.»