به گزارش برنا؛ کافی است تصمیم بگیرید خودتان را با هدف افزایش سطح انرژی، به نوشیدن یک فنجان قهوه مهمان کنید تا با جمله چه نوع قهوه‌ای می‌خواهید و چند درصد عربیکا باشد، روبه‌رو شوید. در چنین شرایطی، اولین سوالی که ذهنتان را مشغول می‌کند، این است که قهوه عربیکا چیست؟ و چه فرقی با دیگر قهوه‌ها دارد؟
حقیقت این است که هر دانه قهوه، از روزی که کشت می‌شود تا لحظه‌ای که به دست شما می‌رسد، داستانی متفاوت و منحصربه‌فرد را پشت سر گذاشته که طعم، عطر و رنگ آن را دست‌خوش تغییر می‌دهد. به طور مثال، عربیکا آن قهوه کلاسیکی است که با طعم ملایم خود، کم‌تر احساس تلخی در دهانتان ایجاد می‌کند.
اما انواع قهوه عربیکا چه مواردی هستند؟ آیا نوشیدن قهوه، تاثیری بر بدن و سلامتی دارد؟ چطور قهوه مورد علاقه خود را بشناسیم؟ در ادامه علاوه بر پاسخ به این سوالات، به بررسی جزئیاتی در مورد عربیکا می‌پردازیم که تجربه نوشیدن قهوه را در عین طعم تلخی که دارد، شیرین و خاطره‌انگیز کند.
عربیکا(Arabica) نوعی قهوه به حساب می‌آید که بیش از ۶۰ درصد کشت و تولید قهوه‌ی جهان را به خود اختصاص داده است. تولید قهره عربیکا به کشور اتیوپی در آفریقا بر می‌گردد. این قهوه دارای دانه‌های کوچک و قهوه‌ای درخشان است که بیش‌تر به دلیل طعم ملایم، عطر دل‌نشین، اسیدیته بالا و میزان کافئین استاندارد، نوشیدنی محبوب میان بسیاری از افراد محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که در بسیاری از مواقع، قهوه عربیکا در ترکیب با سایر قهوه مانند روبوستا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موضوع موجب ایجاد طعم و عطر لذت‌بخش و در عین حال مصرف کافئین بیش‌تر و انرژی بالاتر می‌شود که هدف اصلی مخاطبان قهوه به حساب می‌آید.
بعد از آنکه بررسی کردیم قهوه عربیکا چیست، بد نیست با خاستگاه این قهوه هم آشنا شویم. خاستگاه قهوه عربیکا از افسانه‌ای جالب شروع می‌شود که خواندن آن خالی از لطف نیست. طبق عقیده بومیان منطقه اورومی در اتیوپی، روزی یکی از افرادی که عزیز خود را از دست داده بود، بر سر مزارش ساعت‌ها گریه کرد؛ اشک‌هایی که بر زمین می‌ریختند، موجب رشد گیاهی شد که پس از دم کردن آن، نوشیدنی انرژی بخشی به دست می‌آمد و ما امروزه آن را با نام قهوه عربیکا می‌شناسیم.
اما در واقعیت، خاستگاه اصلی قهوه عربیکا به قاره آفریقا با تمرکز بر دو کشور اتیوپی و سودان جنوبی بر می‌گردد. شواهد نشان می‌دهد که جنگل‌های کافا در اتیوپی که ابتدا مرکز رشد گونه‌های وحشی قهوه عربیکا بود؛ به لحاظ ارتفاع و آب‌وهوای مناسب، نقطه ایده‌آلی برای رشد این گیاه محسوب می‌شد. در ادامه، فلات بوما در سودان جنوبی، گونه‌های وحشی این گیاه را بدون هیچ‌گونه دخالت یا دست‌کاری انسان را در دل خود جای داده است.
امروزه کشورهای برزیل، کلمبیا، ویتنام، هندوراس و گواتمالا در کنار مهد تولید قهوه عربیکا به کشت عمده و صادرات این گیاه می‌پردازند و تاثیر به‌سزایی در گسترش مصرف آن آن داشته‌اند.
حالا که می‌دانید قهوه عربیکا چیست، وقت آن رسیده است که کمی با مبحث گیاه شناسی این محصول آشنا شویم. به طور معمول، عربیکا در ارتفاعاتی بین 900 تا 2000 متر بالاتر از سطح دریا و آب‌وهوای گرم با بارندگی نسبی رشد می‌کند. باید این نکته را در نظر بگیرید که قهوه‌ی عربیکا، گونه‌ای حساس به شمار می‌رود. بنابراین، در مراحل کشت و تولید این محصول باید به زهکشی خاک و حمله آفات توجه ویژه‌ای داشت. بیماری‌هایی مانند زنگ قهوه یا مگس میوه، بیش‌ترین تهدید را در مسیر رشد عربیکا به وجود می‌آورند.
دانستن ویژگی‌های دانه قهوه عربیکا برای کسانی که عادت دارند خودشان از دانه‌های قهوه، پودر آن را به دست آورند، بسیار اهمیت دارد. زیرا می‌تواند راهی برای خرید محصول مرغوب و اصل محسوب شود. از طرفی این اطلاعات، وجه تمایز عربیکا با روبوستا را نشان می‌دهد. می‌توان گفت مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارتند از:
ظاهر دانه عربیکا
دانه‌های قهوه عربیکا معمولا بیضی‌شکل و کشیده هستند. از طرفی، سطح نسبتا صافی دارند که با یک خطر مرکزی منحنی و روشن، شکاف کم عمقی خورده‌اند. اما رنگ دانه قهوه عربیکا، طیف روشن‌تری از ربوستا دارد و با اصطلاح طلایی‌تر توصیف می‌شود.
مقدار کافئین عربیکا
دانه قهوه عربیکا نسبت به روبوستا، از مقدار کم‌تری کافئین برخوردار است. اگر بخواهیم این سطح کافئین را نسبت به یک فنجان قهوه بسنجیم، باید گفت که در هر فنجان قهوه عربیکا، بین ۷۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم کافئین وجود دارد. به طور کلی، میزان کافئین دانه‌های عربیکا به گونه‌ای است که افراد حساس نسبت به کافئین می‌توانند از آن استفاده کنند.
طعم دانه عربیکا
عربیکا، قهوه‌ای با طعم پیچیده و در عین حال متنوع است. این گیاه می‌تواند به واسطه تنوع ژنتیکی و شرایط رشد، طعم متفاوتی را تجربه کند. به همین دلیل، انواع نوت‌های میوه‌ای، شکلاتی، آجیلی، گلی و حتی ادویه‌ای در این دانه مشاهده می‌شود که طعم و عطر بی‌نظیری را خلق می‌کند.
عطر دانه عربیکا
دانه‌های قهوه عربیکا می‌توانند تحت تاثیر عواملی مانند روند کشت، نوع فرآوری و میزان برشت، عطر متفاوتی به ارمغان آورند. عطر شکلات، آجیل‌هایی مانند بادام، گل‌های مرکبات یا یاسمن و ادویه‌جاتی مثل دارچین و هل، از جمله عطرهای قالب عربیکا به حساب می‌آیند.
احتمالا زمانی که به دنبال پاسخ قهوه عربیکا چیست، می‌گردید؛ دنبال ردی از کشورهای عربی در تولید آن هستید. در حالی که بیش‌ترین تولید عربیکا به کشورهای برزیل، کلمبیا و اتیوپی خلاصه می‌شود. توجه داشته باشید که این تفاوت در موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب‌وهوا به تولید دانه‌های متفاوتی منجر می‌شود. به طور مثال، دانه‌های قهوه عربیکا تولید شده در برزیل معمولا طعم آجیلی دارند و به لحاظ ظاهر سنگین‌تر هستند. در حالی که عربیکای تولید در اتیوپی، طعمی پیچیده با ترکیبی از رایحه گل‌دار و میوه‌ای دارند.
طی قرن‌های مختلف که از تولید قهوه عربیکا گذشته است، شاهد تنوع بالایی در این نوع قهوه هستیم که هر کدام طعم، عطر و ظاهر متفاوتی دارند. معمولا کسانی که قهوه را به جزئی جدایی‌ناپذیر از سبک زندگی‌شان تبدیل کرده‌اند، با صرف انواع عربیکا به نوع دل‌خواه خود دست پیدا می‌کنند. پس انواع قهوه عربیکا چیست؟ در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
یکی از اصیل‌ترین انواع قهوه عربیکا که تولید آن به اتیوپی باز می‌گردد، تیپیکا نام دارد. می‌توان گفت که دلیل محبوبیت این قهوه به قدمت، اصالت و کیفیت بالای آن مربوط می‌شود. تیپیکا که بر روی درختانی بلند و باریک رشد می‌کند، نسبت به آفات بسیار حساس است و برداشت دشواری دارد.
طعم قهوه عربیکا تیپیکا، بسیار پیچیده و منحصر به فرد است و در آن نوت‌های میوه‌ای یا گل‌دار قابل استشمام است.
بوربن، نام جزیره‌ای در اقیانوس هند است و علت نام‌گذارن آن، ریشه‌ای است که در این جزیره دارد. از آنجایی‌که، کشت بوربن از مراحل اول به صورت دستی انجام شد و سپس، به بسیاری از مناطق دیگر رسیده است، شاهد تنوع بالایی در طعم و عطر این نوع از عربیکا هستیم. می‌توان گفت که دانه‌های بوربن به لحاظ طعم بسیار متنوع و شامل آجیلی، شکلاتی، گل‌دار و حتی ادویه‌ای می‌شوند. ضمن ظاهر این دانه از استحکام بالایی برخوردار است و مواد مغذی فراوانی را در خود جای می‌دهد.
کاتورا به عنوان قهوه‌ای نسبتا نوظهور، برای اولین بار در برزیل پیدا شد. کیفیت بالای دانه، باردهی مطلوب، اندازه مطلوب درخت برای برداشت و طعم ایده‌آل و خاص پسند، از جمله دلایل محبوبیت قهوه عربیکا کاتورا به شمار می‌رود. خوب است بدانید که این قهوه حاصل جهش طبیعی بوربن است و همین موضوع روی پتانسیل رشد و مقاومت آن تاثیر می‌گذارد.
برخلاف حساسیت برخی از گونه‌های عربیکا به آفات یا شرایط اقلیمی، کاتیمور گونه‌ای نسبتا مقاوم به حساب می‌آید که پس از نوشیدن، طعم تلخی در دهان ایجاد می‌کند. در واقع کاتیمور که با نام Tea Coffee شناخته می‌شود، ترکیبی از قهوه تیمور و کاتورا است.
در نظر داشته باشید که این قهوه بیش‌تر به دلیل مقاومت و باروری بیش‌تر، گسترش پیدا کرده است و به لحاظ طعم، شباهت اندکی با انواع اصیل عربیکا دارد. زیرا قهوه تیمور به کار رفته در آن، ترکیبی از عربیکا و روبوستا است.
کاتوآی، نوعی از قهوه عربیکا به حساب می‌آید که توانسته است تعادل خوبی میان کیفیت دانه و کمیت تولید آن برقرار کند. در واقع این قهوه ترکیبی از کاتورا و موندو نوو است که با افزایش مقاومت نسبت به آفات و تغییرات اقلیمی، باروری بالایی دارد. کاتوآی، ویژگی‌های مثبتی مانند مقاومت را از کاتورا و طعم شیرین دل‌نشین و اسیدیته پایین خود را از موندو نوو وام گرفته است. لازم به ذکر است، این نوع از قهوه عربیکا معمولا در برزیل، کاستاریکا و گواتمالا کشت می‌شود.
گشا که به عنوان یکی از نادرترین و باکیفیت‌ترین گونه‌های قهوه عربیکا در جهان شناخته می‌شود، در منطقه‌ای تحت عنوان گیشا در اتیوپی به عمل می‌آید. این قهوه که طبق شواهد حاصل جهش طبیعی گونه‌ی تیپیکا است؛ طعم، عطر و بدنه بسیاری منحصربه‌فردی دارد و میان قهوه‌شناسان بسیار ارزشمند است.
طعم قهوه گیشا بسیار پیچیده است و با نت‌های گل‌دار، میوه‌های مانند توت‌فرنگی، وانیل و حتی شکلاتی شناخته می‌شود که حس رویایی را به مخاطب القا می‌کند. ظرافت دانه گشا، و طعم زنده‌ی آن، چیزی نیست که پس از استفاده، فراموش کنید.
جکسون، نام گونه‌ای از قهوه عربیکا است که به واسطه اسیدیته، طعم میوه‌ای و نسبتا ترشی دارد. ضمنا این محصول در کشورهایی مانند روندا و بوروندی کشت می‌شود.
اما مزایا و معایب قهوه عربیکا چیست؟ قهوه از آن دسته نوشیدنی‌هایی است که به دلیل تاثیرات مثبت در سلامت و افزایش بازدهی بدن، میان گروه‌های مختلف مردم، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عین حال، باید بدانید که مصرف به اندازه و زمان نوشیدن عربیکا، دو نکته مهمی است که نباید از اهمیت آن‌ها غافل شوید. زیرا بی‌توجهی به موارد نام‌برده می‌تواند باعث بروز بعضی مشکلات شود.
برخی از مزایا و معایب این نوشیدنی محبوب و گاهی معجزه‌آسا را در ادامه بررسی می‌کنیم.
افزایش سطح انرژی
نوشیدن قهوه عربیکا می‌تواند در افزایش متابولیسم و انرژی بدن تاثیرگذار باشد. این موضوع در بهبود تمرکز و هوشیاری اهمیت به‌سزایی دارد.
بهبود عملکرد ذهنی و فیزیکی
مصرف قهوه عربیکا به خصوص قبل از انجام فعالیت‌های فیزیکی، موجب افزایش سوخت‌وساز و بهبود عملکرد می‌شود.
کاهش ابتلا به بیماری‌ها
مصرف متعادل عربیکا با ترکیبات مغذی خود، به شما کمک می‌کند تا احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند دیابت، آلزایمر و حتی پارکینسون را کاهش دهید.
بهبود روحیه
تاثیر عربیکا بر کاهش احساس خستگی، بهبود عملکرد شناختی و سطح تمرکز می‌تواند بهبود خلق‌وخو را به همراه داشته باشد.
کاهش خواب
مصرف قهوه عربیکا به خصوص ساعات نزدیک به استراحت و در ترکیب با روبوستا، می‌تواند باعث بی‌خوابی شود.
افزایش احساس اضطراب
مصرف زیاد عربیکا با تاثیر بر سطح متابولیسم و سلول‌های بدن می‌تواند سطح احساساتی مانند اضطراب را افزایش دهد. این موضوع به ویژه در افراد حساس به کافئین مشاهده می‌شود.
مشکلات گوارشی
با پاسخ به سوال قهوه عربیکا چیست و میزان اسیدیته آن چقدر است، به این نتیجه می‌رسیم که مصرف زیاد عربیکا می‌تواند روی معده و سیستم گوارش بدن تاثیر نامطلوبی بگذارد.
افزایش فشار خون
کافئین موجود در عربیکا به سبب استفاده مداوم یا زیاد می‌تواند موجب افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و افزایش فشار خون شود. البته، در برخی افراد این نتیجه کاملا برعکس است و تاثیر منفی خود را با کاهش فشار خون نشان می‌دهد.
آسیب به سلامت دندان‌ها
تغییر رنگ دندان یا ایجاد لکه‌های تیره روی آن، یکی از عوارضی است که به دلیل مصرف زیاد قهوه ایجاد می‌شود و زیبایی و سلامت لبخند شما را به خطر می‌اندازد.
عربیکا و ربوستا، دو گونه اصلی قهوه هستند که تفاوت‌های چشم‌گیری با یک‌دیگر دارند. معمولا این تفاوت‌ها که از نوع کشت و موقعیت جغرافیایی پرورش گیاه آغاز می‌شود، خود را در طعم، ظاهر و رایحه ایجاد شده نشان می‌دهد. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع قهوه عبارتند از:
طعم
عربیکا به لحاظ طعم معمولا پیچیده اما ملایم است و در انواع مختلف شامل نت‌های میوه‌ای، آجیلی، گل‌دار و حتی ادویه‌ای می‌شود. ضمنا اسیدیته این قهوه از میزان تلخی آن می‌کاهد و طعم ترشی به عربیکا می‌بخشد. در مقابل ربوستا دارای طعم تلخ‌تر و ساده‌ای است.
ظاهر
دانه‌های عربیکا معمولا کشیده و بیضی شکل هستند که رنگ روشنی دارند. در مقابل، ربوستا دارای رنگ قهوه‌ای تیره با ظاهری دایره‌ای شکل است.
میزان کافئین
کافئین روبوستا نسبت به عربیکا بیش‌تر است و مقدار آن به ترتیب ۲.۵ تا ۲.۷ فنجان و ۱.۲ تا ۱.۵ فنجان را تشکیل می‌دهد.
شرایط رشد
حساسیت گونه‌های عربیکا باعث شده است تا رشد این قهوه به شرایطی مانند ارتفاعات بالا، دمای حداقل ۱۵ درجه و رسیدگی مداوم برای جلوگیری از ابتلا به آفات نیاز داشته باشد. اما ربوستا نسبت به آفات مقاوم است و در ارتفاعات کم‌تر رشد می‌کند.
قیمت
مراحل کشت دشوار، برداشت حساس، رسیدگی زیاد و طعم و عطر پیچیده در عربیکا باعث شده است که این نوشیدنی نسبت به روبوستا قیمت بالاتری داشته باشد.