مدل رشد بلندمدت ورزشکار (LTAD) بهعنوان یکی از چارچوبهای علمی و آیندهمحور در پرورش استعدادهای ورزشی، سالهاست که در بسیاری از کشورهای پیشرو مورد استفاده قرار میگیرد.علی کاشی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه تربیتبدنی و علوم ورزشی، به تشریح ابعاد مختلف این مدل پرداخته است.
ویژگی های رشد بلندمدت ورزشکار (LTAD)
مدل رشد بلندمدت ورزشکار ((Long-Term Athlete Development یا LTAD یک چارچوب جامع و مبتنی بر شواهد علمی است که در دهه ۱۹۹۰ توسعه یافت و توسط سازمانهای بزرگ ورزشی دنیا مانند فدراسیونهای ورزشی کانادا، انگلیس، و حتی FIFA برای بهینهسازی رشد و پرورش ورزشکاران از کودکی تا قهرمانی مورد استفاده قرار گرفت. این مدل بر اصول رشد جسمی، روانی، و اجتماعی تمرکز دارد و هدفش پرورش ورزشکارانی سالم، ماهر، و پایدار است، و هدف آن نه فقط کسب نتایج کوتاهمدت است.LTAD شامل چند مرحله اصلی است که از سنین ۶ سالگی (توسعه مهارتهای حرکتی پایه) تا بزرگسالی (ورزش برای قهرمانی و برنده شدن) و دوره انتقال را پوشش میدهد، و بر پنج اصل کلیدی تأکید میکند: تمرکز بر مهارتهای بنیادی، تنوع فعالیتها، تعادل حجم و شدت تمرین، توجه به بلوغ بیولوژیکی (نه فقط سن تقویمی)، و ادغام عوامل روانی/اجتماعی در پرورش استعدادهای ورزشی.
ویژگیهای اصلی مدل LTAD یک رویکرد کلنگر است که به جنبههای مختلف رشد توجه دارد و ورزشکار را بهعنوان یک فرد کامل میبیند و مراحل توسعه را بر اساس پنج اصل کلیدی طراحی کرده است: قابلیت تمرینپذیری، اختصاصی بودن، دورهبندی، برگشتپذیری و تمرکز بلندمدت. این اصول در کنار هم باعث میشوند ورزشکار نه فقط در یک مقطع، بلکه در کل مسیر رشد ورزشیاش بهطور متوازن و پایدار پیشرفت کند.
در مراحل اولیه ۷۰ درصد زمان به بازیهای آزاد اختصاص مییابد،عوامل غیرفیزیکی مانند اعتمادبهنفس و کار تیمی ادغام میشوند، برنامهها بر اساس بلوغ فردی تنظیم میگردند و پیشرفت با ابزارهای تخصصی پایش میشود؛ نتیجه آن کاهش چشمگیر ریزش ورزشکاران و افزایش پایبندی بلندمدت است.
مدل LTAD در برابر روشهای سنتی تمرین بر توسعه بلندمدت، تنوع ورزشی، رویکرد کلنگر و پیشگیری از آسیب تأکید دارد. در حالی که تمرینات سنتی با فشار زودرس و نتایج کوتاهمدت همراهاند و منجر به آسیب و ریزش بالای ورزشکاران در سنین رشد میشوند، LTAD با دورهبندی، ادغام عوامل روانی و تغذیهای، و حجم تمرین متناسب، رشد پایدار و موفقیت بلندمدت را تضمین کرده و ابزار عملی برای پرورش استعدادهای پایدار در اختیار مربیان قرار میدهد.
ضرورت استفاده از مدل LTAD در ایران
با توجه به جمعیت جوان و پتانسیل ورزشی بالا و در عین حال زیرساختهای ناکافی، LTAD میتواند با تأکید بر پرورش استعدادها از مراحل اولیه رشد مهارتهای حرکتی بنیادی، از هدررفت منابع جلوگیری کند و مشارکت ورزشی را افزایش دهد. مزایای این مدل برای ورزشکاران ایرانی شامل کاهش آسیب، بهبود استعدادیابی، تقویت جنبههای روانی و اجتماعی و تطبیقپذیری با منابع محلی است. در نهایت LTAD به تحقق اهداف ملی مانند جامعه فعال کمک کرده و در کاهش چاقی دوران کودکی و افزایش فعالیت مادامالعمر مؤثرتر از مدلهای سنتی عمل خواهد کرد.
اهداف عملی و آموزشی
دوره LTAD در پژوهشگاه تربیتبدنی و علوم ورزشی با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام ورزش کشور طراحی شده است. این دوره تلاش میکند نگاه سنتی و کوتاهمدت صرفاً استعدادیابی را به رویکردی نوین و پایدار در استعدادپروری تغییر دهد. در این چارچوب، ورزشکار بهعنوان یک فرد کامل دیده میشود و همه ابعاد رشد جسمانی، روانی، اجتماعی و تغذیهای او در برنامهها لحاظ میشود. این دوره مسیر رشد ورزشکار را از دوران کودکی تا قهرمانی و حتی ورزش مادامالعمر ترسیم میکند و با دورهبندی علمی تمرین، از آسیبهای ورزشی و فرسودگی زودرس جلوگیری کرده و پایبندی بلندمدت ورزشکاران را افزایش میدهد.
نقش روانشناسی، تغذیه و هوش حرکتی در چارچوب LTAD
در چارچوب LTAD این سه حوزه بهعنوان اجزای جداییناپذیر رشد ورزشکار دیده میشوند و در تمام مراحل حضور دارند. این مدل ورزشکار را یک کل واحد میبیند و رشد پایدار را حاصل ترکیب تمرین جسمانی، حمایت روانی، تغذیه سالم و توسعه هوش حرکتی میداند.
انتهای پیام/