» و...Merci»،«Ok»،«normalبه گزارش گروه جوان خبرگزاری برنا؛ «
سال هاست جای لغات شیرین فارسی را گرفته و در گفتگوهای روزانه به کار برده می شود لغاتی که معادل فارسی شان کم کم در حال فراموش شدن است. درست است که هیچ زبانی در دنیا خالص نیست و به دلیل محدودیت ها و ارتباطاتی که با زبان سایر ملل دارد نیازمند استفاده از واژگان زبان های دیگر است، فارسی هم از این قائده مستثنی نیست اما موج استفاده از کلمات و لغاتی که معادل فارسی اش وجود دارد کمی موضوع را نگران کننده می کند به ویژه اینکه این اصرار به تلفظ کلمات غیرفارسی در میان جوانان شایع تر از گذشته شده است.
این روزها به آن اصرار استفاده از کلمات غیرفارسی، استفاده از واژه های غیرمتداول و من درآوردی را نیز باید اضافه کرد، لغاتی که وقتی پیش بزرگترهایشان به کارمی برند برای درکش از سوی آنها حتما باید معنی اش را هم بگویند.
پارامترهای بسیاری دست به دست هم می دهند که موجب گریز جوانان از زبان مادری و ملی می شود اما مشکل کجاست؟
اینم خارجیه؟!
فرهاد 23ساله و سرباز است او درباره علل استفاده از واژه های غیرمتداول در میان جوانان معتقد است این مسائل هیچ ربطی به سطح پایین عرق ملی در میان همسن و سالانش ندارد:« چه ایرادی دارد در میان جملاتمان کمی هم انگلیسی یا زبان دیگری باشد! کجای این حرکت اشتباه است؟ فکر می کنم همه دوره ها جوانان زبانی برای خودشان داشته اند. نباید سخت گرفت. حتما پدر و مادرهای ما هم کلماتی داشته اند که مخصوص دوران جوانی خودشان بوده. فقط دوره ما همه روی جوان ها حساس شده اند و تمام رفتارهایمان عیب شده!»
بی تا 21 سال دارد و دانشجوی رشته مهندسی یکی از دانشگاه های تهران است او معتقد است کاربرد بعضی کلمه های فارسی یک جمع دوستانه را زیادی رسمی می کند:« نمی شود در جمعی باشی و همه بگویند «مرسی» بعد شما واژه «ممنون» یا «سپاس» به کار ببری این واژه ها روابط را خیلی سخت و دوستی ها را زیادی رسمی می کند!»
افشین 20سال دارد و پشت کنکوری ست او درباره میزان استفاده اش از لغات دیگری غیر از فارسی در طول روز می گوید:«تا به حال به این موضوع فکر نکردم اما استفاده می کنم، هیچ عیبی هم در این مورد نمی بینم. فکر می کنم بودن بعضی کلمه ها در گفتگوها آن را زیباتر می کند و اینجوری حرف زدن خیلی هم «های کلاس» می شود!»
میلاد 18 سال دارد و در یک عکاسی کار می کند او استفاده از کلمات غیرفارسی در گفتگوهای روزانه خود با دیگران را فاجعه نمی داند و می گوید؛«چه عیبی دارد که گاهی هم کلمات غیرفارسی درحرف زدنهایمان به کار ببریم فارسی زبانی ست که در تاریخ ریشه دارد و با به کاربردن این کلمات از بین نمی رود.»
از میلاد می خواهم معادل فارسی کلمه«مرسی» را بگوید با تعجب لبخند می زند و می پرسد:«اینم خارجیه؟!»
والدین چه می گویند؟
قاسمی پدر پسری 24ساله است و می گوید خیلی وقتها پسرش که صحبت می کند کلمه هایی به کار می برد که معنی اش را درک نمی کند:«ما هم دوران جوانی بیان خاص خودمان را داشتیم اما بیان جوانهای امروزی بعضی وقتها واقعا عجیب می شود. مثلا دیروز پسرم در صحبت هایش کلمه ای گفت که اولش فکر کردم فحش است و معنی خوبی ندارد اما وقتی توضیح داد فهمیدم یک کلمه من درآوردی ست که با دوستانش زیاد به کار می برند و روی زبانش مانده!»
صدری مادر دو دختر 18 و 25 ساله است. او معتقد است جوانان بی هویت و تهی شده اند و خود را ملزم به رعایت فرهنگ ملی خود نمی دانند:« از حرف زدن تا پوشش جوان های امروزی همه اش جای بحث دارد. اما یک چیزی که مشخص است جوان های امروزی مثل دوران ما نیستند و کمتر به استفاده از نمادهای ملی علاقه دارند شاید در حرف چیز دیگری بگویند اما درعمل همه چیز فرق می کند.»
رسانه‌ها مقصرند
فرزانه فرشادی-جامعه شناس فرهنگی، رسانه ها را در این زمینه مقصر می داند و معتقد است محتوا در برنامه سازی های رادیو و تلویزیون فراموش شده است:« جای برنامه هایی که بتواند مفاهیم درست را به فرزندان ما یاد دهد در همه کانال های تلویزیون خالی ست و این رسانه فرزندان ما را از مغز تهی می کند. مجریان و دست اندرکاران تلویزیون حتی زحمت آموختن دستور زبان فارس را به خود نمی دهند کلمات را اشتباه و یا به گونه ای تلفظ می کنند که معنای کلمه به طور کامل متفاوت می شود.»
او ماهواره ها را هم در این زمینه کم اثر نمی داند:«ماهواره ها به علت در دسترس بودن در این زمینه موثر اند. کلام و نوع پوشش مجریان این رسانه ها که اغلب افراد کم سواد یا بی سواد هستند روی مخاطبان به ویژه کودکان و نوجوانان اثر می گذارد. فرزندان ما برای اینکه خود را به فرد مورد علاقه و الگو نزدیک کنند تلاش می کنند شبیه او شوند.»
فرهنگستان از جامعه جا مانده است
سال ها پیش فرهنگستان زبان فارسی برای درامان ماندن زبان ملی از تاخت و تاز لغات بیگانه دست به کار شد و شروع به ساختن واژه هایی نو در برابر واژه های بیگانه و تازه وارد به حریم زبان فارسی کرد، اما این اقدام دیرهنگام فرهنگستان که همچنان با همان سرعت کند ادامه دارد آنقدر بی تاثیر است که واژه جدید دهان به دهان می چرخد، بر زبان ها و ذهن ها جا خوش می کند و جزیی از زبان فارسی می شود. بنابراین مردم در مقابل واژه فارسی مصوب جبهه می گیرند و حتی آن را سوژه خنده هایشان می کنند.
زبان فارسی بی تاثیر در مناسبات بین المللی
سارا شهیدزاده-کارشناس ارشد علوم تربیتی، درباره استفاده بیش از اندازه جوانان از لغات انگلیسی در محاوره هایشان معتقد است در این مساله نمی توان صرفا جوانان را مقصر دانست، چرا که نحوه بیان کلمات از سوی افراد به فضایی مربوط است که در آن این کلمات استفاده می شود:«مراکز علمی ما در این زمینه مقصر اصلی هستند. زبان فارسی تاثیری در مناسبات بین المللی ندارد و وقتی جوان این مساله را می بیند تلاش می کند به فرهنگ کشوری نزدیک شود که در سطح بین المللی حضور موثر دارد.»
جوانان فضایی برای دیده شدن ندارند
داور شیخاوندی-عضو انجمن جامعه شناسی ایران، وقتی در برابر این پرسش قرار می گیرد که چرا جوانان در محاوره هایشان تمایل زیادی به استفاده از لغات بیگانه دارند؟ می گوید جوانان ایرانی فرصتی برای ابراز وجود ندارند بنابراین برخی از آنان با تلفظ واژه‌های بیگانه سعی می کنند خود را نشان دهند و اثبات کنند:« در همه دوران ها این وضعیت وجود داشته است اما این روزها بیشتر شاهد این موضوع هستیم چرا که جوانان فرصتی برای نشان دادن شخصیت خود و ابراز وجود ندارند این مساله به ویژه در میان دختران جوان بیشتر دیده می شود چرا که محدودیت های فرهنگی و اجتماعی به آنها کمتر امکان بروز شخصیت می دهد.
تلفظ کلمات خارجی و یا متفاوت به گمان برخی شان و اعتبار ویژه است و اینگونه خود را برتر از دیگر همسن و سال‌هایشان حس می کنند. همچنین هستند جوانانی که برای تمایز خود زبانی می آفرینند تا مشخصه شان باشد و متمایزشان کند این دسته از جوانان به جای بالا بردن سرمایه اجتماعی خود با تلفظ چند لغت خارجی و بیان کلمات به شکل دیگر سعی می کنند برتر بودن خود را اثبات کنند.»
خانواده ها و فرزندان بی مهارت
اما محمد اورکی-روانشناس، ضعف تربیتی خانواده ها را در این میان موثر می داند:« بی توجهی در پرداخت به ویژگی های مثبت شخصیتی فرزندان در خانواده سبب می شود او در بزرگسالی با عدم خودباوری مواجه شود، برتری علمی و مهارتی نداشته باشد و زمانی که با این خلا روبه رو می شود با توسل به راه های غیر معمول سعی در پنهان کردن این ضعف می کند.»
زبان مادری جزو هویت فردی و ملی هر شخصی است آنچه مشخص است علت گرایش جوانان به انتخاب کلمات غیرفارسی در محاوره هایشان عدم هویت آنهاست. آنها تصور می کنند با به کار بردن لغات خارجی در جملاتشان هویت گم شده خود را باز می یابند و می توانند آمال های خود را جامه عمل بپوشانند و خود را نشان دهند.