حسن هانی زاده کارشناس روابط بین الملل با حضور در خبرگزاری برنا درباره روابط میان ایران با ترکیه و به ویژه عربستان به بحث و گفت و گو پرداخت.
- علت رفتارهای فعلی عربستان با ایران و اسرار بر تنش زایی در منطقه چیست؟
قطع رابطه عربستان با ایران از مدت ها پیش برنامه ریزی شده بود، خصوصاً پس از پیشرفت هایی که در بحث مذاکرات هسته ای در ایران رخ داد. این کشور یک جبهه عبری_عربی علیه ایران تشکیل داد که هدفش خیلی فراتر از توافق هسته ای داشت و آن جلوگیری از بهبود روابط ایران با جهان است. دلیل تشکیل این جبهه ناشی از این است که عربستان همه برگ های برنده خود را در منطقه از دست داده و در سوریه، لبنان، یمن و عراق نتوانسته به اهداف خود دست پیدا کند و تلاش می کند خارج و فراتر از جایگاه سیاسی و جغرافیایی خودش ایفای نقش کند و چون ایران قدرتی فراتر از کشورهای منطقه است به نظر می رسد عربستان هدفش این است که از رهگذر سازمان دهی این جبهه عبری - عربی ایران را دشمن اول دنیا و خصوصاً جهان اسلام معرفی کند، تا همه نگاه ها به جای اسراییل به سمت ایران معطوف شود و حاشیه امنی برای اسراییل ایجاد شود.
وی ادامه داد: طی سال های اخیر و در همین راستا رژیم عربستان ارتباط تنگاتنگی با اسراییل برقرار کرد و یک خط مستقیم تلفنی میان ریاض و تل آویو شکل گرفت و مقامات امنیتی و سیاسی به صورتی مداوم و شبانه روزی با مقامات رژیم صهیونیستی در خصوص ایران هماهنگی انجام می دهند. هدف دیگر عربستان این بود که مسیر مذاکرات هسته ای را با شکست مواجهه کند که در نهایت این مذاکرات ادامه پیدا کرد. عربستان در دو حوزه فعال بود یک حوزه که مدیریت آن را به رژیم صهیونیستی واگذار کرد، حوزه سیاسی بود یعنی با توجه به نفوذ سیاسی اسراییل و لابی صهیونیستی در آمریکا، عربستان از لابی اسراییلی برای ایجاد فشار سیاسی بر ایران استفاده کرد. حوزه دیگری که عربستان از آن استفاده کرده تا ایران را با مشکل مواجهه کند اقتصاد است. یعنی عربستان روزانه یک میلیون بشکه نفت خارج از سقف اوپک به حجم صادرات خود افزود و در نتیجه قیمت نفت به پایین ترین حد خود در طول 15 سال گذشته رسید. در هر حال عربستان در این دو حوزه شکست خورد و مذاکرات ادامه پیدا کرد. زمانی که مقامات ایرانی در دور سوم مذاکرات در وین بودند قرار بود توافق صورت بگیرد اما برای یک ماه بعد به تاخیر افتاد دلیل این تاخیر این بود که وزیر خارجه عربستان به شدت لابی کرد و باعث شد فرانسه مذاکرات را به هم بزند چون قرارداد تسلیحاتی بین عربستان و فرانسه امضا شده بود و عرب ها به شدت به فرانسوی ها اصرار کردند تا مذاکرات به هم بخورد و به دور بعدی کشیده شود به هر حال عربستان در این حوزه ها بسیار فعالیت کرد.
در حال حاضر و پس از شکست تمام تلاش ها در بر هم زدن توافق هسته ای عربستان پروژه دیگری را می خواهد، رقم بزند. درواقع قرار است براساس گزارش های موجود این کشور زمینه حضور رژیم صهیونیستی را در خلیج فارس فراهم کند به این معنی که کشورهای حوزه خلیج فارس به تبعیت از عربستان سفارت های خود را تعطیل کنند و روابط دیپلماتیک خود را قطع کنند و در یک بازی زمانی دو ساله سفارت خانه های رژیم صهیونیستی در این کشورها را باز کنند.
همه این بازی ها یک نقشه سیاسی است تا یک حاشیه امن برای رژیم صهیونیستی شکل بگیرد.
- از نظر شما در تنش روابط میان ایران و عربستان چه کشوری بیشترین سود را برد؟ چون شما مطرح کردید عربستان سودی نبرده و حتی ضرر مالی هم داشته است.
رژیم صهیونیستی در حال حاضر در بهترین حالت خود است، زیرا کشورهای اسلامی و عربی درگیر هستند و هیچ هزینه ای متوجه آمریکا و اسراییل هم نشد. عربستان همه هزینه ها را پرداخت می کند این کشور در 5 سال گذشته در سوریه با کمک قطر 36میلیارد دلار در اختیار گروهک های تروریستی داعش، النصره،جیش الاسلام قرار داده اند و این کمک برای ضربه زدن به محور مقاومت و قطع محور ارتباطی تهران، دمشق، بیروت و در نهایت حذف مقاومت لبنان در صحنه مبارزاتی است. اما با گذشت 5 سال از بحران سوریه هنوز نتوانسته به هدف خود برسد.
- فکر می کنید اقدام بعدی عربستان چیست؟
جریان سازی رسانه ای و سیاسی اقدامی دیگری است که عربستان در حال حاضر آن را شروع کرده است. در حال حاضراتحادیه عرب بیانیه ای صادر کرده هر چند که این اتحادیه به قول خود ملت های عرب در خدمت اسراییل است و بسیاری از این کشورها در ان جایگاهی ندارند، اما به هر حال جریان سازی این کشور توسط رسانه هایشان که به 100 شبکه می رسد که گردش مالی آن در سال 10 میلیارد دلار است که بالاترین رقم در دنیا به لحاظ گردش مالی است که حتی ما در ایران با داشتن این همه رسانه و خبرگزاری ها یک صدم این مبلغ را هزینه نمی کنیم. هدف عربستان یک سری جریان سازی علیه ایران و محور مقاومت و بیشتر علیه جهان تشیع است از دیگر هدف های این جریان سازی رسانه ای می توان به نهادینه کردن اندیشه های وهابی اشاره کرد.
- در بیانیه ریاض تمامی کشورها و به ویژه عراق این بیانیه را پذیرفتند، ارزیابی خود را در این موضوع بیان کنید؟
متاسفانه عراق به جز قسمتی که در خصوص حمله به سفارت موضع گیری شده بود، بیانیه را تایید کرد و در حال حاضر ما با یک صف آرایی عربی – ایرانی در منطقه مواجه هستیم که آن را عربستان ایجاد کرد و تمام عرب های منطقه را مقابل ایران قرار داد. باید درباره جنبه های منفی سیاست خارجی کشورمان که البته ربطی به وجود دولت فعلی یا قبلی ندارد، نگرش عاطفی خود را به برخی کشورها تغییر دهیم. به طور مثال ایران با توجه به بافت سنتی و مذهبی عراق می پندارد که باید از این کشور حمایت کند اما در بدترین شرایط عراق خود را در صف دیگران قرار می دهد. ایران هم نباید نگاهش به سیاست خارجی نگاهی احساسی باشد. باید نگاه مان کلان و بیشتر از حوزه منطقه باشد و دید و افق خود را بیشتر کنیم، نباید این طور تصور شود که چون عراق به لحاظ مذهبی به ما نزدیک است از حوزه عربی خارج شود و در کنار ایران تمام قد می ایستد. وقتی من دیدم ابراهیم جعفری که یک شیعه خالص است و در ایران هم زندگی کرده و خیلی به ما نزدیک است در نهایت بیانیه ریاض را امضا کرد که برای ما بسیار دردناک بود، اما لبنان که نصف جمعیتش مسیحی است آن بیانیه را قبول نکرد.
فکر می کنید واکنش ایران در چنین شرایطی چه چیز خواهد بود، تا کمترین ضرر را بدهیم؟
ما باید با یک بازنگری جدید به صف آرایی خود با دوستان و دشمنانمان توجه کنیم. باید به دوست های خود همچون روسیه و چین توجه بیشتری داشته باشیم، حتی ما می توانیم در 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس هم با هوشمندی ایجاد شکاف کنیم. ضمن این که برجام بهترین فرصتی است که ما می توانیم با کشورهای غربی براساس منافع ملی خود روابط خوبی ایجاد کنیم.
- شما ذکر کردید در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می توانیم به نفع خود شکاف ایجاد کنیم، کدام کشورها برای این کار مناسب هستند؟
اول از همه پادشاهی عمان با توجه به روابط تاریخی اش با ایران بهترین گزینه است. چون تصمیمات شورای همکاری خلیج فارس براساس اجماع است، بنابراین اگر ما بتوانیم تنها دو کشور را با خود همراه کنیم، می توانیم از بسیاری از تصمیمات این شورا جلوگیری کنیم. دیگر کشوری که می توانیم از ظرفیت هایش به نفع خود استفاده کنیم کویت است اما باید بدانیم که این کشور محافظه کار است .اما قطر با عربستان اختلافات مرزی و عقیدتی دارد مقداری جانب احتیاط را رعایت می کند و می تواند در برخی مواقع در تصمیمات این شورا اختلافی ایجاد کند. همچنین ما می توانیم از طریق جریان سازی خبری کارهای نادرست وهابی ها را در جهان پررنگ تر کنیم و موقعیت خود را در جامعه بین المللی تثبیت کنیم. درباره عملکرد ایران در برخورد با عربستان هم باید بگویم واقعیت این است که ما خوب عمل نکردیم. انتظار می رفت پس از آن حادثه ای که برای جوان ایرانی در فرودگاه جده پیش آمد باید به شدت برخورد می کردیم که این نوعی انفعال است. البته من نمی خواهم از دولت انتقاد کنم.در این مساله سیستم هم مقصر است یعنی ما فکر می کنیم عربستان به خاطر حج خیلی کشور مهمی است و برخی نهادهایی که در کشور ما وجود دارد متاسفانه نگاه منفعت طلبانه به موضوع حج و رابطه با عربستان دارند و این سازمان ها از کنار حج استفاده های اقتصادی فراوانی دارند. اما من معتقد هستم پس از حادثه منا ایران در بهترین شرایط قرار داشت تا روابط را به نفع خود قطع کند چون افکار عمومی در جهان به نفع ایران بود.
- آیا قطع رابطه عربستان با ایران و همچنین همکاری کشورهای عربی با سعودی ها برنامه ای بود که ارتباط و کمک رسانی ایران به یمن قطع شود؟
بله، به طور مثال جیبوتی کشور فقیری است که در تنگه باب المندب در آن قرار دارد و عبور کشتی ها را می تواند به هم بزند. عربستان هم از مدت ها پیش با این که جیبوتی خیلی عربی نیست این کشور را وارد اتحادیه عرب کرد و بالاخره با کمک های مالی توانست بر روی این کشور تسلط پیدا کند. سودان هم که با ایران رابطه خوبی داشت از یک سال پیش عربستان با رییس جمهور سودان رابطه برقرار کرد و امتیازاتی را به این کشور داد تا سیاست هایش تحت نظر عربستان باشد. به طور مثال اگر ایران به سودان 200میلیون دلار کمک مالی می کند عربستان 5 برابر این مبلغ پرداخت کرد تا با ایران قطع رابطه کند. سودان که همواره به دنبال پول است این پیشنهاد را قبول کرد.
- آیا عربستان با این هزینه هایی که در جنگ های منطقه ای، کاهش قیمت نفت و برای ایجاد تنش زایی پرداخت می کند با مشکل مالی روبه رو نخواهد شد؟
عربستان در حال حاضر با مشکلات مالی زیادی مواجهه است. این کشور در اوج قیمت نفت که در سال 2009 بود درآمدش 850میلیارد دلار بود. در حال حاضر از طریق شرکت آرام کو آمریکا که قرارداد حفاری با عربستان دارد روزانه 500هزار بشکه نفت به اسراییل صادر می کند. اینها باعث می شود عربستان پشتوانه سیاسی به دست بیاورد اما هزینه های عربستان برای حفظ نظام وهابی خودش خیلی بالا رفته است به طور مثال به مصر، جیبوتی، سودان باج می دهد تا با این کشور همراهی کنند.
عربستان 2 امتیاز دارد که از آن به خوبی استفاده می کند. یکی پترو دلارها یا دلارهای نفتی است که درآمدهای سرشار نفتی را خرج بقای خود و جریان سازی علیه ایران می کند. امتیاز دیگر این کشور وجود 100 شبکه ماهواره ای است که شبانه روز فعال هستند و علیه ایران برنامه سازی می کنند.
با این هزینه ها و کاهش قیمت نفت این کشور در حال حاضر هم با مشکل مالی مواجهه است که در سال های پیش رو هم تشدید خواهد شد.
- سخنگوی دولت هم در روزهای گذشته از اتفاقات سفارت عربستان اظهار نگرانی و تاسف کرد، فکر می کنید در حال حاضر ما چه اقداماتی را باید در داخل کشور انجام دهیم که جلوی اقدامات بعدی عربستان علیه ایران و همچنین وقوع چنین تندروی هایی را در داخل کشور بگیریم؟
ما هرچه در این چند روز اخیر خواستیم حمله به سفارت عربستان را توجیه کنیم برعکس ما شبکه های بین المللی موضوع حمله به سفارت را بزرگ نمایی می کنند. حمله به سفارت عربستان کاری بسیار زشت و خارج از ادب ایرانی بود و در حقیقت گل به دروازه خودی بود. این اقدام جمهوری اسلامی ایران را به شدت منزوی کرد، درواقع بزرگ ترین هدیه تقدیم رژیم جنایت کار عربستان شد.
پس از این کار دست وزارت خارجه و نهادهای مردمی برای دفاع از ایران بسته شد. در حال حاضر تمام دنیا می گوید ایران قانون گریز است.
- برخی می گویند این حمله مشکوک بوده و نیروهایی نفوذی این کار را سازمان دهی کرده اند؟ نظر ما در این خصوص چیست؟
همه این ها ممکن است. سعودی از قبل آماده شده بودند و نیت آن ها این بود که سر بزنگاه روابطتشان را با ایران قطع کنند.
- با توجه به سیاست هایی که وزارت خارجه در پیش گرفته است و می خواهد تنش ها را با همسایگان و به طور کلی جامعه بین الملی به حداقل برساند ، فکر می کنید راهکارهای وزارت خارجه در این برهه از زمان چیست؟
ظرفیت ایران در منطقه بسیار بالا است و خود خارجی ها هم معتقد هستند ایرانی ها مو را از ماست می کشند. ما در طول 37 سال گذشته بحران های زیادی داشتیم به طور مثال در ماجرای سلمان رشدی 15 کشور اروپایی با ما قطع رابطه کردند اما هیچ اتفاق خاصی نیفتاد، در حالی که کشورهای اروپایی خیلی مهمتر از جیبوتی و سومالی هستند و حالا هم که محمد جواد ظریف با توجه به تجربه و ارتباطی که با غربی ها دارد راحت می تواند بدون هزینه سنگین از این موضوع عبور کند. ولی عربستان هم امکانات زیادی دارد به طور مثال عضو اتحادیه عرب است و در این اتحادیه حق وتوی غیر رسمی دارد، زیرا کشورهایی چون عربستان، کویت و قطر 80درصد از هزینه اتحادیه عرب را پرداخت می کنند و توانایی زیادی دارند.
این اتحادیه از سه ماهی که از انتفاضه سوم فلسطین می گذرد هیچ نشستی درباره سرزمین های اشغالی نداشته است، اما همین که عربستان پس از ماجرای حمله به سفارت درخواست تشکیل جلسه فوری داد و بیانیه صادر کرد. چون عربستان دست بالایی در این اتحادیه دارد. این کشور در اوپک، سازمان همکاری های خلیج فارس و حتی در آمریکا و خود شورای امنیت نفوذ غیر مستقیم دارد.
- عربستان با اعدام شیخ نمر دقیقا می خواست به چه هدفی برسد آیا با اتفاقات رخ داده رژیم سعودی به اهداف خود رسید؟
این کشور بازی کثیفی را آغاز کرد اول این که 45 تروریست را در کنار این مرد شیعه که انصافاً وی را در شرق عربستان به عنوان گاندی این کشور یاد می کنند، اعدام کرد. این کار یک نوع تقابل و جریان سازی در مقابل شیعیان بود. سعودی ها به دنبال یک جنگ عقیدتی و مذهبی در منطقه هستند،. که در حال حاضر هم تا حدودی توانسته به اهداف خود برسند. ریشه تمام جنگ های خاور میانه را که بررسی کنیم متوجه خواهیم شد مسایل از اختلاف مذهبی نشات می گیرد.
- وزارت خارجه معتقد است عربستان طی سال های گذشته روابط خود را با عراق قطع کرد اما پس از مدتی سفارت خانه خود را در این کشور بازگشایی کرد. با این تغییر مواضع سعودی ها آیا می توان پیش بینی کرد در سال های آینده دیدگاه این کشور درباره ایران تغییر کند؟
این مساله ممکن است اتفاق بیفتد زیرا این کشور هر گاه در موضع ضعف قرار بگیرد و همه برگ های برنده اش را از دست دهد با واسطه تراشی روابط خود را با ایران از سر می گیرد. یک حدیث تاریخی درباره سعودی ها وجود دارد و مردم از صدر اسلام معتقدند اهالی جزیره العرب فتنه درست می کنند و خودشان از فتنه فرار می کنند. این شاکله و سیاست رژیم وهابی عربستان است ما در زمان پهلوی هم شاهد بودیم که روابط ایران و عربستان 4 سال قطع بود. پس از سال 66 و کشتار حجاج مجددا روابط ایران با عربستان قطع شد اما دوباره پس از مدتی این رابطه از سر گرفته شد. من معتقد هستم ما یک اختلاف عقیدتی، سنتی و تاریخی با عربستان داریم و خواهیم داشت و هیچ وقت هم تمام نخواهد شد. اما عربستان یک واقعیت جغرافیایی در کنار کشور ماست که باید آن را بپذیریم و راه های کنار آمدن با آن ر ا بیاموزیم این کشور عضو اتحادیه عرب، سازمان همکاری های اسلامی و جنبش عدم تعهد است و قدرت هم دارد این کشور سرمایه های کلانی در خارج از مرزهای خود برخوردار است. حجم سرمایه سعودی ها در وال استریت 800 میلیارد دلار است و این پشتوانه بسیار قوی است. بنابراین این کشور می تواند در جهان مانور دهد و اخیراً هم به خاطر کسری بودجه ای که در سال 2016 دارد بخشی از سهام خود را در وال استریت فروخت که باعث تاثیر شدیدی در اقتصاد داخلی عربستان شد و قیمت سهام بورس عربستان سقوط کرد.
- چشم انداز روابط آینده ایران و عربستان را چگونه ارزیابی می کنید؟
این کشور همواره ایران را رقیب قدرتمند خود می داند و به هر وسیله ای متوصل می شود تا قدرت ایران را کاهش دهد ولی به هر حال ایران یک کشوری است که در آن نهادهای مردمی و دموکراسی برخلاف عربستان تا حدودی وجود دارد. ما در ایران مجلس، احزاب و گروه های اجتماعی قوی داریم که عربستان فاقد این ابزارها است. آمریکایی ها احساس شان بر این است که عربستان خیلی برایشان هزینه داشته است. زیرا وقتی در حوزه دموکراسی بحثی به وجود می آید، دولت مردان آمریکا نمی توانند به عربستان فشار بیاورند. آمریکا برای همراهی با عربستان هزینه سنگینی پرداخت کرده است اگر رابطه ما با غرب و یا حتی آمریکا بهبود پیدا کند و به حد متعارفی برسد، قطعاً آمریکا عربستان سعودی را دور خواهد زد و این کشور دچار فروپاشی خواهد شد.
- یعنی شما معتقدید آمریکا از عربستان به عنوان یک ابزار استفاده می کند؟
راحت به شما بگویم آمریکا به عربستان به چشم یک عابر بانک در خاورمیانه نگاه می کند. آمریکا اگر یقین پیدا کند که هم پیمان قابل اعتمادی در منطقه وجود دارد، به راحتی عربستان را دور می زند، زیرا سعودی ها حتی در کشورشان قانون اساسی ندارند و پادشاه هر چه فرمان صادر کند همان اجرایی می شود. نهادهای مدنی و مجلس در این کشور بسیار ضعیف هستند مجلسی هم که وجود دارد فرمایشی بوده و از نزدیکان پادشاه تشکیل شده است. من سال ها در عربستان زندگی کرده ام و ماموریت های زیادی در این کشور داشته ام، واقعاً انسان نمی تواند در این کشور به راحتی زندگی کند. همه جا پر از مامورهای امنیتی و خفقان آزادی است و متاسفانه مردم سنتی این کشور چنین نظامی را پذیرفته اند و با سیاست کاری ندارند اما جوان ترها و اقشار تحصیلکرده که به خارج از کشور سفر کرده اند و جهان را دیده اند نمی توانند زندگی در چنین کشوری را تحمل کنند یا مهاجرت می کنند یا به مخالفت می پردازند.
- از زمانی که عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان شد تنش ها میان ایران و عربستان شدت یافت، با توجه به سن کم این وزیر خارجه و روی کار آمدن ناگهانی وی، فکر می کنید این فرد ابزار دست چه کشورهایی است؟
عادل الجبیر را آمریکا روی کار آورد. همانطور که می دانید این شخص جز خاندان سلطنتی نیست ولی آمریکا این شخص را روی کار آورد و هدفش هم ایجاد آشوب میان ایران و عربستان بود. آمریکایی ها می خواهند با هر وسیله ای ایران را تحت فشار قرار دهند.
در این میان خاطره ای تعریف کنم، چندی پیش رییس مجلس سنای فرانسه به ایران سفر کرد یک هیاتی هم پس از آن از مجلس سنا به سوریه رفته بودند که با نمایندگان مجلس خلق سوریه دیدار کنند. یکی از این نمایندگان که نایب رییس مجلس سوریه هم بود از فرانسوی ها سوال کرد که این کشورهای حوزه خلیج فارس چه اهمیتی برای شما دارد که اینقدر به دنبال همراهی با آن ها هستید؟ پاسخی که شنید این بود: نگاه ما به این کشورهای عربی مثل این است که شترهایی هستند که بار شمش طلا حمل می کنند و این شمش ها را باید به کشورهای غربی بیاورند و تحویل دهند. ما وقتی به آن ها می نگریم طلا ها را می بینیم و نه شترها را؛
هانی زاده در ادامه در خصوص چشم انداز روابط میان ایران و ترکیه سخن گفت.
- ترکیه پیش از این جایگاه ویژه ای در جهان اسلام داشت، اما در حال حاضر به یکباره تغییر موضع داد و جایگاهشان دچار خدشه شد فکر می کنید علت این تغییر موضع چیست؟
آمدن حزب توسعه و عدالت بر سر کار در ترکیه برآیند یک تصمیم گیری منطقه ای و بین المللی بود. آن بازی که در داووس اتفاق افتاد و اردوغان از صحبت با نماینده رژیم صهیونیستی انصراف داد و از روی صندلی خود بلند شد یک سناریوی هالیوودی بود که توسط اردوغان اجرا شد که این سناریو از قبل تعیین شده بود و هدفش این بود که ترکیه را جایگزین ایران کند. زیرا ایران ادبیاتی دارد با یک شاکله و پوشش اسلامی که خیلی قابل پذیرش برای غربی ها نیست، همچنین این نقشه، عربستان بود که با کمک عربستان و لابی هایش در منطقه آن را اجرایی کرد.
همانطور که می دانید آلمان با خود ترکیه کمی اختلاف دارد. عربستان که خودش ظرفیت ندارد جایگزین ایران شود. در این میان می خواست ترکیه را مقابل ایران قرار دهد. حزب عدالت و توسعه که با اخوان المسلمین یک چسبندگی فکری دارد بر سر کار آمد و پس از آن همانطور که گفتم سناریوی داووس اجرا شد تا محبوبیتش نزد جهان اسلام بیشتر شود. اما خود اردوغان و حکومت ترکیه چنین ظرفیتی ندارد تا بتواند در منطقه جلوی ایران بایستد. اما نگاه اردوغان به منطقه یک نگاه نو عثمانی است. آن ها می خواهند با بحران سازی در سوریه با همکاری عربستان و قطر اهداف خود را پیش ببرند. عربستان و ترکیه در حقیقت می خواهند با زمین زدن سوریه محور مقاومتی که بین لبنان، سوریه و ایران است را ضعیف کنند. ترکیه همچنین می خواهد استان ادلب را در سوریه جدا کند. زیرا اگر ادلب به ترکیه واگذار شود راه ترانزیت زمینی ترکیه به شمال آفریقا باز می شود و به همین دلیل این استان برای ترکیه بسیار با اهمیت است. در همین راستا نگاه ترکیه به سوریه یک نگاه استراتژی و راهبردی است. در مورد عراق هم ترک ها به دنبال نفت موصل هستند و در حال حاضر هم نیروهای ترکیه که شمارش به 3000نفر می رسد در خاک موصل به سر می برند و به دنبال فرصتی هستند که اگر اقلیم کردستان استقلال گرفت ترک ها استان سنی نشین موصل را در اختیار داشته باشند، زیرا اغلب ساکنان موصل دارای ریشه های عثمانی هستند. اما ترکیه با تمام تلاش هایی که کرده تا به امروز نتوانسته به تمامی اهداف خود دست پیدا کند. کمکی که ترکیه در این بین به داعش کردبه خاطر فشاری که روسیه بر ترک ها آورد موجب شد که ترکیه نتواند کمک هایش را به داعش به قوت قبل ادامه دهد. در نتیجه پس از قطع کمک های ترکیه به داعش این گروه تروریستی علیه آنکارا وارد عمل شده و انفجارهای چند روز اخیر را رقم زد. داعش با این انفجارها از ترکیه انتقام گرفت.
- چرا اردوغان موضع اش را در برابر اسراییل تغییر داده است؟
این کشور با انزوا مواجه شده است. ترکیه انتظار داشت پس از نقشی که در تخریب سوریه بازی کرد وارد اتحادیه اروپا شود ولی این اتفاق رخ نداد و همچنان در قرنطینه اتحادیه اروپا به سر می برد. در حال حاضر ترکیه می خواهد از ظرفیت اسراییل استفاده کند تا اهداف خودش را پیش ببرد. این کشور در پی دریافت کمک های مالی از عربستان مواضع اش را نسبت به ایران هم کمی تغییر داد.
- پیشنهاد شما به دولت و وزارت خارجه برای کمتر شدن تنش های منطقه ای چیست؟
این تنش ها به علت ادبیات خاص ایران است. این ادبیات انقلابی است شعارهایی همچون مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسراییل ریشه در انقلاب و افکار مردم ما دارد. اگر ما بتوانیم روابط خودمان را بر اساس حفظ حداکثری منافع ملی با غرب بهبود ببخشیم و آن را به یک نقطه متعادل برسانیم می توانیم به راحتی از تمام این تنش ها عبور کنیم، زیرا تمام این تنش ها مصنوعی و ساخته دست کشورها است. اگر ما مشکلات مان با غرب را حل کنیم آمریکایی ها با اشاره ای به عربستان می گویند که دست از دشمنی با ایران بردارد. البته باید در این میان به این نکته توجه داشته باشیم که ما نمی توانیم ارتباط مستقیم و صمیمانه ای با کشوری همچون آمریکا برقرار کنیم اما اگر با کشورهای غربی به نوعی متعادل رفتار کنیم، مساله آمریکا نیز در کنار آنها حل خواهد شد.