آنکارا دولت اسد را مزاحم اهداف خود در منطقه می داند/ با ترکیه در مورد سوریه اختلاف نظر داریم

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، متن مصاحبه «سید جلال الدین ابراهیمی» دبیر کل اتاق بازرگانی ایران و ترکیه به شرح زیر است:

در هفته ای که گذشت شاهد بودیم، «داوود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه در سفر ناگهانی به ایران آمد و با مقامات عالی رتبه کشورمان دیدار کرد. به نظر شما این سفر غیر منتظره آن هم در شرایطی فعلی منطقه به چه دلیل است؟

چاووش اوغلو غیر منتظره به ایران آمد آن هم در شرایطی که کشور ترکیه اوضاع مناسبی در منطقه ندارد و درگیر جنگ با سوریه و عراق است. بر اساس مشاهدات می توان گفت، اوغلو برای بررسی اوضاع منطقه و درک اینکه همسایه خود یعنی ایران در جریان عراق و سوریه چه دیدگاهی دارد به کشور ما سفر کرد. کشور ما یک کشور تأثیر گذار در خاورمیانه است و دیگر کشورها به خوبی می دانند که اگر ایران بخواهد می تواند بسیاری از معادلات را با دیپلماسی خود بر هم بزند.

در چنین دیدارهای چه مسائلی بین طرفین مورد بحث و بررسی قرار می گیرد؟

ذات دیدارهای این چنینی گفت و گو در مورد مسائل خاص سیاسی است که می طلبد به مرحله عملیاتی شدن برسد. اما درباره سفر اوغلو به ایران با توجه به دیدارهای که با رئیس جمهوری و وزیر امورخارجه کشورمان داشته می توان گفت بیشتر مسائل اقتصادی مورد بحث و تبادل نظر بوده است. ایران و ترکیه در موارد اقتصادی با یکدیگر تفاهم دارند. ما با این کشور تفاهم نامه و موافقت نامه های بسیاری در حوزه کمیسیون های مرزی و همچنین تعرفه های ترجیحی امضا کرده ایم. ایران و ترکیه در زمینه افزایش کالا در مراودات اقتصادی، گمرک و صادرات و واردات توافق نامه و موافقت نامه ای را امضاء کرده اند که به سود دو کشور است. توسعه در مسائل اقتصادی و تجاری همیشه مد نظر دو کشور بوده و در پی گسترش آن‌ها هستند.

در چند روز اخیر مشاهده کردیم که اردوغان صراحتا بیان کرد که به فکر براندازی حکومت اسد است و قصد دارد کشور سوریه را به گفته خودش به حاکمان اصلی آن یعنی مردم بازگرداند، چرا آنکارا چنین دیدگاهی در برابر دمشق دارد؟

ایران و ترکیه در یک مورد اختلاف دارند. اردوغان دولتش خواهان برکناری اسد هستند در صورتی که تهران چنین دیدگاهی ندارد و ایران به آرای عمومی توجه دارد و اینکه مردم این کشور حق دارند انتخاب کنند چه نوع دولتی در رأس امور کشورشان قرار بگیرد. به نظر می رسد آنکارا دولت اسد را مزاحم اهداف خود در منطقه می داند چون این کشور به خوبی مقابل تروریست‌ها ایستاده است. کشور ترکیه در ابتدا در کنار سوریه قرار گرفت و بعدها تغییر موضع داد و در مقابل آن ایستاد. مشاهده می کنیم در اینجا دیدگاه ایران با ترکیه متفاوت است. رئیس جمهور عراق بارها خواسته ترک ها خاک کشورش را ترک کنند که تاکنون این اتفاق نیفتاده است. عراق و سوریه دو مسئله ای هستند که آنکارا و تهران در مورد آن اختلاف نظر دارند که باید مورد بررسی قرار گیرد.

بازگردیم به مناسبات اقتصادی اصولا ایران چه بازاری برای ترکیه محسوب می شود؟

ترکیه یکی از خریداران نفت و گاز از ایران است. گرچه تازگی ها بعد از تنشی که میان مسکو و آنکارا وجود داشت، ترک ها اعلام کرده اند که از روسیه نفت و گاز خریداری خواهند کرد که این امر می تواند روابط بین آنها را بهبود بخشد. این کشور یکی از مشتریان بزرگ ما محسوب می شود و بازار مهمی برای ایران است.

به تازگی بین ترکیه و اتحادیه اروپا تنش‌های ایجاده شده است، این امر چه تأثیری بر اقتصاد هر دو طرف خواهد داشت؟ آیا این اختلاف می تواند باعث نزدیکی هرچه بیشتر ترکیه به بازار ایران شود؟

باید گفت اتحادیه اروپا مدت‌هاست که مدنظر ترکیه است. این کشور خودش را آسیایی نمی داند و حتی مشاهده می‌کنیم از اروپا برای شرکت در مسابقات ورزشی درخواست می‌کند. ترکیه کپی برداری بسیاری در زمینه اقتصاد از کشورهای اروپایی کرده و همیشه نگاهش به آن سمت بوده است. قطعا با افزایش تنش میان اروپا و ترکیه این اتحادیه یکی از پایگاه های بزرگ اقتصادی خودش را از دست خواهد داد زیرا ترکیه بزرگترین صادرات را به اتحادیه اروپا داشت و اروپا و سایر کشورها از محصولات و کالاهای ترک مخصوصا محصولات کشاورزی آن استفاده می کنند.

در حال حاضر تا چه حد این وابستگی وجود دارد؟

ترکیه اقتصاد خود را از روی یک مدل اروپایی پایه گذاری کرده و صنعت خود را مانند این کشورها بنا کرده است. وقتی کشورهای اروپایی بانکی را در کشوری احداث می‌کنند این بدان معنا است به صنعت آن کشور اعتماد دارند در مورد ترکیه نیز این مورد صدق می کند. بخش عمده بانک های خصوصی این کشور اروپایی هستند و میان آنها اعتقاد و اعتماد وجود دارد.

ترکیه در چندماه اخیر به سمت چین و کشورهای عضو شانگهای تمایل پیدا کرده است، چرا دست به چنین اقدامی می زند؟

از دست دادن بازار اروپا برای این کشور بسیار سخت است. پس باید یک بازار جایگزین پیدا کند تا بتواند تجارتی بدون مرز و گمرک داشته باشد. این کشور به دنبال آزد راهی است تا بتواند کالای خودش را به راحتی بفروشد تا گرفتار مشکلات اقتصادی در کنار دیگر معضلات نشود.

چرا اتحادیه اروپا دیگر مثل گذشته مایل نیست ترکیه در جمع کشورهای حاضر در این اتحادیه قرار بگیرد و حتی به صورت نمادین رأی به خروج این کشور می دهد؟

اگر امروز مشاهده می کنید این اتحادیه از ترکیه روی برگردانده به دلیل مسائلی است که در زمینه حقوق بشر در این کشور در حال رخ دادن است. بعداز کودتای تابستان سال گذشته موج گسترده ای از دستگیری‌ها اتفاق افتاد و بسیاری از روزنامه نگاران و فعالین سیاسی راهی زندان شدند. اتحادیه اروپا بارها از ترکیه خواست که در رفتارهای خود تجدید نظر کند. اردوغان نیز در پاسخ آنان گفت این کار شما یعنی دخالت در امور داخلی ترکیه و گوش نداد. همین امر باعث شد در هفته گذشته این اتحادیه به صورت نمادین رأی به خروج این کشور از جمع کشور‌های اروپایی بدهد.

برخی تحلیگران داخلی معتقدند که ترکیه با سیاست های ضد و نقیضی که در قبال ایران دارد قابل اعتماد نیست و مذاکره کنندگان ما باید این موضوعات را در نظر داشته باشد، چقدر با این دیدگاه موافق هستید؟

تا حدودی این دیدگاه درست است اما باید توجه داشته باشید سیاست یعنی توجه به شرایط روز و بهترین تصمیم را اتخاذ کردن. دولتمردان ما باید تابع شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی باشند اگر ترکیه در حال حاضر بازار مناسبی برای ما محسوب می شود باید از این ظرفیت استفاده کنیم و مابقی مسائل را در وقت خودش حل و فصل کنیم. چاوش اوغلو در سفر اخیر خود صحبت از حجم مبادلات 30 میلیارد دلاری میان ایران و کشور ایران سخن می گوید، ما هم باید شرایط را فراهم کنیم که چنین امری اتفاق بیفتد زیرا هر دو کشور به این تبادلات نیاز دارند.