به گزارش خبرگزاری برنا،زهرا رضایی ملکوتی اظهارکرد: چشمه مرتضی علی در حدود 20 کیلومتری شرق شهر طبس، در دامنه غربی کوه‌های شتری که با روند جنوب شرقی- شمال غربی استقرار یافته‌اند قرار دارد.
وی افزود: پس از ورود به این منطقه کوهستانی اقلیم متفاوت بوده و از دما کاسته و بر میزان بارش افزوده می‌شود.
کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان‌جنوبی ادامه داد: روستای ییلاقی خرو به عنوان اولین سکونتگاه در طول مسیر مشتمل بر مزارع و باغات زردآلو، بادام و انگور که پس از طی حدود 3 کیلومتر به سمت شمال محدوده چشمه مرتضی علی پدیدار می‌شود که مجموعه ای از چند چشمه است.
رضایی ملکوتی ادامه داد: پس از سد خاکی نهرین محدوده چشمه مرتضی علی شروع می‌شود که با حرکت در مسیر شرق در ابتدا با بستری رسی و دیوارهای پوشیده از رس و مارن رو به رو می‌شویم که در بعضی از نقاط عرض بستر و فرسایش ایجاد شده به 40 متر هم می‌رسد.
وی اضافه کرد: در طول همین مسیر نیزار و بوته‌های گز نیز مشاهده می‌شود که ضمن گذر از این قسمت و در امتداد شرق با گذر از پیچ و خم‌های کم انحنا و عریض به اولین چشمه می‌رسیم.
کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان‌جنوبی گفت: پس از طی حدود 100 متر به حفره‌هایی در سمت چپ مسیر برخورد می‌کنیم که در دیواره‌های رسی- مارنی ایجاد شده‌اند که این حفره‌ها به خانه‌های گبری معروف است و امروزه به علت افزایش عمق بستر، دسترسی به آن مشکل است.
رضایی ملکوتی یادآورشد: در ادامه همین مسیر جنس زمین تغییر کرده و با توده‌های آهکی مواجه هستیم که در نتیجه آن دره تنگ شده و پس از حدود اندکی پیاده روی منطقه‌‌ای نمایان می‌شود که چشمه‌های متعدد آب به ویژه چند چشمه آب گرم و سرد قرار دارد.
وی افزود: بزرگترین این چشمه‌ها از درون حفره‌ای نشات می‌گیرد که به حمام مرتضی علی معروف شده است.
کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان‌جنوبی افزود: با توجه به ورود آب گرم چشمه از دیواره سمت راست به داخل رودخانه و اختلاف دمای بعضا ده درجه‌ای و غلظت آب گرم با آب سرد جاری در کف رودخانه، باعث می‌شود این دو آب تا مسافت حدود 300 متری بستر رودخانه با هم مخلوط نشود به طوری که در یک طرف رودخانه آب سرد و در طرف دیگر آب گرم جریان داشته باشد که پدیده‌ای نادر محسوب می‌شود.
رضایی ملکوتی گفت: اغلب آنانی که برای تفریح به این منطقه می‌آیند، معمولا از این حفره آب برای آب تنی استفاده می‌کنند.
وی تصریح کرد: همچنین بالاتر از این چشمه، دره محصور و تنگی قرار دارد که از لحاظ زیبایی بسیار جذاب و دیدنی است.
کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان‌جنوبی یادآور شد: در ادامه مسیر حمام مرتضی علی، به طاق شاه عباسی می‌رسیم که از آثار تاریخی دوران صفویه محسوب می‌شود.
رضایی ملکوتی ادامه داد: پس از گذر از طاق عباسی به طول حدود 6 کیلومتر در امتداد جریان آب و پس از گذر از قسمتهای تنگ و پرشیب در شرقی ترین نقطه محدوده، چشمه آب سرد معروف به قنبر ظاهر می‌شود که اطراف آنرا کوه‌های منطقه در برگفته و مرتفع‌ترین نقطه مسیر بوده که این نقطه در واقع اولین منشاء آب ناشی از تجمیع چشمه ها است.
وی بیان کرد: وجود چشمه‌ای جوشان با دو نوع آب سرد و گرم کنار هم در دل کویر، بسیار منحصر به فرد است و ناخودآگاه آدمی را به تفکر در خصوص قدرت بیکران پرودگار وا می‌دارد.
کارشناس ثبت آثار طبیعی خراسان‌جنوبی خاطرنشان کرد: چشمه مرتضی علی طبس در کمیته تخصصی ثبت و حریم میراث طبیعی مورخ 29 تیر 93 در فهرست میراث طبیعی- ملی ثبت شد.