علیرضا نادری در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا، با اشاره به نقش بسیار مهم پروانه ها در چرخه حیات گفت: گرده افشانی بسیاری از گیاهان با گونه های خاصی از پروانه ها صورت می گیرد. پروانه ها در واقع به دوگروه از گیاهان وابسته اند؛ گیاهانی که پروانه ماده تخم خود را بر روی برگ آنها می گذارد و میزبان لارو آنهاست و گیاهانی که پروانه بالغ از شهد گلهای آنها تغذیه می کند و اکثر اوقات این دو گیاه با هم متفاوتند.
وی پروانه ها را یک عامل کنترل کننده طبیعی آفات دانست و افزود: تغذیه لارو پروانه از برگ گیاهان باعث کنترل جمعیت گیاهان می شود.
از سویی بدن پروانه از مواد معدنی بسیار غنی تشکیل شده و با مرگ پروانه ها و برگشت به خاک باعث افزایش مواد معدنی خاک می شوند از سوی دیگر در چرخه غذایی شرکت دارند و در رژیم غذایی بسیاری حشرات دیگر از جمله سنجاقک ها و بسیاری از پرندگان و خزندگان جایگاه ویژه ای دارند.
امروزه در همه جای دنیا و در کشورهای پیشرفته از پروانه ها به عنوان یکی از شاخص های زیستی استفاده می کنند؛ یعنی آمار حضور و میزان جمعیت پروانه ها در سال های مختلف نشان دهنده تغییرات اقلیمی و اکوسیستمی آن منطقه است.
نادری این باور که آلودگی هوا عامل نابودی پروانه ها در شهر تهران است را نادرست خواند و گفت: قبلا عنوان می شد آلودگی هوا باعث از بین رفتن پروانه ها در تهران شده است، اما دلیل اصلی و عمده این است که ما یک سری مناطق طبیعی در شهر داشته و داریم که این مناطق تپه ماهورها و دشت هایی هستند که داخل یا اطراف شهر گسترده شده اند.
این پروانه شناس با تأکید بر تنوع زیستی بالای تهران به دلیل واقع شدن در محلی که پل ارتباطی دو اکوسیستم مانند توچال و بیابان های مرکزی است، افزود: تهران در دامنه رشته کوه های البرز واقع شده که از یک طرف در شمال بایوم (زیستگاه ها و اکوسیستم های تخصصی جهانی) کوهستانی را شاهد هستیم و در قسمت جنوبی بایوم بیابانی را داریم. در محل اتصال این دو بایوم، یک اکوتون (مرز بین دو اکوسیستم) قوی و ویژه داریم که شهر تهران در مرکز این اکوتون واقع شده است.
اما در حال حاضر تمام زمین ها و باغ ها را در تهران اشغال کرده ایم تا ساختمان، جاده یا بوستان تأسیس کنیم. در این بوستان ها گیاهان غیربومی کاشته شده اند که باعث شده در تهران گیاهان مناسب برای تغذیه پروانه ها داریم، اما گیاهان میزبان تخمگذاری آنها تخصصی است که از آنها گرفته شده است و به این دلیل بسیاری از گونه های پروانه ها در تهران کم شده یا دیگر وجود ندارند.
وی با تأکید بر لزوم برنامه ریزی و هماهنگی سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری تهران با سازمان محیط زیست برای حفاظت از عرصه های طبیعی گفت: برای کاشت گیاهان در نقاط مختلف شهر باید مطالعه و کارشناسی روی تنوع زیستی آن منطقه صورت بگیرد. گاهی یک فضای کوچک در یک منطقه شهری ممکن است یک گونه خاص را در خود جای داده باشد.
مثلا در جنگل های آمازون یک نوع میمون کوچک روی درختان خاصی در این منطقه زندگی می کرد. برای حفاظت از این گونه جانوری، دور آن فضای جنگلی را حصار کشیده و تبدیل به پارک شهری کردند. شهر در اطراف این حصار توسعه پیدا کرد و میمون ها در همان فضای چند هکتاری باقیمانده همچنان به زندگی خود ادامه می دهند. خیلی مهم است که قبل از تخریب یک مکان، مطالعه و مشاوره با متخصصان و کارشناسان مربوطه صورت بگیرد. مثلا یک تپه ماهور را فکر می کنیم که فقط یک بیابان است، در حالی که در همان بیابان ممکن است بسیاری گونه های خاص و اقلیمیک و جزو ذخایر ژنتیکی کشور زندگی کنند که نیاز به حفاظت ما داشته باشند.
نادری چاره کار را تحقق این رؤیا دانست که بوستان ها را به حالت اولیه برگردانند و زمین بایر شود تا پروانه ها از مناطق مجاور دوباره برگردند: کاری که از این پس می توان انتظار داشت انجام شود، در بعضی تپه ماهورها و مناطق بایر دست نخورده تهران کار به صورت پایلوت انجام شود تا از این گونه های باقی مانده که گاهی بسیار ریز و کوچک هستند و به چشم نمی آیند اما اهمیت ژنتیکی برای کشور ما دارند و بخشی از تنوع زیستی ما هستند، حفاظت به عمل آید.