فیلم را توقیف کنید تا بهتر بفروشد!/ از آدم برفی تا رحمان ۱۴۰۰

بعد از اینکه فیلمی با 22 میلیارد فروش در طول 27، 28 روز به دلایلی که به آن خواهیم پرداخت از روی پرده سینما برداشته شد و روی آن مهر توقیف خورد عده ای خوشحال شدند، عده ای ناراحت شدند، عده ای نگران شدند و بی تفاوتی عده ای هم بسیار عجیب به نظر می رسد.

فیلم منوچهر هادی به دلیل ورود به خطوط قرمز و شوخی های جنسی بعد از یک رکورد قابل توصیف توقیف شد تا بر همگان ثابت شود که حتی مجوز اکران هم می تواند باطل شود.

درحقیقت معتقد بودند فیلم نسخه روی پرده فیلم «رحمان 1400» همان نسخه مجوز گرفته شده وزارت ارشاد نیست، اتفاقی که می تواند خودش از زاویه دیگری مورد بررسی قرار گیرد. فیلم «رحمان 1400» قبل از اینکه به لحاظ کیفی، محتوایی، ساختار، اجرا و... مورد بررسی قرار گیرد در جانش یک نقد قابل بررسی دارد که اتفاقا به روز و از زوایای مبتلا به امروز جامعه است.

این فیلم که به قول منوچهر هادی ترکیبی از رئال و فانتزی است در تجارب کارگردانش شاید اثری رو به جلو باشد و می توان گفت اثر به لحاظ ساختار و کارگردانی دارای لحظاتی است که می توان روی آن تکیه کرد. فیلم برای نگه داشتن مخاطبش و نیازهای جذب مخاطب یک اثر کمدی به سمت برخی شوخی های نزدیک به خط قرمز عرف جامعه رفته است اما نمی توان کتمان کرد که محتوای ذاتی فیلم زیر سایه شوخی هایی که از آن به عنوان شوخی جنسی یاد شده است مخفی است و نمودی ندارد.

چرا دوستان منتقد به لحظات خارج از عرف اجتماعی کار (به خاطر چند شوخی که حذف آنها لطمه ای نمی زند) نگاهی به چند سکانس از بازی متفاوت این فیلم ندارند، مگر می شود بازی یکتا ناصر را که اتفاقا با همیشه اش متفاوت است و کاراکتری تیپیکال را به کارنامه اش اضافه کرده است ندید؟ مگر می توان از بازی خوب سعید آقاخانی که در چند سکانس (در مقابل مهران مدیری و محمدرضا گلزار) حضور درخشان و عجیب و غریب دارد را نادیده گرفت؟ شاید فیلم به لحاظ قصه در برخی از نقاطش افت می کند و کارگردان با حربه شوخی ها و جذابیت استارهای گران سینما قرار است فیلمش را بالا نگه دارد اما «رحمان 1400» چند سکانس قابل ذکر از جمله مدیری و بهرام ابراهیمی دارد که می توانست در کنار نقدهایی که به فیلم شده است به آن نیز اشاره کرد.

اینکه در تعطیلات نوروز این فیلم با پسوند یک اثر تجاری از سینمای بدنه توانسته است تعداد 2 میلیون نفر مخاطب را به سینما بکشاند یعنی حداقل اثری موفق در گیشه بوده است، جدا از اینکه ممکن است منتقدی در حوزه جامعه شناسی و اخلاق به سبک شوخی ها و نوع دیالوگ ها در مقام کاتالیزور به فیلم نقدهایی داشته باشد و آن را مضر بداند نمی توان به چند نکته اشاره نداشت که یک؛ فیلم خوب فروخته است. دو؛ اگر این نوع از فیلم خوب می فروشد شاید دلیلش در نکات دیگری از جمله وضع و اوضاع فرهنگی جامعه، خستگی های روانی جامعه و.. قابل بررسی باشد. سوم اینکه می توان سوالی که پاسخش را ای کاش زودتر بدهند این است چطور فیلمی با این همه ایراد 28 روز روی پرده سینما رفت، رکوردی از خود به جای گذاشت و به یکباره با دلیلی خارج از آنچه مرسوم است از روی پرده سینما برداشته شد.

نکته ای که برخی را خوشحال کرد، برخی را ناراحت و برخی دیگر را نگران قطعا در وضعیت تولید دیگر آثار ژانر کمدی موثر خواهد بود و بی شک این مسئله در انگیزه فیلمسازان سینمای بدنه تاثیر می گذارد.

در اینکه توانمندی یک کارگردان به ساخت فیلم های پرفروش در گیشه باشد و خود را در این عرصه رکوردار بداند چراکه در انتخاب و کستینگ تیمش هوشمندی به خرج می دهد قطعا یک فاکتور در کارنامه کارگردان نیست، به هر حال منوچهر هادی می تواند با این توانمندی ذهنیتش را از رکوردهای فروش فیلم و سریال خارج کند و به یک اتفاق مهم هنری در زندگی حرفه ایش دست پیدا کند. قطعا او در دیگر ساخته هایش این توانمندی را بارها ثابت کرده است، مشخصا ذهنیت این روزهایش نگاه تجاری است طوری که حتی از عذاب وجدان برای ساخت فیلمی با هزینه بالا و فروش پایین یاد کرده است.

او معتقد است از استانداردها مراقبت می کند و ضعف هایش را می داند و به نظر این نوع از کلام  می تواند در کارنامه یک فیلمساز ماندگار شود نه رقابت و تلاش با افراد مختلف برای بالا نشان دادن گیشه خرید بلیت، هر چند که این روزها نگاه بیزنسی به سینما باعث شده است که خیلی ها با همین تفکر به سینما نگاه کنند. منوچهر هادی معتقد است من بلد هستم فیلم مخاطب پسند بسازم و این نکته یعنی شناخت از مزاق و سلیقه تماشاگر ایرانی و یک فاکتور مهم در عرصه فیلمسازی و چه خوب که یک کارگردان بتواند به ارتقای سلیقه مخاطبش فکر کند تا در کنار گیشه به ایده آل و تاثیر بر روی مخاطب نیز بیاندیشد.

در گفتگویی  با سینماداران تاثیر خبر توقیف یک فیلم بر فروش آن و به سالن کشیدن مخاطبان را  بررسی کردیم که حاصل آن را از نظر می گذرانیم.

محتوای فیلم است که می فروشد نه حاشیه های آن

رضا سعیدی پور مدیرعامل پردیس سینمایی آزادی در گفتگو با خبرنگار برنا شایعه هایی مثل توقیف فیلم را در فروش بیشتر آن بی تاثیر دانست و گفت: از نظر من خود فیلم باید جاذبه این را داشته باشد که مردم برای دیدن آن به سینما بیایند، اگر فیلمی فاکتورهای لازم برای جذب مخاطب را نداشته باشد و کارگردان بخواهد با این حربه مردم را به سینماها بکشاند قطعا موفق نخواهد بود.

وی افزود: زمانی که مردم به سینما می آیند، بعد از اینکه فیلم را می بینند و از سالن خارج می شوند راجع به آن اظهار نظر می کنند. اگر فیلم خوبی باشد به دیگران پیشنهاد می کنند که بروند و آن را تماشا کنند، اما اگر فیلم خوبی نباشد هرچند که حاشیه های زیادی هم داشته باشد قطعا به دیگران پیشنهاد نمی دهند و فیلم دیده نخواهد شد. در واقع هرچقدر هم که بگویند فلان فیلم قرار است فلان روز توقیف شود باز هم مردم نمی روند آن را ببینند چون بازخورد خوبی از طرف دیگران نسبت به آن فیلم نگرفتند.

سعیدی پور در ادامه با اشاره به توقیف فیلم «رحمان 1400» گفت: از صبح روز شنبه خبرهایی در مورد توقیف فیلم «رحمان 1400» بود، اما با این حال فروش آن تغییر زیادی نکرد و افزایش قابل توجه ای نداشت. روز یکشنبه هم که فیلم از روی پرده سینما پایین کشیده شد، فروش فیلم های دیگر هیچ روند افزایشی نداشت؛ یعنی توقیف «رحمان 1400» حتی باعث نشده بود مردم به سینما کشیده شوند و درصورت ناکامی فیلم های دیگر را ببینند.

این سینمادار با تاکید بر موثر بودن محتوای فیلم ها در فروش، بیان داشت: قدیم ها وقتی روزنامه ای یک روز توقیف می شد، روز بعدش مردم هجوم می آوردند تا آن را بخرند. زمانی که آنها روزنامه را می خرند باید جذابیت هایی داشته باشد که دوباره راغب شوند فردا هم آن را بگیرند. در سینما هم همینطور است. فیلم باید مایه های قوی داشته باشد تا مردم را به سینما بکشاند وگرنه اینگونه کارها گاهی تبدیل به ضد تبلیغ هم می شود. برفرض اینکه با حربه های مختلف مردم را به سینما بکشیم، اگر فیلم خوب نباشد وقتی از سالن بیرون بروند به دوستان، اقوام و آشنایان خود می گویند این فیلم اصلا خوب نبود یه وقت آن را نبینید. در شرایط کنونی جامعه ما، فضاهای مجازی از همه جلوتر است و تبدیل به یک محیطی شده همه می توانند نظراتشان را با هم به اشتراک بگذارند و بلافاصله انعکاس آن در جامعه دیده شود.

سعیدی پور در پایان اظهار کرد: تجربه به من نشان داده تبلیغات دهان به دهان بسیار موثرتر از هر تبلیغی است. ما بارها دیدیم صدا و سیما از یک فیلم  800 تا 900 آنونس پخش می کند اما در نتیجه فروش کل کشور آن اصلا قابل توجه نیست. بنابراین اگر کارگردانان فکر می کنند چنین بحث هایی باعث فروش بیشتر فیلمشان می شود، اشتباه است.

برداشتن فیلم از روی پرده سینما مردم را نسبت به مسئولان بی اعتماد می کند

محمد قاصد اشرفی مدیر مجتمع سینمایی ماندانا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا شایعه‌هایی مثل توقیف فیلم را عامل افزایش فروش آن دانست و گفت: زمانی که یک فیلم را توقیف می‌کنند، مردم کنجکاو می‌شوند بدانند داستان و سوژه آن چه بوده که باعث شده آن را توقیف کنند و از طرفی بیشتر کنجکاو می‌شوند که بدانند این امر توسط چه افراد و نهادهایی صورت گرفته است. بنابراین شایعه‌هایی مثل توقیف فیلم، در فروش بیشتر آن و کشاندن مخاطب به سالن‌های سینما بسیار موثر است. ما به عنوان سینمادار بارها این موضوع را از نزدیک مشاهده کرده‌ایم.

این سینمادار توقیف کردن فیلم «رحمان 1400» را عامل بی‌اعتماد کردن مردم به مسئولان دانست و افزود: از نظر قانون، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی مجوز دادن به فیلم‌های سینمایی است. زمانی که یک فیلم پروانه نمایش می‌گیرد یعنی تمام فیلترها و مراحل وزارت ارشاد را گذرانده و هیچ مشکلی ندارد. حال اگر بعد از یک ماه اکران، فیلم را از پرده پائین بکشیم، برای مردم سوال پیش می‌آید اگر فیلم مشکل دارد چرا از همان ابتدا به آن مجوز داده شده است؟! همین امر عامل بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسئولان است و باعث می‌شود مردم با شک و بی‌اعتمادی دست بچه‌های خود را بگیرند و به سینما ببرند.

مردم هر چه ممنوع می شود را بیشتر دوست دارند!

حمیدرضا ناجیان مدیر پردیس سینمایی ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا وجود حواشی و شایعه در مورد فیلم‌ها را بر میزان فروش آنها موثر دانست و گفت: از نظر من اینگونه شایعه‌ها مثل توقیف فیلم و... بر فروش بیشتر آن اثر، کاملا تاثیر 100 درصدی دارد. درست است که محتوا و داستان فیلم در کشاندن مخاطب به سینما تاثیرگذار است، اما هر دفعه که شایعه‌هایی در مورد یک فیلم می‌شود؛ مثل خبر توقیف شدن آن در آینده، درآمدن آن از توقیفی، اعمال سانسور و... باعث بیشتر دیده شدن و فروختن آن می‌شود.

این سینمادار با اشاره به توقیف شدن فیلم «رحمان 1400» افزود: از زمانی که این فیلم را از روی پرده سینما برداشتند، زنگ خورهای ما خیلی بیشتر شده و مردم مداوم سوال می‌پرسند که فیلم کی برمی‌گردد؟ اصلا چرا توقیف شده؟ چه نهادی آن را توقیف کرده است؟ و... به طور کلی در مملکت ما مردم چیزی را که ممنوع می‌شود بیشتر دوست دارند. این واقعیتی است که من عینا در سینما دیدم.

وی ادامه داد: مردم فیلمی را که 4، 5 سال توقیف است را بیشتر می‌بینند. چون کنجکاو هستند بدانند داستان و سوژه فیلم چی بوده که توقیف کرده بودند؟! اخیرا فیلم  «آشغال‌های دوست داشتنی» را داشتیم که بعد از چند سال رفع توقیف شد، زمانی که فیلم اکران شد بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفت و فروش خیلی خوبی داشت؛ چون مردم به اشتیاق اینکه فیلم توقیف بوده به سینما می‌آمدند و آن را می‌دیدند.