به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ «فسیل زنده»، «موزه طبیعی»، «پیرترین یا قدیمی‌ترین جنگل دنیا در ایران»، «یادگاری از اولین دوره جنگل روی زمین» و «بازمانده‌ای از دوران سوم زمین شناسی و عصر یخبندان»، همه عنوان‌هایی هستند که به جنگل‌های هیرکانی در ایران داده می‌شود؛ جنگلی که اهمیت بسیاری در دنیا دارد و در حال حاضر پرونده ثبت میراث طبیعی جهانی آن دردست پیگیری است.
از منطقه هیرکان در جمهوری آذربایجان تا نزدیک آستارا جنگل‌های کهنسال و تماشایی وجود دارند. این جنگل‌های ۴۰ میلیون ساله، برای خودش پارک ژوراسیکی است.
در جنوب دریای خزر از مازندران تا گیلان، گرگان و ارسباران، جنگل‌های هیرکانی قرار گرفته‌اند، جنگل‌های که ارزش زیادی دارند و به ثبت جهانی هم رسیده‌اند.
مساحت این جنگل‌ها ۵۵ هزار کیلومتر مربع است که دو میلیون هکتار آن در ایران و ۲۰ هزار هکتار در آذربایجان قرار گرفته. ارتفاع آن از سطح دریا شروع می‌شود و به ۲۸۰۰ متر می‌رسد. حدود نیمی از این جنگل‌ها از بین رفته و در حال حاضر فقط از 10/3 درصد آن حفاظت می‌شود.
۵۳ درصد جنگل‌ها در مازندران، ۲۶ درصد در گیلان و ۲۱ درصد در گلستان قرار دارند. در جاهایی مثل پارک ملی گلستان، جنگل الیمستان هراز، جنگل افراتخته، جنگل ابر شاهرود، جنگل های ارسباران، پارک جنگلی بی‌بی یانلو و پارک جنگلی ناهارخوران گرگان می‌توانید به جنگل‌های هیرکانی دسترسی داشته باشید.
این جنگل‌ها در حال حاضر میزبان 296 گونه از انواع پرندگان و 98 گونه از پستانداران می‌باشد. گونه‌های این جنگل‌ها در برابر سرما بسیار حساسند از این رو تنها در آب و هوای معتدل کرانه‌های دریای خزر قادر به ادامه زندگی و حیات می باشند. می‌توان از جنگل‌های هیرانی به عنوان اندوخته‌ای ارزشمند و طلای سبز رنگ شمال ایران نام برد، گنجینه ای شگرف با آب و هوایی مطبوع و زیبایی های خارق العاده که بازدید از هر یک از آنها قطعا سازنده یکی از زیباترین خاطرات زندگیتان خواهد بود.
جنگل‌های هیرکانی شامل 12 لکه است. یکی از سایت‌های هیرکانی ثبت شده در میراث جهانی "بولا" است که در واقع بخش عمده‌ای از منطقه حفاظت شده بولا و پناهگاه حیات وحش دودانگه و چهاردانگه شهرستان ساری را در بر می‌گیرد که مساحتی معادل ۱۷ هزار و ۵۱۶ هکتار دارد. این جنگل نمونه‌ی بارزی از جنگل‌های راش هیرکانی است که تحت تأثیر مستقیم اقلیم نیمه مرطوب هیرکانی و نیمه خشک ایران و تورانی قرار دارد.
لکه دیگر ثبت شده در میراث جهانی جنگل الیمستان شهرستان امل است. این سایت بخشی از منطقه حفاظت شده الیمستان است که مساحتی معادل ۳۹۴ هکتار را دارا می‌باشد. همچنین دامنه تغییرات ارتفاعی سایت از ۱۱۹۰ تا ۲۴۰۲ متر بوده و کوه امامزاده قاسم مهمترین ارتفاعات منطقه را تشکیل می‌دهد. طیف وسیعی از رویشگاه‌های کوهستانی، جنگلی، صخره‌ای، رودخانه‌ای و مرتعی در منطقه شناسایی شده است. علت نامگذاری این جنگل به نام "الیمستان" رویش گیاه «الیما» است که در اردیبهشت ماه رشد می‌کند. از جاذبه‌های جنگل الیمستان امل اختلاف دما و تنوع پوشش در طول مسیر الیمستان است.
جنگل و از یکی از جنگل‌های بکر ایران و مازندران به حساب می‌آید که زیبایی‌های منحصر بفردی را در خودش جای داده است. این جنگل زیبا واقع در استان مازندران شهرستان نور با مساحت بیش از ۹ هزار هکتار واقع در جنوب شهر چمستان در سال ۱۳۸۰ منطقه‌ای حفاظت شده اعلام شد. منطقه کوهستانی دارای اقلیم مرطوب و سرد با رودهای فراوان که از جنگل‌های هیرکایی و مراتع ییلاقی پوشیده شده است.
سایت کجور نیز با مساحتی معادل ۱۴ هزار و ۸۹۱ هکتار در واقع بخشی از منطقه حفاظت شده البرز مرکزی است که در شمال ایران، بین چالوس و نور قرار دارد.گونه‌های متنوع، درختان قطور و کهنسال، منابع آبی فراوان و توپوگرافی متنوع سیمای اصلی این سایت را تشکیل می‌دهد.
پارک جنگلی خشکه‌داران در کیلومتر ۳۰ محور تنکابن به چالوس در حد فاصل نشتارود و شهرستان عباس آباد در کنار جاده واقع شده و تنها ۱۲۰ متر با دریا فاصله دارد.
این منطقه حفاظت شده به عنوان تنها جنگل جلگه‌ای و بکر و از آخرین بازمانده‌های اکوسیستم‌های جنگلی جلگه‌ای شمال ایران با مساحت تقریبی ۲ میلیون و ششصد هزار متر مربع است.
انواع مختلف گونه‌های گیاهی مانند توسکا از نوع کرک که در ایران رو به انقراض است و سه قلو انجیلی، انار، ممرز، بلوط، لیکلی یا کرات خرمندی، لرگ، ملج، انواع مهم شمشاد، ازگیل جنگلی و یاس وحشی در این جنگل است.
چهارباغ شهرستان چالوس منطقه حفاظت شده در حوالی منطقه سیاه بیشه در کیلومتر ۹۰ محور کرج چالوس واقع است. منطقه جنگلی چهار باغ با مساحتی بالغ بر ۱۹ هزار هکتار که شامل اکوسیستمی جنگلی کوهستانی و رودخانه‌ای و در برگیرنده روستاهای زیادی از جمله دلیر، ایلت، مچر، نوکرس، واسپول، دزماکوی، کیجان، انگورن، چهار باغ، پولاد کوه و است.
همچنین دارای گون‌های جانوری از جمله پازن (کل و بز)، خرس، پلنگ، مرال، شوکا، روباه، گرگ، خوک، کب دری، کبک معمولی، عقاب طلایی، است و از نظر زیست محیطی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
جنگل های هیرکانی با تایید کارشناسان IUCNدر چهل و سومین اجلاس یونسکو به عنوان دومین میراث طبیعی کشور ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
برای بازدید از جنگل های هیرکانی راههای زیادی دارید. جنگل ابر یکی از این گزینه هاست که با شاهرود می توانید به آن دسترسی پیدا کنید. اقامت در چالوس برای دیدن این جنگل ها در مازندران راه دیگری است که می توانید انتخاب کنید. آمل و نوشهر هم در محدوده مازندران قرار دارند. برای دیدن جنگل های هیرکانی استان گلستان نیز گرگان در دسترس شما هستند.