«رحمان قهرمانپور»، کارشناس مسائل بینالملل، در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، درباره رویکرد نگاه به همسایگان در سیاست خارجی ایران در یک سال گذشته گفت: در سیاست خارجی ایران همواره دو گرایش کلی وجود داشته، یکی گرایش به سمت اروپا و آمریکا و گرایش دیگر به سمت شرق و آسیا بوده است. در سالهای اخیر وزن آسیا در معادلات جهانی افزایش پیدا کرده بنابراین نه تنها ایران بلکه خیلی از کشورها تلاش میکنند که روابط خود را با کشورهای آسیایی و در صدر آن با کشورهایی چون چین و هند افزایش دهند. ایران هم در همین راستا تلاش کرده است تا ارتباطات خود را با کشورهای شرقی افزایش دهد. ضمن اینکه این موضوع واکنشی به ناتوانی اروپا در حفظ برجام و عمل کردن اروپا به تعهدات خود بعد از خروج ترامپ از برجام بوده است.
این کارشناس مسائل بینالملل درباره میزان اهمیت ارتباط با کشورهای همسایه، بیان کرد: رابطه با کشورهای همسایه میتواند خیلی کمک کننده باشد به این شرط که ما یک استراتژی مشخص و روشن داشته باشیم.
او دوران پس از جنگ سرد را دوران منطقهگرایی دانست و عنوان کرد: برخی چون ظریف معتقدند چند جانبهگرایی بر جهان حاکم شده است به این معنی که غرب دیگر در مرکز تعاملات جهان نیست و مراکز دیگر دنیا اهمیت پیدا کردهاند ضمن این که قدرتهای جدیدی هم ظهور خواهند کرد یعنی علاوه بر قدرتهای بزرگ سنتی قدرتهای نوظهور چون برزیل، مکزیک، آفریقای جنوبی، ترکیه، استرالیا و دیگر کشورها نیز سربرآوردهاند. بنابراین اگر کشوری استراتژی مشخص داشته باشد میتواند از این وضعیت استفاده کند.
قهرمانپور افزود: بسیاری از کشورها بعد از جنگ سرد تلاش کردند که از پتانسیل کشورهای همسایه و مناطق پیرامونی خود استفاده کنند. در ادبیات روابط بینالملل گاهی از این روند به عنوان منطقهگرایی نام برده میشود و بعضی از وقتها با عنوان چندجانبهگرایی از آن یاد میشود اما جدای از اینکه چه نامی به این سیاست بدهیم، واقعیت این است که سهم آسیا در مورد معادلات اقتصادی جهان و مراودات سیاسی رو به افزایش است. سیاست آمریکا در توجه به شرق به خوبی نشان میدهد که چقدر نقش آسیا در آینده سیاست جهانی موثر خواهد بود.
او درخصوص سیاستهای ایران در قبال همسایگانش، گفت: متاسفانه بهرغم بحثهایی که صورت گرفته است هنوز درباره نحوه تعامل با همسایگان و استفاده از پتانسیلهای آنها در داخل کشور به یک اجماع نظر در بین گرایشهای سیاسی مختلف نرسیدهایم. برخی معتقدند که همسایگان ایران چیزی برای عرضه به ایران ندارند و نگاه ایران باید متوجه مناطقی فراتر از همسایگان باشد و اروپا آمریکا را مد نظر دارند، برخی نیز معتقدند که کشورهای همسایه جایی است که ایران میتواند قدرت مانور خود را در آنها افزایش دهد. این اجماع هنوز شکل نگرفته است در نتیجه در ارتباط با همسایگان نیز ما شاهد نوسان در موضعگیریها هستیم.