خیز همگانی و مشارکت مردم برای نجات زمین

به گزارش خبرگزاری برنا در آذربایجان شرقی، نابودی زمین چیزی جز نابودی حیات ما در پی نخواهد داشت چرا که از بین رفتن جنگل‌ها و آلوده‌شدن رودخانه و اقیانوس‌ها و … نسل بشر را با خطر انقراض مواجه می‌کند. شاید در شرایط فعلی که با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنیم، نجات زمین کم اهمیت‌ جلوه کند، اما همین بی‌توجهی خطراتی زیانبار برای همه کشورها خواهد داشت.

روز جهانی زمین پاک در سراسر دنیا به عنوان نمادی از ترویج فرهنگ حفاظت و نگهداری از محیط زیست و محیطی که در آن زندگی بشری به رشد و بالندگی می رسد؛ نامگذاری شده و فرصت مغتنمی برای توجه به این فرهنگ سلامت محور و آینده نگر است.

از این رو حفاظت و توجه به محیط زیست در قوانین اکثر کشورها گنجانده شده است به طوری که در اصل ۵۰ قانون اساسی آمده است: "هر نوع فعالیت اقتصادی و غیره که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن لازمه پیدا کند، ممنوع است". حال این قانون شامل نهادهای حقوقی همچون شهرداری ها و  اشخاص به مثابه شهروندان می‌شود.

هدف از روز زمین پاک را می‌توان آگاهی دادن به مسائل زیست محیطی که سیاره ما با آن مواجه است و پیداکردن و ترویج راه‌حل‌هایی برای آینده‌ای پایدار عنوان کرد، به تعبیری ترویج مراقبت از زمین نقش کلیدی در بهبود وضعیت زندگی شهروندان دارد.

در این بین پسماند و تولید این حجم از زباله سوغات زندگی مدرن و صنعتی امروزی ما انسانها بوده و این مقوله از مهم‌ترین چالش کنونی زمین و محیط زیست در همه کشورها از جمله ایران است. امروزه یکی از مهمترین معضلات محیط زیستی کشور، مدیریت نادرست پسماندها است و خسارت ناشی از آن رقم هنگفتی  برآورد می‌شود.  

هدفگذاری افزایش بازیافت زباله گامی اساسی برای ارتقای رتبه در شاخص‌های توسعه پایدار

طبق آخرین آمار، سالانه بیش از ۶۱ میلیون تن انواع پسماند در کشور تولید می شود که به گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست بین ۱۰ تا ۱۷ درصد آن بازیافت می شود. در حالیکه در کشورهای پیشرفته این عدد به حدود ۷۰ درصد می رسد. آمار گویای این است کشورهای توسعه یافته تمامی جوانب توسعه را در نظر  گرفته و برنامه مدون و دقیقی برای حفظ محیط زیست دارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این خصوص می‌گوید: روزانه ۲ هزار و ۲۰۰ تن انواع زباله و پسماند در استان تولید می شود به طوری که ۱۰ درصد از مجموع این میزان پسماند را زباله های پلاستیکی تشکیل می دهد. شعار جهانی زمین هوای پاک امسال "سیاره زمین در مقابل پلاستیک" و در ایران نیز شعاری با مضمون " مشارکت مردم در برابر پلاستیک و نجات زمین" انتخاب شده است.

توسعه آموزش‌های شهروندی رکن اساسی حفاظت از محیط زیست

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز اظهار می کند: بر اساس استانداردهای جهانی سرانه تولید زباله ۶۳۰ گرم است و آمار پسماند تبریزی ها هم مطابق استاندارد است به طوری که متوسط تولید روزانه زباله کلانشهر تبریز هزار تن است.

حبیبه هراتی با اشاره به راه اندازی سیستم هوشمند جمع آوری پسماند در تبریز اضافه می کند: شهرداری تبریز امسال در کنار تداوم بی وقفه اجرای پروژه های زیست محیطی همچون لندفیل های دفن پسماند، عزم راسخی در حوزه پسماند و کاهش حجم زباله ها از طریق توسعه آموزش های همگانی دارد به طوری که سامانه بهروب و تغییر نوبت جمع آوری زباله ها از درب منازل از جمله طرح های امسال است که موفقیت‌شان در گرو حمایت همه جانبه رسانه های محلی و نیازمند مشارکت حداکثری شهروندان است.

ملحق شدن شهروندان به سامانه بهروب بستر مطلوب افزایش بازیافت زباله

وی ادامه می دهد: جمع آوری آنلاین پسماندهای خشک و خشکاله توسط اپلیکیشن بهروب در شهر تبریز آغاز شده و تاکنون ۸ هزار کاربر در این سامانه ثبت نام کرده و زباله های خشک را از درب منازل به فروش می رسانند. هفته زمین پاک فرصت مطلوبی برای تشکل های مردم نهاد و دیگر شهروندان است تا با نصب این نرم افزار نقش شهروندی خود را از طریق  تفکیک از مبدا جهت حفاظت از محیط زیست ایفا کنند.

هراتی با اشاره به ساز و کار سامانه بهروب یادآور می‌شود: شهروندان می توانند به ازای تحویل پسماند خشک، کیف پول خود را شارژ کرده و یا این مبلغ را به حساب موسسات خیریه واریز کنند و یا به عنوان سومین راهکار، عوارض پسماند خود را صفر کنند.

سازمانها و نهادهای متولی دخیل در حفاظت از محیط زیست تنها یک طرف ماجرا هستند و در سوی دیگر سکه تشکل‌های مردم نهاد و جمع های خودجوش داوطلبانه نیز به نوبه خود نقش موثری در حفاظت از زمین پاک دارند.

نیل به توسعه پایدار از گذرگاه ارج نهادن به محیط زیست و مراقبت از زمین می گذرد

مدیرعامل خانه فعالان محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه حفاظت و مراقبت از زمین صرفا در یک روز و یا  هفته گرامیداشت ختم شدنی نیست، اظهار می کند:  فلسفه نامگذاری روز جهانی زمین پاک مربوط به دوران انقلاب صنعتی اروپاست به طوری که در آن دوران بشر آنقدر به دنبال نیل به اهداف اقتصادی  و تعجیل در توسعه به هرقیمتی بود که محیط زیست خود را به باد فراموشی سپرده بود. بر همین اساس با نامگذاری چنین روزی خواستند به جهانیان یادآوری کنند که توسعه نباید مخرب محیط زیست و زمین منتهی شود.

احمد رحمانی مقدم با بیان اینکه تفسیر "زمین پاک" به نبود زباله چیزی جز تقلیل این مسئله جهانی نیست، می افزاید: زمین وقتی پاک می شود که کشاورزان سموم شیمیایی را به خورد محصولات خود نداده و از سوی دیگر کارخانجات با تولید فاضلاب صنعتی نقش مخرب در پاکی زمین را کنار بگذارند.

زمین خانه و کاشانه ماست و پاکسازی زمین و حفاظت از آن وظیفه خطیری بر عهده متولیان سیاست گذار و اجرایی و شهروندان است. تمامی متولیان امر باید برنامه های بلند مدت متعددی برای احقاق حقوق زمین و محیط زیست داشته باشد.

به عبارتی زمین چیزی از ما نمی‌خواهد مگر اینکه اختلالی در نظم و هماهنگی اکوسیستم ایجاد نکنیم چرا که زمین گرد است و سزای ما را به خودمان برمی‌گرداند.

کلام پایانی اینکه به گفته سهراب سپهری  "یادمان باشد که کاری نکنیم به قانون زمین بر بخورد"

نگارنده: وحید یوسفی