تعطیلی ۲۰ درصدی در قبال تعلیق تحریم طلا/ ایران و روسیه خوشبین، انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا بدبین/ آلماتی۲ چیزی شبیه شکست

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، نتیجه مذاکرات آلماتی2  دقیقا در نقطه مقابل آن چیزی قرار دارد که سعید جلیلی و تیم مذاکره کننده قبلی ادعا می کنند. چیزی شبیه به یک شکست که البته نه طرف غربی دوست دارد آن را بیان کند و نه طرف ایرانی!

سعید جلیلی به همراه عباس عراقچی، علی باقری، مهدی صفری و رسول موحدیان راهی شهر آلماتی قزاقستان می شوند تا با گروهی به ریاست کاترین اشتون پشت میز مذاکره بنشینند، در همین روزها مذاکرات محرمانه و دوجانبه ایران و آمریکا نیز آغاز شده و همین مذاکرات تقریبا جلسات آلماتی را بی خاصیت کرده است، هم طرف ایرانی می داند که ایران و آمریکا با هم برای بحث هسته ای ارتباط گرفته اند و هم طرف غربی، با این وجود طرفین در آلماتی گرد هم می آیند تا شکل مذاکرات حفظ شود.

طرف غربی از ایران سوالاتی دارد و سعید جلیلی و یارانش هم پاسخ هایی آماده کرده اند، رییس تیم مذاکره کننده هسته ای مدعی است به همه سوالات در آن نشست پاسخ گفته است، او در گفتگو با کریستین ساینس مانیتور در همان روزها می گوید: "فکر می‌کنم ما به بهترین نحو به حداکثر سوالات ممکن از ما پرداختیم. ما زمان زیادی گذاشتیم، سوالات زیادی پرسیده شد،‌ پاسخ دادیم و مواضع و ایده‌های‌مان را به تفصیل تشریح کردیم. به شکلی که در نهایت از اعضای (1+5) پرسیده شد «آیا سوالی باقی مانده» و هیچ‌کس سوالی نپرسید."

این اظهارات جلیلی اما همه ماجرای مذاکرات نیست، یک مقام آمریکایی پس از مذاکرات آلماتی2 به کریستین ساینس مانیتور می گوید: "ممکن است پیشرفتی حاصل نشده باشد اما شکست هم نخوردیم. منصفانه است اگر بگوییم ایران فقط آمادگی برداشتن گام‌های بسیار حداقلی را در رابطه با محدودکردن برنامه هسته‌یی خود دارد؛ در حالی که انتظار پاداش چشمگیری در ازای آن دارد؛ این مبنایی واقع‌گرایانه برای پیشرفت نیست. این (مذاکرات) یک48 ساعت مفصل و فشرده بود. ما فقط همه آنچه را شنیدیم و بحث کردیم، جذب کردیم همگی نیاز به جذب و هضم آنچه شنیده‌ایم داریم."

توقف تحریم طلا در ازای تعطیلی غنی سازی 20 درصدی

کاترین اشتون و یارانش به آلماتی آمده بودند تا به ایران بگویند در گام اول باید غنی سازی 20 درصدی متوقف شود. در قبال این گام اول هم غرب تحریم طلا را از ایران بر می دارد، پیشنهادی که به نظر نمی رسید منصفانه باشد. همین 20 درصد در مذاکرات ژنو مبنایی قرار گرفت تا با تعلیق ( ونه تعطیل آن) طرف غربی سطح بیشتری از تحریم ها را کاهش داد. طبیعی بود ایران چنین پیشنهادی را هم نپذیرد و البته از طرف غربی بخواهد باید در ازای تعطیلی 20 درصدی همه تحریم ها برداشته شوند، سعید جلیلی همان زمان می گوید: "جلیلی گفت که غنی‌سازی 20 درصدی حق مردم ایران است اما این می‌تواند مساله‌ای برای کمک به اعتمادسازی بیشتر باشد».

در واقع بحث تعطیلی غنی سازی 20 درصدی از همان جا مطرح شد و غرب آن را سردست گرفت تا در گام اول از ایران بخواهد برای توقف بخشی از تحریم ها(تحریم طلا) آن را به طور کامل برچیند، این پیشنهاد در ژنو هم مورد قبول واقع نشد و اینبار ایران زیر بار تعطیلی نرفت و تنها پذیرفت آن را تعلیق کند اتفاقی که در برجام هم تکرار شد و ایران تعطیلی کامل غنی سازی 20 درصد را نپذیرفت وتنها با عبارت تعلیق داوطلبانه آن کنار آمد.

غنی سازی به رسمیت شناخته شد یا باید به رسمیت شناخته می شد؟

سعید جلیلی در کمسیون برجام مجلس شورای اسلامی ادعا کرد: " در آلماتی2 5+1 حق ایران برای غنی سازی را به رسمیت شناخت" این در حالیست که مرور اخبار، گزارش ها و گفتگوهای رسانه ای آن روزها نشان می دهد چنین اتفاقی رخ نداده است. سعید جلیلی در پایان مذاکرات آلماتی 2 می گوید:" آنچه ما بر آن اصرار داریم حق‌مان برای غنی‌سازی است." همین اظهار نظر نشان می دهد که غرب در آن مذاکرات حق غنی سازی ما را نپذیرفته است. کما اینکه نماینده روسیه هم پس از پایان مذاکرات از طرف غربی می خواهد حق ایران برای غنی سازی صلح آمیز را به رسمیت بشناسند. ریابکوف می گوید:"باید «حق» غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شود. "

درون ایران هم واکنش ها نشان از این دارد که هنوز غرب روی نپذیرفتن حق ایران است، علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه 18 فروردین ماه سال 92( فردای روز پایان مذاکرات آلماتی 2) در گفتگو با خبرگزاری ایسنا می گوید:" در آلماتی 2 ما پیشنهاد کردیم که اولا حق ایران را طبق ماده 4 عهدنامه ان‌.پی‌.تی به رسمیت بشناسند و همچنین تحریم‌ها را بردارند که آنها قبول نکردند، منتهی رد هم نکردند.آنها گفته‌اند که در این رابطه فکر می‌کنند. قرار است دور بعد مذاکرات نیز ظرف مدت کوتاهی توسط خانم اشتون در تماس تلفنی با دکتر جلیلی مشخص شود. در این تماس خانم اشتون نتیجه تصمیم آنها را اعلام می‌کند و زمان و مکان مذاکرات نیز مشخص می‌شود."

سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم روز 19 فروردین 92 در گفتگو با ایسنا می گوید:"جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به انرژی هسته‌ای سه خط قرمز دارد؛ اول این‌که انرژی هسته‌ای حق مسلم ایران است، دوم این‌که اگر نیاز به غنی‌سازی داشته باشیم حتما این کار را انجام می‌دهیم، زیرا اعتمادی به غرب نداریم و سومین خط قرمز این است که ایران خواهان همکاری با صاحبان فن‌آوری هسته‌ای با حفظ حقوق خود و تعهدات است."

چیزی شبیه شکست!

مذاکرات اگرچه شکست کامل نبود ولی به نتیجه ای هم نرسیده بود. پس از این مذاکرات مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون، فاصله مواضع ایران و غرب را زیاد توصیف کرد، یک دیپلمات بلند پایه آمریکایی هم در گفتگو با کریستین ساینس مانیتور گفت: (ایران) به پیشنهاد ما با برخی ایده‌ها پاسخ داد که از نظر ما پاسخ حداقلی بود که نه تنها گام‌های بسیار بسیار کوچکی را در برداشت بلکه تقاضای زیادی را در ازای آن گام‌های کوچک دارد.شکاف میان موضع فعلی آنها و موضع ما کاملا بزرگ است." ویلیام هیگ وزیر امورخارجه انگلیس هم بیانیه ای صادر کرد و گفت: "انگلیس همراه با شرکای سیاسی‌اش در حالی به قزاقستان رفت که آماده بود با حسن نیت با ایران مذاکره کند. مذاکرات طویلی درباره برخی مسایل انجام شد اما شکاف بزرگی میان طرفین وجود دارد، موضع فعلی ایران با آن‌چه برای رسیدن به یک پیشرفت دیپلماتیک لازم است، فاصله دارد. ما به ایران نگاه می‌کنیم تا با دقت ببینیم که آیا می‌خواهد به مسیر فعلی‌اش ادامه دهد و با فشار فزاینده جامعه بین‌المللی روبه‌رو شود یا اینکه به مذاکراتی معنا دار وارد شود.

در مذاکرات آلماتی اساسا طرف مقابل نیامده بود حرف جدیدی بزند، آنها نه قرار بود پیشنهادی ارائه دهند و نه پیشنهادی را بپذیرند، صرفا در آلماتی حضور داشتند تا اولا پاسخ ایران به سوالات را بشنوند و ثانیا پیشنهادات ایران را برای بررسی بیشتر دریافت کنند. در همین خصوص مایکل مان در گفتگو با خبرنگار در آلماتی می گوید:" ما منتظر شنیدن نظرات و پاسخ ایران به پیشنهادهایی که در مذاکرات قبلی به ایران ارایه کردیم، هستیم و قرار نیست حرف جدیدی از سوی 1+5 در این مذاکرات مطرح شود."

این اقدام طرف غربی به حدی مشهود بود که واکنش هایی را هم در داخل ایران به همراه داشت، سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس  روز16 فروردین 92 (روز پایانی مذاکرات)در گفتگو با خبرگزاری فارس گفت: "از نشست آلماتی 1 تا نشست امروز یک سری اتفاقاتی افتاده و مواضعی گرفته شده و نظراتی نیز مطرح شده است که ما را نسبت به نتیجه نشست ناامید کرده و آن خوش‌بینی بعد از مذاکرات آلماتی 1 مقداری کم‌رنگ شده است."

البته نشانه های مهم دیگری هم وجود دارد که نشان می دهد  این مذاکرات خیلی موفق نبوده است. به عنوان نمونه دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی کشورمان در حاشیه مذاکرات آلماتی به دانشگاه فارابی این شهر رفت و سخنرانی تندی را علیه طرف غربی ایراد کرد. وی با طرح این پرسش که «چرا باید گفت‌وگوها درباره مسایل بین‌المللی یا در نیویرورک یا ژنو و وین باشد؛ پایتخت‌هایی که مناسبات غلط را بر دنبا حاکم کرده‌اند؟» افزود: اگر به سابقه تمدنی نگاه کنیم آلماتی بر همه این شهرها تقدم دارد. بر همین مبنا می‌گوییم استانبول و بغداد و آلماتی هم باید جاهایی باشند که درباره مسایل بین‌المللی در آن‌ها مذاکره شود.

مذاکره کننده ارشد ایران با 1+5 گفت: امروز در آلماتی و در این دانشگاه به آن‌ها (غرب)هشدار می‌دهم که از سی و چهار سال گذشته درس بگیرند و دچار اشتباه محاسباتی نشوند. در این دور گفت‌وگوها جامعه جهانی و مردم قزاقستان شاهد رفتار آن‌ها هستند. آن‌ها بار دیگر در معرض این آزمون بزرگ هستند که آیا می‌خواهند باز هم حقوق ملت‌ها را انکار کنند یا آن را بپذیرند؟ مذاکرات فردا(جمعه) با یک کلمه می‌تواند راه خود را به خوبی باز کند؛ آن هم پذیرش حقوق ملت ایران به ویژه حق غنی‌سازی ایران است. این حقی است که در ان پی تی بر آن تصریح شده است. وی ابراز امیدواری کرد که فصل بهار و شهر آلماتی آن‌ها(غرب) را به این نتیجه برساند که در سال جدید فصل جدیدی هم در این موضوع (مساله هسته ای)ایجاد شود.

بررسی همه نشانه ها حاکی از این است که در آلماتی2 نه تنها طرف غربی حاضر به پذیرش پیشنهادات تیم سعید جلیلی نشده است بلکه این مذاکرات حتی تا آستانه شکست هم پیش رفته است.

فاصله زیاد نظرات اشتون و جلیلی

سعید جلیلی پس از پایان مذاکرات در یک نشست خبری حاضر شد و به تشریح مذاکرات آلماتی2 و نتایج حاصله از این مذاکرات دو روزه پرداخت. همزمان کاترین اشتون هم خبرنگاران را جمع کرد و گزارشی از آلماتی2 ارائه داد. نکته مهم در این کنفرانس خبری تفاوت 180 درجه ای در اظهارات دو طرف بود. سعید جلیلی در نشست خبری خود گفت:" ما در مسکو پیشنهاداتی دادیم و طرف غربی هم در اینجا یک پیشنهاد داد، نکته مهم در این دور از مذاکرات این بود که پیشنهادات دو طرف بهم نزدیک شد" اما کاترین اشتون اعلام کرد:"مواضع ایران و 1+5 با یکدیگر فاصله دارد و دو طرف تصمیم گرفتند برای بررسی بیش‌تر به کشورهای خود برگردند. دو طرف تلاش زیادی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات انجام دادند.مذاکرات ما طولانی و فشرده بود. ما درباره طرح اعتمادسازی که در "آلماتی 1" ارایه کردیم واضح شد که مواضع دو طرف از لحاظ ماهوی از هم فاصله دارند."

آمانو هم موضع گرفت

موضعگیری منفی آمانو نسبت به برنامه ایران در واقع تیر خلاصی به مذاکرات آلماتی2 بود. وی روز دوشنبه 19 فروردین ماه 92(سه روز پس از پایان مذاکرات آلماتی2)  گفت: ممکن است ایران فعالیت‌های مخفیانه در جهت ساخت تسلیحات هسته‌ای در جریان داشته باشد.

وی در این صحبت‌ها خواستار شفافیت ایران در موضوع هسته‌ای شد.

آمانو که در نشستی با موضوع عدم گسترش تسلیحات اتمی شرکت کرده بود، گفت: ممکن است فعالیت‌های(تسلیحات هسته‌ای) ایران تا الان ادامه یافته باشد. من از ایران خواسته‌ام در این مورد شفاف‌سازی کند.

وی افزود: عدم شفافیت ایران موجب بروز شک در این قضیه شده و ادعا کرد مدارکی در دست دارد که تا سال ۲۰۰۹ تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته است.

ادعایی بدون سند

صحبت ها وادعاهای سعید جلیلی در کمیسیون بررسی برجام مجلس شورای اسلامی اگر صحت داشت مذاکرات هسته ای بسیار زودتر از آنچه که تصور می شد به نتیجه می رسید اما واقعیت اینست که حتی یک نشانه بسیار کوچک هم وجود ندارد که غربی ها در آلماتی 2 تعلیق تحریم ها و حق غنی سازی هسته ای ایران را پذیرفته باشند. البته هر کسی می تواند ادعایی کند و بدون توجه به عواقب آن به بهانه ای جلوگیری از ایجاد اختلاف در کشور راهش را بکشد و برود ولی اخلاق و شرع می گوید اگر کسی ادعایی کرد باید آن را ارائه کند و حالا این سعید جلیلی است که باید به حکم "البینه علی المدعی" باید به جای فرافکنی و ایجاد پروپاگاندای رسانه حداقل یک برگ سند در اختیار مردم قرار دهد تا افکار عمومی باور کنند این کسی که 6 سال برای ایران مذاکره کرده اهل دروغ و کذب نبود است.