بعضی کشورها مانع میزبانی ایران برای اپدیم می‌شدند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ منطقه آسیا- اقیانوسیه منطقه‌ای بلاخیز است به گونه‌ای که 90 درصد افراد آسیب دیده جهان با بلایای طبیعی در این دو منطقه ساکن هستند.

پس از وقوع زلزله بم در ایران، پیشنهاد تاسیس مرکزی برای تبادل اطلاعات در زمینه مخاطرات طبیعی با عنوان «اپدیم» در کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل مطرح شد که با پیگیری های مستمر ایران، بهمن ماه سال گذشته همزمان با نخستین اجلاس «اپدیم»، مقر دائمی «اپدیم» درایران افتتاح شده و  این مرکز فعالیت های اداری خود را آغاز کرد.

پس از گذشت 10 ماه از افتتاح این مقر، ساختمان «اپدیم» براساس استانداردهای سازمان ملل، آماده شده و در روزهای پایانی آذرماه به صورت رسمی فعالیت خود را  در تهران آغاز می‌کند.

آن طور که دکتر علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و هماهنگ کننده مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با «اپدیم» می گوید، استقرار «اپدیم» در هر کشوری یک مزیت بین‌المللی محسوب می شود به همین دلیل برخی از کشورها مانع میزبانی ایران برای مقر می شدند.

در آستانه برگزاری دومین اجلاس اپدیم در ایران، به گفت و گو با دکتر بیت اللهی نشستیم تا با این سازمان بین‌المللی بیشتر آشنا شویم.

مرکز «اپدیم»  به طورکلی چه کارکردی دارد و فعالیت رسمی خود را از چه زمانی آغاز می کند؟

اپدیم مخفف Asian and Pacific Center for the Development of Disaster Information Management  است که ترجمه آن «مرکز آسیا اقیانوسیه مدیریت اطلاعات بلایای طبیعی» می‌شود.

در این مرکز، تبادل اطلاعات و تجربه ها در زمینه مخاطرات طبیعی بین کشورهای حوزه جنوب شرق آسیا، اقیانوسیه، آسیای میانه و منطقه قفقاز صورت می گیرد.

در مخاطرات طبیعی، مرز بین کشورها معنی ندارد و پس از وقوع حادثه، کشورهای مختلفی درگیر آن می شوند. علاوه بر آن، وقوع هر حادثه در یک کشور تجربه گرانبهایی در حوزه مدیریت بحران،  شناسایی نقاط ضعف ساختمان ها و نوع برخورد با حادثه کسب می شود که بهره مندی دیگر کشورها از این تجربه ها، بسیار مفید است.

موضوع راه اندازی این مرکز از 20 سال پیش آغاز شد تا این که بهمن سال گذشته، با اعلام دکتر نوبخت مرکز اپدیم، فعالیت خود را به صورت اداری آغاز کرد و پس ازگذشت 10 ماه، در بیست و هفتم و بیست و هشتم آذرماه، ساختمان این مرکز بین المللی در تهران افتتاح شده و فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز می کند.

در ترجمه «اپدیم» بر واژه اطلاعات تاکید شده است. مدیریت اطلاعات بلایای طبیعی، چه نقشی در انجام اقدامات پیشگرانه دارد؟ آیا کارکرد این مرکز، تنها گردآوری اطلاعات است؟

در دایره واژگان مرکز مدیریت بلایا، واژه اطلاعات شامل تجربیات، اطلاعات و دانش می شود. به طورکلی هرگونه اقدام پیشگیرانه نیازمند داده و اطلاعات است. برای مثال اگر در مورد وضعیت ریزگردها اطلاعات مربوط به خاستگاه آن را بدست بیاوریم، می توانیم اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم تا تخریب و آسیب آن کمتر شود.

در ارتباط با زلزله نیز اگر اطلاعات کافی درباره موقعیت گسل ها وجود داشته باشد، با جلوگیری از ساخت و ساز روی این گسل ها، می توان از آسیب های احتمالی جلوگیری کرد. این اطلاعات است که عکس العمل های پیشگیرانه را تنظیم می کند و از سوی دیگر، نبود اطلاعات، آسیب پذیری را بالا می برد.

در پروژه اپدیم افراد متخصص و مجرب جهانی که در حوزه مخاطرات جهانی فعالیت دارند، نقش داشته اند. بنده به کره، هندوستان، قزاقستان، نپال، بوتان و سریلانکا سفر کرده ام.

در اجلاس های مختلفی که در این کشورها برگزار می شد،  تمام اندیشمندان جهان بر این باور بودند که تبادل اطلاعات و تجربه ها نقش بسیار موثری در کاهش ریسک مخاطرات در کشورهای مختلف خواهد داشت. استفاده از اطلاعات به اقدام پیشگیرانه ای برای کاهش تلفات و آسییب های بلایای طبیعی تبدیل می شود.

بسیاری از کشورها از طریق انتقال دانش، به کسب درآمد می پردازند. بنده با قاطعیت می گویم که ایران در دانش فنی در بخش زلزله در بالاترین سطح قرار دارد زیرا وقوع زلزله های مختلف، دانش ما را در این حوزه حتی ازکشورهای اروپایی نیز بالاتر برده است و در ردیف 5 کشور ممتاز دنیا قرار داریم.

از سوی دیگر بسیاری از کشورهای اطراف ایران ، از نظر ساخت و ساز و نوع زندگی تا حدودی شبیه ما زندگی می کنند. برای نمونه روشی که برای مقاوم سازی ساختمان های کرمانشاه به کار می بریم امکان دارد برای افغانستان، پاکستان، نپال، سریلانکا، جنوب هندوستان، تاجیکستان، قزاقستان، آذربایجان و دیگر کشورها کاربرد داشته باشد. از طریق مرکز اپدیم می توانیم ارتباط خوبی با این کشورها برقرار کنیم.

شما هماهنگ کننده مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با «اپدیم» هستید. وزارت  راه، مسکن و شهرسازی در راه اندازی «اپدیم» در ایران چه نقشی داشته است؟

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که بازوی تحقیقاتی وزارت راه، مسکن و شهرسازی است نقش منحصر فردی در شکل گیری اپدیم دارد.

این مرکز، دوره های آموزشی مختلفی برای نمایندگان کشورهای آسیایی در زمینه های گوناگون از جمله «ریسک لزره ای» برگزار کرد. مجموعه این فعالیت ها باعث شد این کشورها با ظرفیت های مرکز بیشتر آشنا شوند و در زمینه های مختلف از ما کمک بخواهند. برای نمونه مسولان کشور بوتان از هیات ایرانی خواستند کاری را که در تهران برای حریم گسل ها و کاهش ریسک لرزه ای در دست اقدام دارد، در شهر «تیمفو» اجرا کند.

در بنگلادش هم برای مقاوم سازی ساختمان ها به ما درخواست همکاری دادند. در این همکاری ها تلاشمان این بود که چهره برجسته ای از ایران در نزد اذهان کشورهای نیازمند به دانش فنی ایران ارائه دهیم.

اگرچه این همکاری ها به صورت پراکنده وجود داشت اما نیاز به یک حلقه واسطه که این کشورها را در جایی مشخص به هم متصل کند، احساس می شد؛ مرکزی که کشورها بتوانند تجربیات خود را از طریق آن به اشتراک بگذراند. با تاسیس مرکز اپدیم این ارتباط ایجاد می شود و درآینده، نتایج آن قابل مشاهده خواهد بود.

سال گذشته خبر راه اندازی مرکز «اپدیم» در ایران منتشر شد اما همان طور که گفتید این مرکز در چند روز آینده فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز می کند. از آنجا که ایران آمادگی میزبانی این مقر را داشت، چرا تاسیس این مرکز با تاخیری 10 ماهه انجام می شود؟

اپدیم یک مرکز وابسته به سازمان ملل است که به ایران اختصاص ندارد. سازمان ملل استانداردهای خاص خود را دارد. برای مثال ، سازمان ملل برای ساختمان اپدیم، استاندارها و الگوهای خاص خود را دارد بنابراین دایر کردن یک مرکز مطابق با استانداردهای سازمان به سرعت اتفاق نمی افتد. علاوه بر آن، هر مرکز بین المللی وابسته به سازمان ملل، در هر کشوری برای آن کشور از نظر ارتباطات و وجهه بین اللملی امتیازات ویژه ای دارد. بر همین اساس بعضی از کشورها چندان مایل نبودند که امتیاز مرکز اپدیم به ایران واگذار شود. این عوامل باعث شد تاسیس مرکز اپدیم زمان بر باشد.

 البته باید به این نکته اشاره کرد که در چند ماه گذشته، طرح های مختلفی را تدوین کرده ایم که با افتتاح این مرکز کارمان را با برنامه آغاز می کنیم. از جمله این طرح ها می توان به «نقشه خطر زلزله برای مناطق مشترک ایران، افغانستان و پاکستان»، طرح «سونامی مکران» با  همکاری کشور عمان، و همچنین« طرح تحلیل ریسک شهر تیمفو» کشور بوتان اشاره کرد.

 در کنار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی چه سازمان هایی دیگری با مرکز «اپدیم» همکاری دارند؟

برای راه‌اندازی مرکز اپدیم، سازمان نقشه برداری نیز از همان ابتدا با ما همراه بود.  به تازگی بنیاد مسکن، پژوهشگاه زلزله، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست و برخی نهادهای دیگر به این مرکز پیوسته اند تا بتوانند از امتیازات بین‌المللی آن استفاده کنند. برخی از مسائل کشور، ملی نیست بلکه جنبه بین‌المللی دارد.