نوید فرح‌مرزی: در طراحی‌ لباس فیلم‌ها و سریال‌های امروز سلیقه بازیگر حاکم است

نوید فرح‌مرزی، چهره‌پرداز و طراح صحنه و لباس، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: وضعیت نامساعد مالی و کمبود بودجه باعث شده تا سرمایه‌گذارها و تهیه‌کننده‌ها در اکثر حوزه‌ها به فکر صرفه‌جویی باشند و در این بین طراحی لباس یکی از آسیب‌پذیرترین بخش‌هاست و می‌بینیم که در بسیاری مواقع هیچ یک از معیارهای لازم در طراح لباس فیلم‌ها، سریال‌ها و برنامه‌ها رعایت نمی‌شود.

فرح‌مرزی تصریح کرد: در طراحی لباس نکاتی برای شخصیت‌پردازی و کاراکترسازی وجود دارد که ما در سریال‌های امروزمان نمی‌بینیم و فقط سلیقه هنرپیشه در انتخاب‌ها حاکم است. در وضعیت نامساعد مالی پروژه‌ها که رغبت به همکاری با نیروهای ارزان‌تر دارند برخی طراحان را در سریال‌ها و فیلم‌ها می‌بینیم که به دلیل کم‌تجربه بودن و نداشتن اطلاعات کافی نمی‌توانند انتخاب‌هایشان را مطرح کنند و مجبور به پذیرش خواسته بازیگران هستند.

او افزود: بازیگران حتی در برخورد با طراحان لباس باتجربه نیز قصد تحمیل خواسته‌هایشان را دارند و در این بین قطعاً کم‌تجربه‌ها به راحتی زیر بار خواسته بازیگران می‌روند. بازیگران در واکنش به لباس‌هایی که علاقه‌ای به آن ندارند می‌گویند که با این لباس راحت نیستند. راحت نبودن برای ایفای نقش یک بحث است و راحت نبودن به معنی اینکه ظاهر خود را در این لباس نمی‌پسندند یک بحث دیگر. اکثر بازیگران اگر مخالفتی دارند معمولاً دلیلش سلیقه‌ای است و آنها ظاهر خود را در لباسی که طراح لباس برای آنها در نظر گرفته نمی‌پسندند و اینگونه مخالفت‌ها که به هیچ‌وجه حرفه‌ای نیست باید کنار گذاشته شود و طراحان لباس نباید اجازه چنین اعمال سلیقه‌هایی را در کارشان بدهند.

این طراح لباس در ادامه اظهار داشت: اگر چند سال بعد دوباره به دیدن فیلم‌های امروز بنشینیم لباس‌ها مربوط به ظاهر مورد پسند همین دوره است و کاراکترها به نسبت شخصیت، موقعیت و جایگاهی که دارند لباس نمی‌پوشند و همه لباس‌هایی به تن دارند که براساس انتخاب‌های امروزی انتخاب شده‌اند.

طراح لباس سریال «هشتگ خاله سوسکه» خاطرنشان کرد: در کشورهایی که سینما به عنوان یک مدیوم جدی شناخته می‌شود، اگر قرار باشد فیلمی با اقتباس از رمان «بر باد رفته» ساخته شود لباس‌های بر اساس صده، اقلیم و دوره‌ای که قصه روایت می‌شود، انتخاب می‌شوند ولی در سینما و تلویزیون ما انتخاب‌ها دستخوش سلیقه دوره‌ای هستند که با گذشت زمان و رجوع دوباره به آن فیلم این موضوع به وضوح دیده می‌شود.

فرح‌مرزی در ادامه اظهاراتش خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم یک نمونه موفق و درست در سینمای کشورمان مثال بزنیم علی حاتمی است که لباس‌ها و ظاهر بازیگران مربوط به ادبیات، موقعیت، شخصیت و دوره‌ای بود که قصه در آن روایت می‌شود و هیچوقت ظاهر بازیگران خارج از فضا، موقعیت و شخصیت کاراکترشان نیست. نمونه‌های دیگر می‌توانند «طلسم» و فیلم سینمایی «سرب» باشند. امروز عامل اصلی این وضعیت بی‌پولی و بی‌توجهی است. قطعاً میدان دادن به جوانان امری پسندیده است و هر حرفه‌ای نیاز به نسل جوان دارد اما باید این اتفاق با ضوابطی رخ دهد که ما در آینده با مشکلی در آینده مواجه نباشیم.

او افزود: امروز تهیه‌کننده‌ها به دلیل وضعیت نامساعد مالی از بازیگران می‌خواهند که لباس‌های خود را آورده و طراح لباس از بین آنها لباسی که مناسب می‌داند را انتخاب کند. اگر بازیگر در کمدش انواع و اقسام لباس‌ها موجود باشد حقیقت این است که ما در نهایت به سراغ کمد او رفته‌ایم نه شخصیت که بازی می‌کند و اگر با چند کمد لباس مواجه شویم نیز همه به سلیقه‌ای انتخاب شده‌اند که شخصیت واقعی آن بازیگر دارد نه شخصیتی که قرار است در فیلم ایفا کند و قطعاً هیچ ارتباطی با کاراکتر او در فیلم ندارد؛ اما متأسفانه این وضعیت امروز در سریال‌های ما بسیار دیده می‌شود.

این طراح لباس در ادامه با اشاره به برنامه‌های تلویزیونی گفت: برنامه‌های تلویزیون نیز همین وضعیت را دارد و در برنامه‌های گفت‌وگو محور می‌بینیم که مهمان‌ها که بعضاً مسئولان و افراد مهم کشور هستند نیز با لباس‌هایی در مقابل دوربین حاضر می‌شوند که مشخص است در آن برنامه هیچ طراحی نبوده که به افراد مهمان درباره لباسی که پوشیده هشدار یا مشاوره دهد. لباس‌هایی که ما در خانه، مهمانی، محل کار، سر صحنه و... می‌پوشیم با هم فرق دارد و قطعاً باید در برنامه‌های تلویزیونی نیز این موضوع جدی گرفته شود. معمولاً مهمان‌ها دقیقه 90 به برنامه می‌رسند و با همان لباسی که احتمالاً پیش‌تر در محل کار حاضر شده‌اند، مقابل دوربین حاضر می‌شوند و علاوه بر نامناسب بودن لباس از لحاظ موقعیتی که فرد در آن قرار دارد به لحاظ فیزیکال و طرحی که در آن وجود دارد معمولاً ممکن است دچار خطوطی باشد که در کیفیت تصویر تأثیر منفی بگذارد.

او افزود: در برنامه‌های تلویزیونی نیز لباس افراد شرکت‌کننده و مجری باید با فرم، رنگ و دکور همخوانی داشته و متناسب باشد. معمولاً در برنامه‌های مناسبتی شاهد این هماهنگی و تناسب هستیم، مثلاً در ایام ماه محرم همه افراد حاضر در برنامه به احترام ایام عزاداری امام حسین (ع) لباس مشکی به تن دارند و دکور نیز به همین شکل طراحی شده اما در برنامه‌های دیگر اینگونه نیست و معمولاً دکور، رنگ‌ها، لباس‌ها و... هیچ سنخیتی با برنامه و موضوع آن ندارد و تنها برنامه‌هایی که می‌توان سنخیتی بین طراحی لباس و موضوع آن دانست برنامه‌های مسابقه‌ای ورزشی است که شرکت‌کننده‌ها به دلیل حرکات فیزیکی که باید انجام دهند مجبور به پوشیدن لباس‌های مناسب هستند وگرنه در دیگر برنامه‌ها می‌بینیم که مجری با لباس اسپورت درباره مسائل اقتصادی و سیاسی حرف می‌زند و یک مجری با کت و شلوار از جوانان می‌گوید. متأسفانه هنوز برنامه‌سازان ما درک نکرده‌اند که بخشی از لایه پنهان برای انتقال مضامین مسائل سمعی و بصری هستند و هنر به یک فریبندگی مطلوب به معنی غرق کردن مخاطب در اثر نیاز دارد که در طراح صحنه و لباس می‌تواند این موضوع وجود داشته باشد.

طراح چهره‌پردازی فیلم سینمایی «بی‌خود و بی‌جهت» تأکید کرد: عدم شناخت مقوله طراح صحنه و لباس، اهمیت ندادن به این موضوع، سهل‌انگاری و مشکلات مالی از اصلی‌ترین دلایل وضعیتی است که امروز در طراحی صحنه و لباس آثارمان می‌بینیم. ما از گذشته در نمایش‌هایمان به نمادها و نشانه‌ها اهمیت می‌دادیم و در نمایش‌های آیینی‌مان می‌بینیم که طراحی صحنه شخصیت‌های منفی با شخصیت‌های مثبت چقدر تفاوت دارد و بعضاً این تفاوت در رنگ لباس‌ها نمود پیدا می‌کند.

فرح‌مرزی در پایان اظهار داشت: ما هنرمندان بزرگی در زمینه طراحی لباس داریم که امیدوارم جوانان از تجربه آنها استفاده کنند. اگر افراد با تجربه، تجربه خود را در اختیار نسل جوان قرار دهند و به آنها بیاموزند که چگونه با آرامش و منطق حرفه‌ای‌ خود با عوامل در تعامل باشند و انتخاب‌های حرفه‌ای خود را مطرح کنند در آینده می‌توان امیدوار بود که این حرفه بتواند به بهترین شکل فعالیت کند و ما شاهد مشکلات ابتدایی در آثار سینمایی و تلویزیونی‌مان نباشیم.