سند راهبردی ایران و چین دستاویز جدید برای برچسب زنی به دولت

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا؛ پس از اظهارنظراتِ تند و غیرکارشناسی درباره سند راهبردی 25 ساله ایران و چین که هنوز به تایید نهایی دو طرف نرسیده، اخیرا غلامرضا مصباحی مقدم از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در این باره گفته است: «سند همکاری 25 ساله با چین هم بعد از این بود که رهبر انقلاب پیام خاصی و فرد خاصی را (به چین) فرستادند و با رئیس جمهوری چین گفت‌و‌گو کردند.»

اشاره مصباحی مقدم به فرد خاص، علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس، است که در بهمن ماه 97 به چین سفر کرد. در سفر لاریجانی به چین، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی و عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی به همراه دو نماینده مجلس دهم از جمله غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات و فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی، او را همراهی کردند.

لاریجانی در خصوص دلایل این سفر گفته بود: «به دلیل علایقی که از دیرباز بین ایران و چین وجود داشته است رایزنی‌ها و گفت و گوها میان دو کشور می‌تواند موثر باشد.»

 او همچنین در بخش دیگری از سخنانش اشاره کرده بود که در این سفر علاوه بر مذاکرات پارلمانی، مذاکرات مختلفی نیز در زمینه‌های دیگر برای بالا بردن سطح روابط سیاسی، فرهنگی، علمی و اقتصادی صورت می گیرد.»

در واقع این سند که ریشه آن به سفر سالِ 94 «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهور چین به ایران و دیدارِ وی با رهبری و مسئولان ارشدِ نظام باز می‌گردد، مورد حملات تند مخالفان داخلی و خارجی از رضا پهلوی تا پمپئو و تندروهای داخلی مجلس یازدهم، قرار گرفته است.

همچنین محمد جواد ظریف نیز در جلسه با اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس ضمن اشاره به این سفر در سال 94، تصریح کرد: «روابط جمهوری اسلامی ایران با چین یک روابط راهبردی بر اساس منافع مشترک و احترام متقابل است. روند تدوین این سند با سفر شی جینگ پینگ به تهران در سال ۱۳۹۴ آغاز شد و دو کشور در آن سفر تصمیم گرفتند نقشه راه بلندمدت دو کشور را طراحی کنند و این سند پس تبادل نظر طرفین هنوز در حال مذاکره است.»

ناگفته نماند که اخیرا مجلسی‌ها که این روزها انگشت اتهام خود را به سمت دولت روحانی گرفته‌اند با برچسب‌زنی‌های احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین و به کارگیری عناوینی چون «قرارداد مخفیانه» از سوی او، به اقدامات هیجانی روی آورده‌ بودند. در حالی که به نظر نمی‌رسد سند راهبردی ایران و چین دستاویز خوبی برای برچسب اتهام به دولت روحانی باشد به ویژه اینکه به گفته مصباحی مقدم، «این سند راهبردی با تایید رهبری و پیام خاص ایشان صورت گرفته است.»

«محمدجواد جمالی نوبندگانی»  که در زمانِ سفر لاریجانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بوده است با بیان اینکه مذاکراتِ ایران و چین، با تصمیم نظام بوده، به خبرنگار سیاسی برنا گفته بود: «بنا به تصمیم نظام و با سفری که لاریجانی به عنوان رئیس مجلس همراه با روسای برخی کمیسیون‌ها، وزارت خارجه، وزارت اقتصاد به چین داشت فصل جدیدی در مناسبات اقتصادی ایجاد شد»

او با تاکید بر اینکه، چین در شرایطی که ایران به شدت به مبادلات ارزی و فروش نفت نیاز داشت از جمله کشورهایی بود که به ایران بسیار کمک کرد و شاید علت عصبانیت آمریکایی‌ها از چین، همین موضوع باشد، اشاره کرد: «راهبرد جمهوری اسلامی ایران، نگاه بیشتر به شرق و همسایگان بوده و این موضوع مورد تائید و تاکید مقامات عالی‌رتبه نظام بوده و است. کشورهایی که در زمان تحریم با ایران همکاری می‌کردند گلایه داشتند مبنی براینکه در زمان تحریم و فشار به سمت ما روی می‌آورید و با یک لبخند غربی‌ها همه چیز فراموش می‌شود. از این رو باید استراتژی ایران کاملا مشخص باشد و کشورها بتوانند روی همکاری با ایران حساب باز کنند.»

اشاره جمالی نوبندگانی به راهبرد نگاه به شرق جمهوری اسلامی، در سفرِ سال گذشته مشاور مقام معظم رهبری به چین بیشتر نمایان شد. در واقع ترافیک دیدارهای مقامات دو کشور ایران و چین فقط به سفر لاریجانی محدود نشد. از این رو در ادامه سفرهای پُر ترافیک دیپلمات‌های دو کشور،  اردیبهشت‌ ماهِ سال گذشته، هیأت عالی‌رتبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، به ریاست «غلامعلی حداد عادل»، مشاور عالی مقام معظم رهبری، برای تقویت مناسبات راهبردی و شرکت در دومین اجلاس جهانی طرح «یک کمربند، یک جاده» به چین سفر کردند.

در این سفر، حدادعادل در نشستی که با نمایندگان ارشد حزب حاکم چین داشت با تاکید بر اینکه، « همکاری‎‌های ایران و چین، اقدامات خصمانه آمریکا را خنثی می کند، تصریح کرده بود: «چین در مرحله شکوفایی اقتصادی به بازار جهانی وارد شده و این حضور را در طرح «یک کمربند، یک جاده» ترسیم کرده است که ایران از این حضور استقبال می کند.»

مشاور عالی مقام معظم رهبری در نشستی دیگر با تاکید بر اینکه چین در سیاست خارجی ما جایگاه ویژه‌ای دارد، به صراحت به راهبردِ جمهوری اسلامی ایران در قبال چین اشاره کرد و گفت: «روابط اقتصادی ایران و چین می‌تواند بر پایه واقعیت‌ها و امکانات دو کشور، صورتی پایدار و با ثبات داشته باشد. در واقع ایران ِمستقل می‌تواند یکی از کشورهای تأمین کننده انرژی برای چین در حال توسعه باشد و چین نیز می‌تواند با سرمایه‌گذاری در ایران به رشد و توسعه کشور ما کمک کند.»

رئیس فرهنگستان ادب و فارسی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران خواهان رابطه‌ای راهبردی و درازمدت با چین است. برای برقراری چنین رابطه‌ای باید مقدمات و لوازم آن، از جهات مختلف تأمین شود. مسلماً یکی از مقدمات ضروری گسترش روابط فرهنگی است.»

سفر هیئت ایرانی با سفر هیئت چینی به تهران، تداوم پیدا کرد و در مرداد ماه 98، هیات بلندپایه چین که به سرپرستی سونگ تائو وزیر امور بین الملل حزب حاکم چین و به دعوت دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به تهران آمده بودند پس از سه روز رایزنی، دیدارهای جداگانه‌ای را با آیت الله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و انجام دو دور گفتگو با محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، با علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، سید کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، اسدالله بادامچیان، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی داشتند و دو کشور بر  نقش آفرینی بیشتر چین در برقراری صلح و امنیت در منطقه آسیای جنوب غربی و ارتقای جایگاه ایران در طرح چینی یک کمربند یک جاده چین، تاکید کردند.

در ادامه سفرهای مقامات ایرانی به چین، سفرِ سردار «محمد حسین باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به چین در راس یک هیات بلندپایه، نقطه عطفی در روابط نظامی و راهبردی دو کشور بود که به اذعان مقام های ارشد نظامی دو کشورِ ایران و چین، باعث تقویت دیپلماسی دفاعی، مناسبات زیربنایی، گسترش همکاری ها در عرصه های مختلف و پیشبرد مناسبات راهبردی جامع مشارکتی پایدار در درازمدت خواهد شد.

گذشته از اینها، ایران و چین به عنوان دو کشوری که سال‌ها است با یکدیگر به ویژه در زمینه‌های تجاری و سیاسی، ارتباط دارند و هم اکنون بخواهند قرارداد جامعی با یکدیگر امضاء کنند موضوع چندان دور از ذهنی نیست. در این راستا سند ایران و چین می‌تواند در تقابلِ غرب با ایران، راهگشا بوده و نگاه به شرق به ویژه همسایگان که از سال‌ها پیش در دستورِ کار ایران بوده را قوت بخشد.٥