به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ فیلم سینمایی «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری و تهیه‌کنندگی حبیب والی‌نژاد از یکم فروردین ماه روانه پرده سینماهای سراسر کشور شده است. این اثر که در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، برنده ٣ سیمرغ بلورین از جمله جایزه بهترین فیلم از نگاه ملی شد، گوشه‌ای از ایستادگی و دلاورمردی‌های شهید علی‌اکبر شیرودی و دیگر خلبانان قهرمان هوانیروز ارتش ایران را در التهابات یک ماه نخست جنگ در کنار مردم و برای حفظ وطن روایت می‌کند.
همزمان با اکران فیلم خبرنگار خبرگزاری برنا با آهنگساز این اثر مسعود سخاوت‌دوست گفت‌وگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.
برای ساخت موسیقی متن «آسمان غرب» بخش‌هایی از فیلم را دیدید یا فیلمنامه را خواندید؟ چگونه به این پروژه پیوستید؟
من از همان ابتدای امر، زمانی که فیلمنامه در حد طرح بود به پروژه پيوستم. همچنین در طول تكميل شدن فیلمنامه، فيلم‌برداری و كارهای پست‌پروداكشن در جريان كار بودم و با كارگردان تبادل نظر و گپ‌و‌گفت داشتیم.
ساخت موسیقی فیلم از چه زمان آغاز شد و چه مدتی زمان برد تا تکمیل شود؟
ما بعد از ديدن اولين راف‌کات‌ها ساخت موسيقی را شروع و اتودهای اوليه را زدیم و از همان ابتدای امر با ماكت‌ها و سكانس‌هايی كه به دستمان می‌رسيد، كار را چك می‌کردیم. باید گفت که ساخت موسیقی این اثر به صورت پيوسته نبود و گسسته گسسته انجام می‌شد؛ اما در مجموع حدود چهل روز پیوسته زمان برد. در کل ما شش ماه به صورت پراکنده و با وقفه‌های يك يا دو هفته‌ای درگير این پروژه بودیم.
موسیقی این اثر با افراد پیش رفته است یا قصه؟ قصه کل جهانی صوتی فیلم را ساخته است؟
موسيقی فيلم «آسمان غرب» در حقيقت هر دو الگو را دارد؛ يعنی هم كاراكترمحور است و هم قصه‌محور. اما با وجود يك قهرمان خاص در فیلم شايد اینطور به نظر بياید ما به سمت شخصيت‌پردازی موسيقی رفته‌ایم، اما در حقيقت ما يك فضای كلی از اتمسفر قصه را به‌عنوان جهان صوتی فيلم در نظر گرفتيم. در کنار این موضوع است که كاراكتر اصلی و اتفاقاتی كه برای خانواده و همكارانش رخ می‌دهد، ورود موسيقيايی پيدا می‌کنند. اما جهان صوتی فيلم با توجه به ژانر و اكشن‌های تصويری ساخته شده است و بيشتر روی قصه تاكيد دارد.
برای هر کدام از کاراکترها از سازهای مختلف استفاده کردید؟ اساسا از چه سازهایی برای فیلم «آسمان غرب» بهره بردید و معیار شما برای انتخاب چه بود؟
ساز اصلی و روايتگر فيلم ساز «ويولن سل» است. در واقع كاراكتر اصلی فيلم از اين ساز بهره برده و همچنین افت و خيزهای دراماتيك فضاسازی‌های اتمسفريك به واسطه اين ساز انجام شده است. اما جاهايی كه ما فضاهای بومی داريم به فراخور جغرافیا و بافت فرهنگی از ساز «ديوان» استفاده شده است. همچنین در سکانس‌هایی که اتمسفر اكشن و هيجانی دارد، سازهای «پركاشن» و «كوبه‌ای» به انضمام افكت‌های الكترونيك نقش ايفا می‌كنند. البته قسمت‌هايی هم هست كه تركيبی از اينها را داريم، يعنی كاراكتر اصلی فیلم در يك فضای بومی و محلي قرار دارد و گاهاً يك جنگی هم صورت مي‌گيرد؛ در این حال ما شاهد يك اركستراسيون التقاطی و مركب هستیم. شایان ذکر است برای فضاهايی مثل فضای خانواده و اهميت قهرمان نسبت به اين موضوع، از اتمسفرهایی استفاده كرديم كه بار دراماتيك و حسش بيشتر باشد. در واقع موسیقی در این سکانس‌ها جنس لطيف‌تر و گاها زنانه دارد؛ استفاده از گیتار و خود آواي انسانی زنان هم در این امر موثر بوده است.
درباره علت انتخاب اين سازها باید گفت که برای هيجان‌انگيز بودن و تپش و التهاب، سازهای پركاشن به انضمام سازهی الكترونيك مي‌توانند گزینه خوبی باشند. همچنین فضاهای خشن در جنگ، از عواملی بودند كه باعث شد ما به سمت موسيقی الكترونيك برویم تا بتوانیم تهييج و هيجان‌انگيزی بيشتری را نشان دهیم. درباره خود ساز ويولن سل كه نماد كاراكتر اصلي ماست باید گفت که يك ساز زهی و بم است که در واقع می‌تواند عمق خوبی به كاراكتر ما بدهد و همين به نوعی باعث می‌شود که مردانگی‌اش بيشتر متجسم شود.
برای انتخاب ملودی هم از مدی به نام فریژین استفاده کردیم که يك مد شرقی و استوار است و به نوعی همه مولفه‌های سلحشوری و حماسی بودن را در خودش دارد. در مجموع همه این نکات باعث شد كه ما ساز ويولن سل را برای شخصيت اصلی انتخاب كنيم و دلیل استفاده از سازهای محلی هم جغرافيا و منطق محلی فیلم بود.
از چه نوع موسیقی برای این اثر استفاده کردید و برای رسیدن به موسیقی چنین اثری چه تدابیری اندیشیدید؟
موسيقي مورد استفاده در فيلم «آسمان غرب» به لحاظ اركستراسيون يك اثر كلاسيك است. درواقع اركستر بزرگی دارد و سازهای زهی به صورت كامل در آن نقش ايفا می‌كنند؛ همچنین سازهای بادی برنجی و مجموعه‌ای از سازهای كوبه‌ای هم دارد. هر چند که موسیقی «آسمان غرب» يك كار سمفونيك و و اركستر بزرگ است و به لحاظ استایل هم كلاسيك محسوب می‌شود اما نکته بارز در آن استفاده از اتمسفر مدهای شرقی هست؛ من در این اثر از مد فريژين استفاده كردم. در واقع از سازهای كلاسيك همراه با زينت‌های شرقی و ايرانی بهره گرفته‌ايم. به همين دلیلی عليرغم اينكه موسیقی فیلم اركستر سمفونيك از كلاسيك است ولی درون خودش يك سوز و حماسه توامان باهم دارد و رنگ و بوی كاملاً شرقی گرفته است.
تفاوت موسیقی «آسمان غرب» با سایر کارهای شما چیست؟
درباره تفاوت موسیقی «آسمان غرب» با دیگر آثارم باید بگویم که کارهایی که من قبلا در جشنواره داشته‌ام يا صرفا محلی بوده یا جنبه طنز داشته و یا نسبت به جغرافيای خاصی وفادار بوده است. موسیقی «آسمان غرب» هم يک جاهايی از اتمسفر كردستان استفاده می‌كند ولی در حد يك رايحه است و این اثر بيشتر فضای كلاسيک و اركستر بزرگ است، به انضمام اينكه بخش قابل‌توجهی از كار جنگ و اكشن است، موسيقي فيلم یک التهاب پرتپشی دارد. «آسمان غرب» پُر موزيك‌ترین كاری بود كه من در طول جشنواره داشتم. بيش از يك سوم فيلم درگير موسيقي جدی است و قسمت‌هایی هم كه موسیقی در آن حس نمی‌شود، در اصل موسیقی افکتیو دارد.
جهان فکری شما و محمد عسکری کارگردان اثر چه قدر به هم نزدیک بود؟ از تعامل خود برای رسیدن به موسیقی اثر بگویید.
آقاي محمد عسگری كارگردان خوش فكر و خوش سليقه‌ای است. ما از همان ابتدای امر طی دو يا سه جلسه در مقام نظر به توافق‌های كليدی رسيديم. به طوری که تقريبا در نود درصد موارد با هم موافق بوديم و از همان ابتدا ما روی نقاط اشتراك تكيه گذاشتيم. باید بگویم که آقای عسگری تكليفش با موسیقی كاملا روشن بود و جدا از مسائل زمانبندی جشنواره ما هیچ مشکلی نداشتیم، ما به لحاظ نظری و فنی ما خيلي نزديك هستيم. علت این نزدیکی هم اهل گفتمان بودن محمد عسگری است، در واقع ایشان اهل گفتمان مدرن است. شايد اگر هر كارگردان ديگری به غير از آقاي عسگری بود، راضي نمی‌شد من از سازهای الكترونيك استفاده كنم؛ ولي ايشان بسیار استقبال كردند. عليرغم اينكه فضای زمانی فيلم مربوط به دوره‌ای بود كه اين جنس موسيقی چندان باب نبود، ایشان این رویکرد مدران را پذيرفتند که من از اين جنس موسيقی استفاده كنم تا يك بيان جديدی برسيم.
جدا از هیجانی بودن و موضوع دفاع مقدسی فیلم آیا به شخصیت «شهید شیرودی» هم برای ساخت موسیقی متن توجه داشتید؟
بله بحث شخصيت‌پردازي موسيقيايي كار يک بخش بسیار مهم است. من قبلا آشنايی مختصری با ایشان داشتم اما در این پروژه به صورت تفصيلی‌تر نسبت به كاراكتر اصلی، روحياتش، توانایی‌هایی که داشت و همچنین احساسات و عواطش اطلاعات ويژه‌ای كسب و در نهایت تلاش کردم که ملودی این اثر نمود این کاراکتر سلحشور و سرشار از عشق و محبت باشد.
فیلم «آسمان غرب» مربوط به روزهای اول جنگ در قصر شیرین است. آیا شما از موسیقی محلی آن منطقه در متن فیلم استفاده کردید؟ موسیقی محلی قصر شیرین به شما ایده داد؟
موسيقي محلی در فيلم به صورت مستقيم نقشي نداشت و من سعی کردم به صورت غيرمستقيم در حد يك رايحه و اتمسفر موقت از اين جنس موسيقي استفاده كنم. البته در سکانس‌هایی که عشایر در فیلم حضور دارند، این رایحه غنی‌تر و قوی‌تر می‌شود. ما از ابتدا هم با کارگردان به این توافق رسیدیم که از این جنس موسیقی خیلی استفاده نکنیم و بیشتر جنبه اتمسفرسازی و رنگ‌آمیزی ارکسترال را در نظر داشتیم. برای همین از دو ساز محلي «ديوان» و «بالابان» استفاده كرديم تا بتوانيم اين جنس موسيقي را شكل دهیم.
به موسیقی دهه ۶۰ در این فیلم وفادار بوده‌اید؟ یا موسیقی متن بیشتر حال و هوای امروز را دارد؟
ما به موسيقي دهه شصت تا حد خيلي زيادی وفادار بوديم اما همان‌طور كه اشاره كردم با توجه به رويكرد مدرن كارگردان و همچنین اینکه همزمان جهات مختلفي از فيلم را هم بايد به تصوير مي‌كشيدیم، از موسيقي الكترونيك هم استفاده كرديم؛ موسيقي الكترونيكی كه به همراه سازهای آكوستيك يك بافت الكتراآكوستيك را شكل داده است. البته اين موضوع لطمه‌ای به لحاظ محتوایی به ملودی دهه شصت وارد نكرده اما به لحاظ اركستراسيون سی سال از اين دهه جلوتر است.
آیا موسیقی اثر در خدمت فیلم بوده است؟
تمام تلاش بر اين بود كه موسيقی يك الگوی همراهی‌كننده داشته باشد و در کنار فیلم حرکت کند. در واقع ما هدف داشتیم که موسیقی بيشتر به عنوان يكي ديگر از بازيگران اصلي فيلم نقش ايفا كند. شاید موسیقی فیلم يك جاهايي دست به تاليف زده اما غالبا نقش همراهی كننده داشته است. به غير از قسمت آخر كار يا حتي قسمت‌هایی كه ما نياز به يك تعمق داشتيم و اتفاق بزرگي افتاده كه به‌صورت اسلوموشن نمايش داده شده، موسیقی نقش تالیفی داشته است اما در بيشتر موارد موسیقی فیلم نقش همراه کننده ایفا کرده.
اگر بخواهید «آسمان غرب» را به مخاطبان پیشنهاد دهید، می‌گویید به چه دلیل آن را ببینند؟
«آسمان غرب» به گوشه‌ای از تاریخ اشاره می‌کند که شاید مغفول مانده است. گوشه‌ای از تاريخ كه نمايانگر سلحشوری و تصميمات حساس عده‌ای از هموطنانشان است كه با تصميماتشان توانستند يك بخش قابل توجهی از مملكت و جان هزاران نفر را نجات دهند. قهرمانانی كه وطن، خاك و ناموس برایشان بسيار حائز اهميت بود و در اين راه ذره‌اي از توانایی‌هایشان كم نذاشتند. اگر کسی می‌خواهد تركيبي از هنر، سلحشوری و حماسه را ببيند، اين فيلم يك نمونه بسيار مناسب است.
انتهای پیام/