کوچ عبارت است از حرکت پرندگان به طرف جنوب در پاییز و به طرف شمال در بهار یا حرکت از زمین‌های پست به طرف ارتفاعات و یا از نقاط دور از ساحل به طرف ساحل. چون بعضی از آنها در شرایط جوی زمستان نمی‌توانند زنده بمانند به مناطق گرمتر می‌روند. این مهاجرت ها در سراسر دنیا وجود دارد و ایران از جمله کشورهایی است که پرندگان مهاجر بسیاری این کشور را برای سفر خود انتخاب می کنند.
حال چند گونه پرنده مهاجر از شهر به شهر ، کشور به کشور دنیا به ایران می آیند و در چند نقطه کشور ساکن می شوند و چه بر آنها می گذرد بهانه گفت و گوی ما با اسماعیل کهرم –مشاور رییس سازمان محیط زیست و پرنده شناس- یک روز پیش از روز جهانی پرندگان مهاجر شد که در ادامه اگر همراه ما باشید و بخوانید می توانید از آنچه گفته شد و شنیده شد بدانید.
«پرنده های مهاجر ایران مسافرانی از کشورهای سیبری ، ترکیه ، شمال غرب اروپا هستند . مسافرانی که در کنار 600 دریاچه ایران سکنی می گزینند ولی باید با تاسف بسیار بگویم این مهاجرت ها در حالی است که حال پرندگان بومی کشور آنچنان که باید و شاید خوب نیست ، سه گونه پرنده «میش مرغ»، «هوبره» و «اردک سر سفید» در معرض خطر منقرض شدن هستند. این از دست دادن این سه گونه پرنده نیز به شرایط محیطی مربوط نیست بلکه شکارهای غیرمجاز و شکارچیان بی مجوز علت اصلی این اعلام خبر تلخ هستند.»
اسماعیل کهرم –مشاور رییس سازمان محیط زیست و پرنده شناس- با این جملات گفتن از حال و احوال پرندگان مهاجری که به ایران می آیند را آغاز کرد و اینگونه ادامه داد : وقتی آب و هوای زیستگاه این پرندگان به سمت سرمای غیر قابل تحمل ،یا گرمای نامناسب با شرایط زیست محیطیشان می رسد زمان مهاجرت فرا می رسد ، که از این سو و آن سوی جهان بیش از 350 گونه پرنده به سمت ایران می آیند و خود را به کنار همان 600 دریاچه ای که گفته شد می رسانند .
وی با بیان اینکه اگر در بدو ورود به کشور و رسیدن به مقصد با شرایط آب و هوایی و تغذیه مناسب و از همه مهمتر امنیت مواجه شوند در کنار این دریاچه ها می مانند گفت : هرساله تنها 3 تا 4 هزار قوم پرنده مهاجر در اطراف فریدون کنار اطراق می کنند. البته این سکونت بستگی به این دارد که میزان آب برای زیست آنها مناسب باشد که اگر نباشد به سمت جنوب کشور پرواز می کنند .حتی اگر در کویر مرکزی میزان آب مناسب برای زندگی آنها باشند آنجا را برای اقامت انتخاب می کنند.
کهرم با تاکید براینکه در ایران تعداد پرنده شناس زیادی وجود ندارد گفت : این کمبود متخصص پرنده شناسی باعث شده تا به طور دقیق از تعداد گونه پرنده هایی که وارد کشور می شوند مطلع نباشیم .
وی تعداد پرنده هایی که وارد کشورایران می شوند را بیش از تعداد پرندگانی اروپا( به جز روسیه ) دانست و گفت : ولی متاسفانه تعداد این مهاجران هر ساله ، رو به کاهش است، علت این کاهش یا خشکسالی است یا لوله های تفنگ شکارچیان مسبب می شوند .
وی با بیان این تاسف در ادامه این خبر را نیز اعلام کرد که به دلیل افزایش میزان سرمای منطقه سیبری امسال شاهد مهاجرت گونه هایی از پرندگان به ایران بودیم که تاکنون به ایران سفر نکرده بودند.
مشاور رییس سازمان محیط زیست در ادامه این گفت و گو با خبرگزاری برنا خبر دوست نداشتنی نیز داشت و آن این بود : سه گونه پرنده «میش مرغ»، «هوبره» و «اردک سر سفید» در معرض خطر منقرض شدن هستند،برای محافظت از حیات این پرندگان مناطق چهارگانه ایجاد کرده ایم که پارک ملی ، پناهگاه حیات وحش ، منطقه محافظت شده و آثار طبیعی ملی برای حفظ این پرندگان از جمله آنهاست تا از خطر شکار به دور بمانند.
کلهر در مورد اینکه مهاجرت این پرندگان به کشور چه مزیتی برای ایران دارد چنین گفت : جاذبه گردشگری ایجاد می کنند و خود اهمیت بسزایی دارد.سالانه حدود 5 میلیون پرنده مهاجر وارد کشور می شوند .این پرندگان میراث های طبیعی دنیا هستند ،وقتی وارد ایران می شوند ، سه تا چهار ماه مهمان ما هستند ،اگر شرایط محیطی برای ماندنشان خوب باشد دست از مهاجرت می کشند و ساکن ایران می شوند و این یعنی به گونه های پرندگان کشور ما افزوده می شود.
وی در مورد اینکه مهاجرت از کشوری به کشوری دیگر برای زندگی این پرندگان چه خطراتی را همراه دارد گفت : به حتم مهاجرت بی خطر نیست .خیلی از این پرندگان کودکانشان را با خود همراه می آورند ، اول مقصدشان تالاب های شمال کشور است ولی وقتی با تالاب خشک شده مواجه می شوند مجبور به مهاجرت دوباره به سمت جنوب کشور می شوند،این سفرهای پی در پی انرژی زیادی از آنها می گیرد که خیلی از این پرندگان موفق نمی شوند به محیط مناسبی برای زندگی برسند ، از شدت خستگی و گشنگی در راه تلف می شوند ،متاسفانه این اتفاقات در چرخه زیست آنها و بقا حیاتشان موثر است که باید حواس ما به زمان مهاجرت آنها و محافظت از این مسافران هر ساله باشد.