امروزه به علت تغییر سبک زندگی نسبت به گذشته و روش نادرست زندگی از قبیل نشستن های طولانی، کم تحرکی، استفاده از مواد غذایی نامناسب و روغن های ناسالم و مشکلات اعصاب و استرس های شدید و به دنبال آن ابتلا به یبوست و بیماریهای گوارشی، شاهد افزایش آمار بیماریها در ناحیه ی نشیمن گاه هستیم. هدف ما در این مقاله آشنایی با بیماریهای نشیمن گاه و همچنین ارائه ی راه حل هایی برای عدم ابتلا و درمان صحیح آن می باشد. لازم به ذکر است به علت نداشتن آشنایی با این بیماریها، اغلب افراد با خود درمانی باعث عود کردن بیماری خود می شوند و دچار مشکلات جدی تری می گردند.
هموروئید سیاه رگ هایی هستند که در ناحیهی مقعد قرار دارد. این رگ ها بافت های طبیعی هستند که در اعضای بدن تمامی انسان ها وجود دارند. اما چنانچه به هردلیلی این رگ ها متسع شوند و ورم کنند باعث ایجاد بیماری بواسیر می شوند. این بیماری ربطی به سن و جنسیت افراد ندارد و در تمامی سنین مشاهده می شود.
به جرات می توان گفت که حدود 50% از افراد در طول زندگی خود به درجاتی از هموروئید مبتلا می شوند. در یک تقسیم بندی هموروئید را به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم بندی کرده اند.
اگر هموروئید خارج از مقعد باشد به علت وجود بافت عصبی در این ناحیه، فرد درد زیادی را احساس می کند. اما در نوع داخلی آن اینگونه نیست و هموروئید داخل بافت مقعد قرار دارد. عوامل تشدید کننده بواسیریبوست و اسهال مداوم، زور زدن هنگام دفع، نشستن های طولانی مدت و حاملگی می باشد.
همانطور که گفتیم هموروئید داخلی درد ندارد اما دارای علائمی چون بیرون زدگی و خونریزی خفیف می باشد. اما در نوع خارجی هموروئید فرد دچار سوزش، خارش، خون ریزی هنگام دفع،ترومبوز (لخته شدن خون رگ)، ایسکمی(اختلال در خون رسانی) و نکروز( مرگ بافت) می شود. در صورت عدم مداوا، فرد دچار عفونت و خونریزی حاد می شود.
در مراحل ابتدایی بیماری، ممکن است با روش هایی تا حدودی این بیماری را کنترل کرد، از قبیل:استفاده از رژیم غذایی سرشار از فیبر،افزایش تحرک و ورزش، نشستن در لگن آب گرم، استفاده از پمادهای بی حس کننده، در غیر اینصورت تنها روش درمان هموروئید جراحی و یا استفاده از لیزر می باشد که در ادامه مزایای لیزر نیز شرح داده شده است.
بیماری پیلونیدالیک بیماری شایع است که در میان افراد با سنین 5-30 سال شایع تر می باشد و در میان مردان نسبت به زنان چهار برابر است. در ابتدا تصور بر این بود که این بیماری زمینه های ارثی دارد، اما مشخص شد که عوامل اکتسابی نیز در ابتلا به این بیماری اثرگذار است. عواملی چون پرمویی، تعرق بالا، چاقی، عدم رعایت بهداشت فردی و نشستن های طولانی از موارد اکتسابی ابتلا به کیست مویی می باشند.
پس از رشد فولیکول مو و برگشت آن به داخل پوست و شروع عفونت از راه مقعد، فولیکول ها بسته می شوند و عفونت زیاد می شود. با گسترش عفونت آبسه ایجاد می گردد. در نهایت با تخلیه این آبسه در پوست، سینوس پیلونیدال ایجاد می شود.
این بیماری با ترشح چرک و خون همراه می باشد. فرد در اغلب موارد هنگام نشستن درد زیادی احساس می کند. هنگام لمس ناحیهی دنبالچه توده ای احساس می شود که با بوی بد و ترشحات چرکی همراه است.
به طور واضح می توان گفت که کیست مویی با روشی غیر عمل درمان نمی شود و هیچ درمان خانگییا دارویی برای آن وجود ندارد. چنانچه عفونت در این بخش زیاد باشد، پیش از درمان برای فرد آنتی بیوتیک تجویز می شود. در نهایت از دو روش جراحی و لیزر برای درمان کیست مویی استفاده می شود.
در اغلب موارد فیستول به دنبال یک آبسه یا دمل در اطراف مقعد ایجاد می شود. این آبسه باید به صورت اورژانسی تخلیه شود. و در بیشتر موارد به دنبال تخلیهییک آبسه، فیستول ایجاد می شود. می توان گفت که یک فیستول دارای دو دهانه می باشد. این دو دهانه به یکدیگر متصل می باشند. غددی که در مقعد وجود دارند عفونی می شوند و ایجاد آبسه می کنند. اگر این آبسه پاره شود فیستول ایجاد می گردد. فیستول ممکن است زیرپوستی، زیر مخاطی داخل عضلانی و یا زیر عضلانی باشد.
اولین شکایت فرد ترشح مداوم می باشد. هم چنین سابقه وجود یک آبسه که تخلیه شده نیز در فرد وجود دارد. گاهی فرد با مشاهده یک برجستگی اطراف دهانه مقعد به پزشک مراجعه می کند. در برخی موارد به دنبال درمان نشدن فیستول، سرطان کارسینوم در فرد ایجاد می شود.
نکته حائز اهمیت در درمان فیستول این است که هیچ درمان خانگی و دارویی برای آن وجود ندارد. هم چنین هیچ درمان سنتی نمی تواند فیستول را برطرف نماید. بنابراین تنها راه حل درمان فیستول جراحی و یا استفاده از لیزر می باشد. بسته به طول و عمق فیستول احتمال عود مجدد آن وجود دارد.
شقاقیا فیشر همان زخم و یا پارگی خطی در لبه آنال می باشد. با وجود شکاف خطی دردناک در اطراف مقعد این زخم سبب ایجاد انقباض عضلات داخلی مقعد می شود. با این حال فرد احساس درد شدید و همچنین احساس تنگی در مقعد خود هنگام دفع مدفوع می کند.
در ابتدا فرد دچار شقاق حاد می شود که در برخی مواقع این مشکل به صورت خود به خودی برطرف می گردد. اما در برخی از موارد با ادامه چرخه ی ایجاد زخم، اسپاسم و یا ادامه یبوست شقاق ادامه پیدا می کند و حالت مزمن می گیرد.
اگر این زخم به سمت خارج مقعد شکل بگیرد،یک زائده پوستی به نام اسکین تگ ایجاد می کند. چنانچه این زخم به سمت داخل آنال رشد کند، بیماری پاپی هیپرتروفیه را تشکیل می دهد. این مورد در اغلب موارد با هموروئید اشتباه گرفته می شود. یبوست و اسهال شدید، زور زدن هنگام دفع باعث ایجاد این خراش در ناحیه مقعد می گردد.
فیشر در اغلب موارد فرد را هنگام اجابت مزاج آزار می دهد. این درد گاهی ساعت ها پس از دفع مدفوع ادامه دارد. وجود خونی شفاف رنگ همراه با مدفوع نیز از علائم فیشر می باشد. می توان فیشر را سومین بیماری مقعد از نظر شدت درد در نظر گرفت.
در بیشتر از 50٪ از افرادی که دچار شقاق هستند بدون جراحی شاهد بهبودی آنها هستیم. هرقدر از زمان ایجاد شقاق بگذرد احتمال رفع آن به صورت خود به خودی کمتر می شود. فیشر حاد را به وسیله نشستن مرتب در آب گرم، رژیم غذایی سرشار از فیبر و استفاده از داروهایی چون نیتروگلیسیرین می توان کنترل کرد.
اما اگر فرد به فیشریا شقاق مزمن دچار شود می بایستیا از طریق جراحی و یا لیزر نسبت به درمان آن اقدام نماید. افرادی که اقدام به درمان شقاق می کنند بهتر است برنامه غذایی مناسبی داشته باشند تا دچار یبوست نشوند.
بهترین روش برای درمان بیماریهای نشیمنگاه
اگر به طور اختصاصی تری بخواهیم درمان بیماری های نشیمنگاه را بررسی کنیم، می توان اظهار داشت از بین تمامی روش ها؛ درمان به روش نوینیعنی لیزر از همه مناسب تر می باشد. از علل برتری انجام لیزر نسبت به سایر روش های درمانی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
با توجه به موارد قید شده می توان به راحتی به این نتیجه رسید که انجام لیزر به نسبت روش های قدیمی تر همچون جراحی باز بسیار مناسب می باشد. و دیگر دردسرهایی که در گذشته هنگام جراحی فرد را درگیر می کرد وجود ندارد.
مراقبت های پس از درمان بیماریهای مقعدی
راهکارهای زیادی برای تسریع بهبودی پس از درمان بیماری های آنال وجود دارد. رعایت بهداشت فردی، نشستن در لگن آب گرم روزی 15 دقیقه، ورزش مناسب و تحرک بالا، استفاده از دستور غذایی سرشار از فیبر، دوری از استرس برای جلوگیری از تحریکات معده و روده، استفاده از ملین ها زیر نظر پزشک از اقداماتی است که می تواند به کوتاه شدن دوران نقاهت فرد و همچنین جلوگیری از بازگشت مجدد بیماری کمک کند.