به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شناسنامه یکی از اسناد هویتی در ایران است که سازمان ثبت احوال موظف است آن را برای هر شهروند ایرانی صادر کند.
امروزه شناسنامه داشتن از اولین لازمه های زندگی برای فردی است که در درون یک جامعه زندگی می‌کند، اما در جامعه امروز ایران هنوز هستند کودکان و افراد بزرگسالی که از داشتن این حق محروم هستند و بدون شناسنامه و یا بهتر است بگوییم بدون هویت مشغول بزرگ شدن و بعد از آن زندگی در داخل جامعه هستند و از اولین اصول حقوق شهروندی محروم هستند.
تلاش سه ساله برای هویت‌دار کردن ساکنان بی‌هویت مانده
احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، در نشستی که مهرماه سال گذشته تحت عنوان «ازدواج فراملی و سرنوشت هویتی فرزندان حاصل از آن» در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد ضمن ارائه گزارشی از پیگیری‌های دولت دراین‌باره گفت: «پیگیری وزارت رفاه در مورد این مسئله به زمانی برمی‌گردد که این وزارتخانه در پی ساماندهی کودکان کار برآمد و با مسئله بی‌شناسنامگی مواجه شده بود. وزارت رفاه در پی رفع فقر است و یکی از بدترین اشکال فقر، نداشتن هویت است. این مسئله را وزارت رفاه برای اولین بار در شورای رفاه مطرح کرد و به کمیسیون اجتماعی ارجاع داده شد و حدود سه سال است که در کمیسیون‌های دولت دنبال می‌شود.»
میدری همچنین در بخشی دیگر از سخنانش اعلام کرده بود: استان‌های خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و تهران در صدر استان‌هایی هستند که با مشکل کودکان بدون شناسنامه حاصل از ازدواج با مردان خارجی مواجه هستند و ۴۹ هزار و ۹۶ کودک حاصل از این ازدواج‌ها متولد شده‌اند، اما در سرشماری وزارت کشور، عددی که به دست آمده کمتر از ۷ هزار کودک است.»
باید دانست بی‌شناسنامگی، این کودکان را با مشکلات متعددی همچون عدم دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی و تحصیلی و ... مواجه می‌کند. در این شرایط است که فرد دچار سرشکستگی می‌شود و با احساس بی‌قدرتی و پوچی روبرو خواهد شد.
لایحه در صف تصویب
سالیان درازی است که لایحه اعطای تابعیت به کودکان بدون شناسنامه در راهروهای مجلس در صف تصویب قرار دارد.
در این باره سخنگوی کمیسیون حقوق قضایی مجلس شورای اسلامی طی مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌ها در تاریخ ۲۹ دی ماه ۹۷ اظهار کرد: «این افراد خارجی که بیشتر در مناطق مرزی از ۵۰ سال پیش حضور یافته‌اند حتی در این سال‌ها درخواست تابعیت و شناسنامه نکرده‌اند و فرزندان آنها هم بدون شناسنامه و هویت در کشورمان زندگی میکنند.»
نوروزی بیان کرد: برخی اشخاص خارجی هم هستند که با استفاده از شناسنامه گمشده یک ایرانی ازدواج کرده و در کشورمان زندگی میکنند، تمامی این موارد را باید در لایحه‌ای منسجم بررسی کرد تا بتوان تمامی این مشکلات را به صورت قانونی حل کرد.»
آمار 400 هزار نفری کودکان بدون شناسنامه در ایران
اما نکته‌ای دیگر که حائز اهمیت است و از آن نیز غافل شده ایم، معضل کودکان ایرانی فاقد شناسنامه است.
طبق آمارهای غیررسمی حدود ۴۰۰ هزار کودک در ایران وجود دارد که فاقد شناسنامه هستند و از تمامی حقوق اجتماعی بی‌بهره هستند در صورتیکه دارای پدر و مادری ایرانی هستند. عواملی مانند شناسنامه نداشتن پدر و مادر، عدم وجود پدر و مادر، به دنیا آمدن در خانواده‌ای پرجمعیت و بی‌توجهی خانواده و همچنین فقر فرهنگی موجود باعث پیدایش این معضل شده‌اند.
لایحه‌ای که به یک قدمی تصویب می‌رسد
و اما اولادقباد، نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات در مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا در خصوص آخرین مراحل رسیدگی روی وضعیت افراد بی‌شناسنامه اظهار داشت: جلسات تخصصی در راستای تصویب این لایحه در کمیسیون های مربوطه برگزار شده است؛ با مخالفت‌هایی نیز مواجهه بوده‌ایم. برای رفع این بلاتکلیفی تلاش‌هایی را انجام داده‌ایم و در آخرین جلساتی که با معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور، برگزار شد نیز تمامی جوانب را بررسی کرده‌ایم.
اولادقباد تصریح کرد: ندادن تابعیت همانند گذشته آسیب‌هایی را برای جامعه در بر خواهد داشت. ضرورت‌های اعطای این تابعیت نیز به طور کامل بررسی شده است تا پاسخگوی مخالفت‌ها باشد.
این نماینده مجلس همچنین در مورد وضع کودکان بی شناسنامه که هم پدر و هم مادری ایرانی دارند اظهار داشت: آمارهای متفاوت و پراکنده‌ای در رسانه‌ها در مورد این کودکان وجود دارد و تابه‌حال سازمانی به صورت رسمی آماری را از تعداد این کودکان در دسترس قرار نداده و برای به‌دست آوردن تعداد تقریبی باید از مراجعی مانند بهزیستی و کمیته امداد کمک گرفت.
وی بیان کرد: متاسفانه اکثر این کودکان در خانواده‌هایی هستند که در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی زندگی میکنند و یا تک والد و یا بی‌سرپرست هستند.
اولادقباد در پایان اعلام کرد: رسیدگی به لایحه اعطا تابعیت به کودکان بدون شناسنامه هفته آینده در مجلس و در صحن علنی صورت خواهد گرفت که امید بسیاری وجود دارد که به تصویب برسد.»
تصویب لایحه تابیعت به کودکان بدون شناسنامه به زودی
همچنین طی گفتگویی دیگر با محمدعلی پورمختار، نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ و عضو کمیسیون حقوقی قضایی مجلس شورای اسلامی، وی در این خصوص اظهار داشت: این طرح که اخیرا تبدیل به لایحه شده است در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس اعلام وصول شده و در راستای رفع نواقص آن به طور مفصل مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است. تصویب این لایحه برای افرادی که شناسنامه و اوراق هویتی ندارند بسیار مفید خواهد بود.
وی بیان کرد: از دلایل اصلی مخالفت با این لایحه بحث اثبات حضور فرد پس از گرفتن تابعیت ایران است، چون به هرحال آن کودک تابع کشور متبوع پدر خواهد بود و امکان دارد در صورت وجود موقعیتی مضاعف از ایران خارج شود.
پورمختار همچنین اظهار کرد: مسئله‌ای دیگر که در این لایحه جای نگرفته است مبحث خدمت مقدس سربازی است و مخالفین این لایحه اعتقاد دارند این مورد نیز به لایحه اضافه شده و از شرایط اعطای تابعیت باشد.
این نماینده مجلس تصریح کرد: از مسائل دیگر برای مخالفت با تصویب این لایحه، عدم حضور پدر فردی بدون شناسنامه در ایران و وجود مسائل امنیتی است.
وی در خاتمه تاکید داشت: با تمام این شرایط احتمال تصویب این لایحه در آینده‌ای نزدیک وجود خواهد داشت.