فقدان مدیریت در میدان بزرگ نقش جهان

به گزارش خبرگزاری برنا در اصفهان؛ میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید و هر ساله میزبان میلیون‌ها گردشگر ایرانی و خارجی است.

این میدان مجموعه‌ای از فضای تجاری و گردشگری اصفهان را  شامل می‌شود که در رونق اقتصادی استان اصفهان بسیار تاثیر گذار است. میدان نقش جهان به عنوان یکی از اثرگذار ترین آثار تاریخی اصفهان، اگر چه زیر نظر میراث فرهنگی و شهرداری منطقه سه قرار دارد، اما به دلیل چندپارچگی مدیریتی توجه جدی بر یکپارچه کردن سیستم مدیریت میدان نقش جهان وجود نداشته و این میدان از نداشتن متولی قانونی رنج برده و زخم میخورد.

بازار قیصریه به عنوان یکی از میراث باقی مانده دوران صفویه که مشاغلی از جمله طلافروشی، صنایع دستی، فرش فروشی و ... را در خود جای داده است، این روزها در شمال میدان نقش جهان حوادث و آسیب های بشری را به جان خریده است.

در آخرین روزهای تیرماه، چند روزی از انتشار خبر آتش سوزی مغازه طلافروشی در بازار قیصریه نگذشته بود که آتش سوزی مغازه سفره قلمکاری رسانه‌ای شد. خبری  که بیش از آتش سوزی یک باب مغازه دل مردم اصفهان را به آتش کشید.

متولی ایمنی بازار نیازمند اختیارات است

آتشپاد محسن گلابی، مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدماتی ایمنی شهرداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار برنا با اشاره به سه مورد حریق در میدان نقش جهان گفت: در سه ماهه اول سال سه مورد حریق در بازار قیصریه میدان نقش جهان رخ داد که اغلب به دلیل اتصالی برق و پیکنیک بود.

وی ادامه داد: تعدادی از ارگان‌های دولتی از جمله شهرداری، میراث فرهنگی، آب و فاضلاب، انجمن اسلامی بازار و اتحادیه اصناف بر این موضوع نظارت داشته و وظایفی را بر عهده دارند و در این رابطه جلسات متعددی برگزار شده است اما هنوز به نتیجه قطعی برای چگونگی مدیریت بر میدان نقش جهان نرسیده ایم.

گلابی با بیان اینکه سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، آموزش رایگان و نظارت بر ایمنی بازار را انجام میدهد و مشکلات ایمنی بازار را به کسبه گوش زد میکند، تصریح کرد: بازار قیصریه یکی از آثار باستانی شاخص و قابل ارزش استان اصفهان است و اگر بازار قیصریه مانند بازار تبریز بسوزد اتفاق بدی رخ خواهد داد. متاسفانه اقدام موثری تا این لحظه برای ایمنی بازار انجام نشده است و یک مورد کوچک حریق میتواند کل بازار را در بربگیرد.

وی با اشاره به بافت قدیمی بازار، ادامه داد: بازار قیصریه دارای بافت قدیمی با تیرک های چوبی است که بسیار خطر آفرین است و از آنجایی که اصناف مختلفی در این بازار مشغول به کار هستند، با ابزار مختلفی سر و کار دارند و این موضع برای بازار خطرآفرین است.

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، ادامه داد: در بازار مکان هایی وجود دارد که از دید پنهان است و گاها زیر زمین هستند و به عنوان انباری استفاده میشود، چنین مکانهایی مشکلات زیادی را به همراه داشته و از آنجایی که هیچگونه قوانین انبارداری رعایت نمی‌شود؛ امداد رسانی را سخت میکند. در بازار میدان نقش جهان از سیستم برق تار عنکبوتی استفاده شده که خطر ساز بوده و نیاز است سیستم برق رسانی بازار اصلاح شود.

گلابی گفت: حالت دودکشی بودن سقف بازار خیلی خطر آفرین است و باعث گسترش حریق میشود. همچنین به دلیل اینکه کسبه از مغازه‌ها پیش روی کرده‌اند، عبور و ورود به بازار بسیار مشکل ساز است . از طرف سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان فرهنگسازی و آموزش‌های ایمنی لازم، به کسبه ارائه شده است و آتش سوزی اخیر در میدان نقش جهان، توسط کسبه اطفا شد.

وی با اشاره به اقدامات سازمان آتش نشانی جهت ایمنی بازار، گفت: 130 عدد هیدرانت (شیر اطفای حریق) در بازار فعال کرده و نیروهای آتش نشانی در ایستگاه‌های میدان نقش جهان مستقر هستند.

اصفهان نیاز به شهرداری تاریخی دارد

شیرین طغیانی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان، در پاسخ به سوال خبرنگار برنا مبنی بر اینکه «متولی میدان نقش جهان چه کسی است؟» گفت: از ابتدای شورای پنجم این موضوع را مطرح کردیم که اصفهان نیاز به شهرداری تاریخی دارد که میتواند نظارت بافت‌های منفصل را زیر مجموعه یک شهردار داشته باشد.

وی با بیان اینکه میدان نقش جهان می‌تواند نقطه عطف آن شهرداری باشد، ادامه داد: این موضوع را مدتی دنبال کردیم اما به دلیل اینکه آثار تاریخی اصفهان منفصل از یکدیگر هستند، به نتیجه‌ای نرسیدیم و نیاز است که میدان نقش جهان مانند چهارباغ عباسی و پارک ناژوان، مدیریت ویژه ای داشته باشد.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر اصفهان، افزود: قسمتی از مدیریت میدان نقش جهان در دست مدیریت شهری و منطقه سه شهرداری اصفهان و قسمت اعظمی در دست میراث فرهنگی است. اما وقتی دو حوزه بر یک بنا نظارت داشته باشند کار دشواری است که از لحاظ ساختاری تمام بناها در دست میراث است و استاندارهای ویژه خود را دارد اما نیاز است برای مدیریت میدان نقش جهان به دنبال راه کار بهتری باشیم.

ایمنی میدان نقش جهان نیازمند همکاری جمعی است

فریدون اللهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار برنا گفت: در بحث مجموعه‌ها و بناهای تاریخی پدافند غیرعامل و مدیریت بحران جز مسائل اساسی است که متاسفانه در چند سال گذشته به این موضوع کمتر توجه شده است.

وی ادامه داد: میدان نقش جهان با توجه به اهمیتی که دارد نیازمند مدیریت بحران است که با همکاری دانشگاه اصفهان و مشاوران دانشگاه اصفهان در این زمینه ورود پیدا کرده‌ایم و مطالعاتی در سطح بین المللی در رابطه با میدان نقش جهان صورت گرفته که برنامه ریزی‌هایی جهت تدوین برنامه راهبردی را برای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مشخص می‌کند.

اللهیاری با اشاره به دو برنامه مطالعاتی ویژه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان؛ گفت: به غیر از برنامه راهبردی، برنامه پنل مدیریت با همکاری دانشگاه هنر را در دست بررسی داریم که با شکل گیری این دو برنامه اتفاقات خوبی برای میراث تاریخی اصفهان رخ خواهد داد.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه وقتی از مجموعه تاریخی مثل بازار قیصریه صحبت میکنیم نیازمند بستر جدی‌تری هستیم، ادامه داد: ایمنی میدان نقش جهان نیازمند همکاری جمعی است و دستگاه‌های متولی باید به این قضیه ورود داشته باشند و مسئولیت‌های خود را انجام دهند.

اللهیاری ادامه داد: نوع بهره‌برداری که از سیستم‌های سرمایش و گرمایش صورت میگیرد مشکل ساز شده و در این زمینه مدیریت مجموعه بازار پایش کرده و پرونده‌های زیادی جهت پیگیری به مراجع قضایی ارسال شده است.

وی ادامه داد: در میدان نقش جهان با موانع خیلی جدی از جمله محدودیت های دسترسی نیروهای آتش نشانی و ورود به بازار، تعبیه سامانه و سسیستم و... مواجه هستیم و از آنجایی که میراث فرهنگی دارای اهمیت است، آماده همکاری و شنیدن نقطه نظرات صاحب نظران خواهیم بود.

میدان نقش جهان یکی از آثار تاریخی ارزشمندی است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. این میدان به دلیل بناهای تاریخی مختلفی که در خود جای داده نیازمند مدیریت یکپارچه و ویژه‌ای است که با در دست داشتن اختیارات لازم مشکلات میدان تاریخی و ارزشمند اصفهان را دنبال کند، میریتی که فقدان آن در زخم‌هایی که به این میدان وارد شده قابل لمس است.

گزارش از کیمیا صادقی، خبرنگار خبرگزاری برنا-اصفهان

گزارش تصویری از  آزاده عزیزیان، عکاس خبرگزاری برنا-اصفهان