مصرف منطقی دمنوش ها و گیاهان دارویی نیاز امروز جامعه

به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ چند سالی است که طب سنتی و مصرف گیاهان دارویی بین همه اقشار و همه سنین رواج پیدا کرده است، حتی جوانان هم که روزگاری نه چندان دور اعتقادی به طب سنتی نداشتند؛ این روزها مشتاق نوشیدن انواع دمنوش های سنتی شده اند. 

این اشتیاق نسل جوان باعث شده تا پای انواع دمنوش های گیاهی، حتی با ترکیباتی جدید به کافه ها، قهوه خانه ها و رستوران ها و محافل دوستانه باز شود.

هرچند ارزشمند بودن طب سنتی در همه دنیا ثابت شده، اما متخصصان توصیه می کنند استفاده از دمنوش های گیاهی حتی مصرف تفریحی آن، بدون آگاهی از نوع مزاج و وضعیت جسمانی صورت نگیرد ولی متاسفانه عده ای از مردم بدون آگاهی کافی با قطع درمان طب نوین و کنار گذاشتن داروهایی که پزشکان برای بیماری آنها تجویز کرده اند؛ صرفاً اقدام به گیاه درمانی و سایر روش های طب سنتی می کنند که در نهایت متحمل عوارض متعددی می شوند. 

این روزها با توجه به شیوع ویروس کرونا، رواج گیاه درمانی و استفاده از انواع دمنوش ها و عرقیجات گیاهی رواج بیشتری پیدا کرده و این استقبال به فضای مجازی و انواع شبکه های اجتماعی هم راه پیدا کرده و عده ای سودجو را برای تبلیغ و فروش اینترنتی به این عرصه کشانده است.

تجویز گیاهان دارویی نیازمند دوره های دانشگاهی و آکادمیک 

نحوه صحیح مصرف دمنوش و استفاده از گیاهان دارویی به اطلاع رسانی و فرهنگ سازی نیاز دارد، چرا که این استقبال موجب شده تا عده‌ای سودجو و غیرمتخصص اقدام به درمان های طب سنتی کرده و نه تنها باعث ضررهای جسمانی بلکه ضررهای مالی مراجعین هم شوند.

در این زمینه ضمن گفتگو با کارشناس اداره فراورده های طبیعی و سنتی در معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی قزوین اطلاعات بیشتری را در اختیار مخاطبان قرار می دهیم.

نسترن عبادی دارای دکترای داروسازی عمومی و متخصص داروسازی در طب ایرانی در این گفتگو اظهار داشت: موضوع  مهم در جامعه ما مصرف منطقی گیاهان دارویی است و در حالی که امروز تمایل روز افزونی برای تست کردن روش های جدید در جامعه پیدا شده البته رواج مصرف گیاهان دارویی، منطقی و دارای علت است؛ زیرا امروزه یکی از روشهای درمانی در همه دنیا محسوب می‌شود. 

وی اضافه کرد: با وجود طب سنتی و طب مکمل در دنیا هر کشوری با توجه به فرهنگ و پیشینه‌ خود روش استفاده را تعریف می کند که شامل ایران هم می شود ولی طب های مکمل هم با تنوع زیاد از اصول طبی هستند که به فرهنگ خاصی ارتباط ندارند که ماساژ درمانی، رایحه درمانی و طب سوزنی از این دسته محسوب می شوند.

عبادی یادآورشد: اگر به این روش ها نگاه درستی داشته باشیم بخشی از آنها اصول علمی دارند و کسی آنها را رد نمی‌کند اما مشکل اصلی نبود آگاهی کافی عده ای از مردم و سوء استفاده هایی است که توسط برخی افراد از این روش ها می شود.

وی تصریح کرد: طب سنتی و گیاه درمانی در کشور ما دارای سابقه طولانی بوده و ارزش زیادی دارد اما مشکل ما در سطح جامعه به نبود فرهنگ سازی در این عرصه است زیرا افراد زیادی به استفاده از طب سنتی تمایل دارند و با مراجعه به عطاری‌ها، درمانگاه های فاقد مجوز طب سنتی، منزل افراد و حتی بالای پشت بام منازل عده‌ای منفعت ‌طلب می روند که به اسم طب سنتی طبابت می‌کنند. خیلی از افراد به طور غیر حرفه‌ای نسبت به درمان اشخاص در زمینه طب سنتی و گیاه درمانی اقدام می‌کنند، در حالی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند.

دکتر عبادی اضافه می‌کند: متأسفانه خیلی از افراد تصور می‌کنند که با یک دوره چند ماهه یا نهایت دو ساله و یا خواندن چند جلد کتاب در زمینه طب سنتی می توانند اقدام به درمان مردم با انواع گیاهان دارویی کنند. در حالی که این کار نیازمند گذراندن چندین سال دوره های آکادمیک در دانشگاه‌هاست.

ارائه تخصصی دستاوردهای طب سنتی مانعی برای تقلب 

این کارشناس در ادامه با تاکید بر لزوم ارائه تخصصی دستاوردهای طب سنتی تصریح کرد: تمام مکاتب علمی دنیا به صورت گام به گام رشد می کنند و جلو می روند، طب سنتی هم در گذشته در ایران تحت نظر طبیب های آن زمان بود که دروس سخت و گسترده ای را فرا می گرفتند و با تسلط بر علوم مختلف اجازه طبابت می‌گرفتند. 

وی گفت: طب سنتی در آن زمان خیلی خوب پیش می رفت، ولی در برهه ای از تاریخ پس از رنسانس و زمانی که داروهای شیمیایی کشف شدند گیاهان دارویی و مکاتب طب سنتی به عقب رانده شدند و در ایران نیز به دلیل غرب گرایی شدید حکومت های سلطنتی در آن دوران با سلب اجازه طبابت، آموزش و رشد علمی از طب سنتی، موجب شد طب سنتی در ایران در حدود چند صد سال عقب بماند و به روز نباشد.

وی اظهارداشت: طب سنتی ما ارزشمند بوده و دارای مباحث نهفته زیادی است که جای کار زیادی هم دارد و در حال حاضر بیش از یک دهه طب سنتی ایرانی فعالیت آکادمیک خود را آغاز کرده و باید عقب ماندگی های گذشته جبران شود. 

عبادی یادآورشد: ما به مکتب طب سنتی کشور خود نیاز داریم و لازم است دستاوردهای این طب به صورت تخصصی و علمی ارائه شود تا جلوی این حجم از تقلب در جامعه گرفته شود؛ چرا که جامعه مملو از تقلب در این عرصه شده که گاهی اوقات ضررهای جبران ناپذیری بر پیکره سلامت جامعه وارد می‌کند. 

وی اضافه کرد: راه اندازی سلامت کده ها زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و یا به صورت خصوصی زیر نظر متخصصین طب سنتی بهترین راه حل برای پیشگیری از به تاراج رفتن سلامت جامعه توسط شیادان این حرفه است.

عارضه نداشتن دمنوش ها و داروهای گیاهی/ باور غلط در میان مردم

دکتر عبادی می‌گوید: یک باور نادرست در بین مردم وجود دارد که دمنوش ها و داروهای گیاهی بدون عارضه هستند. 

در حالی که گیاهان دارویی هم دارای ترکیبات فعال شیمیایی متنوعی می باشند و یک ترکیب دارویی چه در طب نوین و چه در طب سنتی، وقتی وارد بدن می‌شود بسیاری از اعضای بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و به هر جایی از بدن که می‌رسد اثر خودش را می گذارد و جذب آن از همان دهان شروع می‌شود و این موضوع در مورد هر ترکیبی که وارد بدن می‌شود؛ صدق می کند. 

این کارشناس تصریح کرد: باور بی عارضه بودن مصرف گیاهان دارویی باور بسیار غلط و خطرناکی است؛ البته داروهای شیمیایی غالبا به دلیل اینکه دارای ترکیبات شیمیایی خالص سازی شده هستند می توانند آثار و به تبع آن عوارض بسیار شدیدتری ایجاد کنند ولی داروهای گیاهی هم به دلیل داشتن طیف گسترده ای از ترکیبات فعال در صورت استفاده نابجا می توانند برای فرد عوارض جبران ناپذیری ایجاد کنند.

وی گفت: نکته قابل توجه این که عوارض گیاهان دارویی موضوع جدیدی نیست که فقط ما مطرح کرده باشیم بلکه در کتب مرجع طب سنتی و داروهای گیاهی که قرن ها پیش تألیف شده در ذیل هر گیاه دارویی به عوارض آن نیز اشاره شده که متاسفانه حکیم نماهای نوپا به دلیل نداشتن تسلط علمی هیچ گاه این عوارض و نتایج اسف بار ناشی از آنها را در نظر نمی گیرند.

دکتر عبادی به شکایات مردمی ارجاع شده به معاونت غذا و دارو اشاره کرد و یادآورشد: موارد متعددی از شکایت شهروندان را داریم، اشخاصی که مصرف داروهای پزشکان را قطع کرده و صرفاً درمان را با گیاهان دارویی ادامه دادند و دچار عوارض شدیدی هم شدند، متاسفانه طبیب نماها برای بیماران، تعدادی گیاه و دمنوش تجویز می‌کنند و اشخاص را با عوارض جدی مواجه می‌ کنند، در حالی که حتی دمنوش ها هم دارای طیف گسترده‌ای از آثار متفاوتی هستند.

وی گفت:متاسفانه در این زمینه با فروش‌های اینترنتی فراوانی هم مواجهیم و علاقه مندان به طب سنتی حتماً با متخصصین طب سنتی باید مشورت کنند.

نسترن عبادی متخصص داروسازی در طب ایرانی در توصیه به شهروندان گفت: ما متخصصان خوبی در زمینه طب سنتی داریم که دارای مدرک پزشکی عمومی و طب نوین و هم دارای تخصص در طب سنتی هستند و شهروندانی که تمایل به استفاده از انواع دمنوش های گیاهی و گیاهان دارویی دارند؛ باید در ابتدا برای آگاهی از وضعیت جسمانی و نوع مزاج خود با آنها مشورت کنند و خیلی از این متخصصان ما هم دارای کانال آموزشی در شبکه های اجتماعی هستند که شهروندان می‌توانند با مراجعه به سایت انجمن علمی طب سنتی از اسامی، نشانی مطب و آدرس کانال های آنها مطلع شده و از این آموزش‌ها بهره‌مند شوند تا راه اشتباه نروند.

این کارشناس حتی مصرف تفریحی دمنوش ها را نیازمند مشورت با متخصصان طب سنتی می‌داند و عنوان می‌کند: در طب سنتی و گیاهان دارویی در زمینه میزان تاثیر به چهار دسته تقسیم می‌شوند که هر چه درجه اثر بالاتر می‌رود قدرت اثرگذاری آن بیشتر می‌شود، حتی بعضی دمنوش ها که در درجه چهارم هستند؛ برای بعضی افراد ضرر سمی دارند و برای افرادی که دارای بیماری‌های پیش زمینه هستند خیلی مضر می باشند. پس بهتر است حتی مصرف تفریحی دمنوش هم با مشورت باشد. 

وی بیان کرد: اثر مصرف دمنوش گیاهی و یا گیاهان دارویی به موقعیت جغرافیایی،سن، جنس و بیماری ‌های پیش زمینه ای یک فرد بستگی دارد و توصیه اکید برا اینکه یکی از نقاط قوت طب سنتی اهمیت حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها از طریق آشنایی با اصول شش گانه حفظ سلامتی (حفظ الصحه) و اصلاح سبک زندگی است که ای کاش مردم ما در گام اول پیش از بیمار شدن به منظور شناخت مزاج و روش صحیح زندگی بر اساس طب سنتی در مورد خود و عزیزانشان به متخصصین طب سنتی مراجعه کنند و از این طریق سبب ارتقای سطح سلامت خود و جامعه شوند.

این روزها شاهد افزایش تعداد مصرف کنندگان دمنوش ها و گیاهان دارویی هستیم، مصرفی که اگر بی رویه و خودسرانه باشد؛ سلامت افراد را به خطر می اندازد و خیلی از افراد ترجیح می دهند برای حفظ سلامتی خود و یا درمان انواع بیماری های خود از روش های طب سنتی استفاده کنند تا دچار عوارض داروهای شیمیایی نشوند؛ در حالی که با نداشتن اطلاعات لازم در این زمینه از سلامت فاصله می گیرند.

به نظر میرسد فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در این زمینه دچار کمبود ها و خلاء های زیادی است که باید هرچه سریعتر برطرف شود.

البته بازرسی و نظارت های سخت گیرانه تر و تعیین جریمه های بازدارنده بر روی اماکن و یا افرادی که اقدام به درمان های طب سنتی به غیر تخصصی و غیر حرفه ای می کنند و هم چنین استفاده بیشتر از ظرفیت های رسانه ای می تواند سهم عمده ای در کاهش این رویه که هر روز وسعت بیشتری می گیرد؛ داشته باشند و سطح آگاهی مردم را بالاتر ببرند.

فراموش نکنیم که در این روزهای کرونایی، حفظ سیستم ایمنی مردم باید در الویت برنامه ها باشد و بهره گیری از دمنوشهای گیاهی با توصیه پزشک و متخصص می تواند به سلامت بیشتر مردم کمک کند.