اطلاعات ما برای پیام‌رسان‌های خارجی چه ارزشی دارد؟

خبرگزاری برنا- گروه علمی و فناوری؛ یکصد و هشتمین محفل هم افزایی فعالان فضای مجازی پاک با حضور دکتر مهدی رضا برنا و موضوع ارزش داده های ایرانیان در خارج از کشور در هفتۀ جاری برگزار شد. وی در این نشست به برخی سوالات دربارۀ این موضوع پاسخ داد.

چه چیزی هست که داده‌ها را ارزشمند می کند؟

داده مانند سوخت یک موشک برای حرکت آن است. ما در بحث هوش مصنوعی سه پایه ی اساسی داریم: یکی بحث سخت افزارها و زیر ساخت‌هایی که نیاز داریم. یک بحث سوخت هوش مصنوعی است که همین دیتا است. یک بحث هم بحث توسعه ی تکنولوژی آن است که بار عمده‌ی آن روی دوش متخصصان و نیروی انسانی این زمینه قرار دارد . داده‌ها در واقع نفتی نوین هستند و قابلیت استفاده و بهره‌وری فراوانی دارند.

داده‌های مذکور چه کاربردهایی دارند؟

کسی که داده را در اختیار دارد در واقع قدرت بسیار زیادی در اختیار دارد. اینکه کاربرد آن چه چیزی باشد بستگی دارد به اینکه که داده‌ها در اختیار چه کسی قرار گرفته است. یعنی شما اگر داده‌هایتان در اختیار یک کمپانی تجاری قرار بگیرد از آن در زمینه ی تجاری استفاده می کند. همین طور می تواند استفاده‌های سیاسی و ... داشته باشد. این داده‌ها باید در اختیار اهلش قرار گیرد تا به نفع عامه ی جامعه استفاده شود و الا خطرناک است.

از کاربرد‌های مفید آن می توان پیشگیری از اتفاقاتی که در حوزه ی سلامت، اقتصاد و... ممکن است برای اقشار مختلف جامعه بیفتد توسط نهادهای اجرایی و قانون گذاری بیان کرد.

این داده‌ها باید چه نوع داده هایی باشند یعنی به چه شکلی جمع آوری شده باشند و در دنیا روند این جمع آوری به چه شکل است؟

باید از نقاط موثر جمع آوری شود مثلا در مساله ی حکمرانی اقتصادی اگر بخواهیم داده به دست بیاوریم شاید مهم ترین چیزی که باید به آن توجه داشته باشیم تراکنش‌های مالی است. که به واسطه ی هوش‌مصنوعی می توانیم از افرادی مالیات ستانی کنیم که به قولی دارای اقتصاد زیرزمینی بوده و تا به حال مالیات نمی دادند. یکی از کارهایی که در یکسال گذشته انجام شده در دولت همین بوده است. مثال خوب دیگر در زمینه‌ی اقتصاد نحوه ی جدید فروش نان است.

البته همه‌ی داده‌ها با توجه به امکاناتی که ما داریم در دسترس نیست اما آن‌هایی که در دسترس بوده و بعضا توسط دستگاه های مختلف جمع آوری شده است منطقی است که  مجتمع بشود و این مجتمع شدن می‌تواند به کسانی که در راس هر یک از این نهاد‌ها قرار دارند خیلی کمک کند تا بتوانند سیاست‌های خودشان را در جهت بهبود اتفاقاتی که در این دستگاه‌ها می افتد به کار بگیرند.

هشداری به دستگاه ها و نهاد‌های مسئول که داده‌های جمع آوری شده را در اختیار سایر دستگاه‌ها و همچنین محققین قرار نمی دهند. در همین زمینه اقای رئیس جمهور هم چند وقت پیش در جلسه ی هیئت دولت اشاره کردند که دستگاه های مختلف داده‌های خود را در اختیار یکدیگر قرار بدهند. متاسفانه در کشور خیلی شایع هست که کسی در راس آن نهاد، سازمان یا پژوهشگاه جمع آوری کننده‌ی داده قرار گرفته است داده‌ها را به نحوی مال خودش می داند.

گوگل یا مایکروسافت یا امثال این‌ها چه استفاده‌هایی را از داده‌های ما می کنند؟

بهتر است بگوییم چه استفاده‌هایی نمی کنند چون هر استفاده‌ای که بتوانند از داده‌هایی که ما در طول روز در اختیار آن‌ها قرار می دهیم می کنند. الان مثلا روش کار اینستاگرام چیست؟ اینستا یکسری اطلاعات از شما دارد مثلا پروفایل شما، احتمالا تاریخ تولد شما و... و یکسری اطلاعات هم از دیتاها و داده‌های شما به دست می آورد مثلا می داند شما به عکس هایی که مربوط به طبیعت است بیشتر علاقمند هستید. و یا می‌داند چه پیام‌هایی را در آن شبکه رد و بدل می کند. از طرفی به شبکه ی دوستان شما هم دسترسی دارد. و اینکه دوستان صمیمی شما به چه چیز‌هایی علاقه دارند که احتمالا به علایق شما نزدیک است.

پلتفرم با استفاده از این‌ها به شما یکسری پیشنهاد‌هایی می دهد. از اینجا به بعد شما یک واکنشی نشان می دهید که نسبت به آن کنش گری می کند و این امر در طول زمان می تواند علایق یک شخص را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. یعنی ممکن است با یک پست و دو پست نشان دادن علایق و سلایق تغییری نکند اما با بمباران این‎ها در سال ها این اتفاق برای خیلی از افراد ممکن است بیفتد . مضافا بر اینکه با استفاده از یک مکانیزم پاداش برای بیشتر دیده شدن؛ افراد را به سمت و سوی تولید محتوای خاصی سوق می دهد. این به عنوان مثال بود. در شبکه‌های اجتماعی دیگر هم بستگی دارد به سیاست‌های افرادی که در آن حکمرانی می کنند و منافعی که دنبال می کنند. منطقی نیست که یک کسی بیاید یک شبکه‌ی اجتماعی یا نرم افزار طراحی کند و در اختیار شما قرار بدهد و هیچ کاری هم با آن نکند و هدف خاصی را دنبال نکند.

کدام کشور‌ها برای استفاده از داده‌های مردم و کشورشان یکسری قوانین و مقرراتی گذاشته اند ؟

مباحثی که در حوزه ی مقررات در این حوزه وجود دارد در سه زمینه ی  قانون گذاری ، بومی سازی و رزیدنسی یا اقامت داده ها می باشد. شعار آزادی گردش اطلاعات عمدتا از کشور های اروپایی و آمریکایی می‌آید در حالی که سنگین ترین قوانین برای عدم خروج دیتا از کشور را همین ها دارند. به طور مثال قانون GDPR که در اروپا اجرا می شود اجازه نمی دهد که داده‌ها از اروپا خارج شوند. و یا مثلا کشور کره ی جنوبی 80 درصد دیتا و داده اشان در کشور خودشان ذخیره می شود. حتی عربستان هم قوانین سفت و سختی راجع به خروج دیتا از کشورش دارد. این در حالی است که در رابطه با حفظ داده‌ها ما و یکسری از کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای آفریقایی کمترین کنترل را داریم. لذا وضع یکسری قوانین اصلا بحث محدود سازی نیست بلکه امری کاملا عاقلانه و در راستای حفظ منافع ملی کشور هاست.     

دیتاها نفت نوین هستند و برای ما خیلی ارزشمند هستند. و ما در سطح کشور باید به این فکر کنیم و این‌ها چیزی نیست که مقطعی باشد و غفلت در این زمینه‌ها ممکن است کاری کند که ما به صورت تمدنی عقب بیفتیم. یک وقت می بینیم دو سال، سه سال تعلل در دستیابی به این امر باعث می شود پنجاه سال ما را در زمینه ی هوش مصنوعی عقب بیندازد.

یک موج عظیمی از مهاجرت متخصصین ما در این حوزه طی چند سال است که شکل گرفته و غصه‌ی آن این است که یکی از چیز هایی که در آینده‌ی مدیریت دنیا خیلی موثر است بحث هوش مصنوعی است. بعد در این حوزه ی مهم، خیلی از متخصص ها را از دست می دهیم. البته کارهایی که در زمینه‌ی تصویب قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان و تشکیل نظام مهندسی رایانه ای و موارد دیگر انجام شده است نوید این را می دهد که در این زمینه نتیجه ی خوبی حاصل شود و حداقل ، کم کم این مهاجرت کمتر شود.

انتهای پیام/