آرامگاه سیبویه

معنی نام او «منسوب به سیب» است. بسیاری از نام‌های ایرانی پیش از اسلام و اوایل دوره اسلامی به پسوند نسبی -ویه ختم می‌شد همچون «دادویه»، «زادویه» و غیره. سیبویه، نامش عمروبن عثمان بن قنبر و کنیه‌اش ابوالبشر و از بردگان بنی حارث بن کعب بود.
سیبویه در بیضای فارس تولد یافت و در بصره نشو و نما کرد. پس از آن که در نحو استادی بی همتا شد به نزد یحیی بن خالد برمکی به بغداد رفت.

در جنوب غربی شیراز، در محله سنگ سیاه در قبرستان باهلیه قرار دارد. وجه تسمیه این محله به سنگ سیاه به دلیل وجود سنگ سیاه چهار گوشی است که بر روی تربت سیبویه نصب شده است.

بنای اصلی آرامگاه که توسط انجمن آثار ملی در سال ۱۳۵۳ هـ.ش. ساخته شده، تالاری است در سمت شمال به طول ۸ متر و عرض ۵ متر، که شامل طاق نماهایی با کاشی های معرق، اثر کارگران خراسانی می شده.

سقف آن به شکل رسمی هشت و معلقی کاری آراسته شده است. قبر سیبویه در وسط ساختمان قرار دارد و سنگ سیاهی به طول ۱۹۰ سانتی متر و عرض ۷۰ سانتی متر و ارتفاع ۳۵ سانتی متر بر روی آن قرار دارد.

بر روی سنگ قبر نام، تاریخ ولادت و تاریخ وفات سیبویه ذکر شده است. محوطه آرامگاه چند متر است، به وسیله سنگ هایی تیشه ای مفروش شده و درون آرامگاه نیز با سنگ سیاه پوشیده شده است. در محل آرامگاه سکویی قرار دارد که با چند پله به کف حیاط متصل می شود.

در سمت شرقی محوطه آرامگاه سنگ قبر سیاه قدیمی قرار گرفته است و در امتداد آن باغچه بزرگی قرار دارد.

بقعه سیبویه, مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شیراز، محله سنگ سیاه واقع شده که توسط استاد معصومی از اساتید دانشگاه صنعتی اصفهان و از اعوان ایل قشقایی تجدید بنا شد.

این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۰۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.