منطقه آزاد ماکو

منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکو یکی از هفت منطقة آزاد کشور و مهمترین مسیر ترانزیت و گذرگاه بین ایران و کشورهای اروپایی می باشد. این منطقه که شامل سه شهرستان ماکو، شوط و پلدشت می باشد، در شمال غرب کشور واقع شده و از موقعیت استثنایی در حمل و نقل و ترانزیت کالا به واسطه اتصال به بازارهای اروپا و آسیای میانه برخوردار است. منطقه آزاد ماکو با مساحتی بالغ بر 500 هزار هکتار به عنوان بزرگترین منطقه آزاد کشور مطرح می باشد. این منطقه از شمال به جمهوری ترکیه، از شرق با مرز آبی ارس به جمهوری خودمختار نخجوان محدود شده و همجوار با ارمنستان و منطقه قفقاز بوده و گلوگاه کریدور زمینی شمال و جنوب و نقطه اتصال آسیا و اروپا می باشد. این منطقه یکی از کانون های مهم اقتصادی، فرهنگی، تاریخی کشور است.

فرهنگ مردم منطقه آزاد ماکو

فرهنگ مردم این خطه در ارتباط با عوامل متعدد جغرافیایی، تاریخی، مذهبی و تحت تأثیر گرایش های متعدد اجتماعی، فرهنگی شکل گرفته و نوع مستقلی از فرهنگ های فولکلوریک را به وجود آورده است. اگرچه فرهنگ و سنن مردم منطقه از بسیاری جهات با فرهنگ عمومی سایر نقاط کشورمان مشابهت هایی دارد، ولی در عین حال با ویژگی هایی همراه است که مهم ترین آن تکامل زبانی و زایش های ویژه فرهنگی در عرصه های مختلفی زبان و هنر است. در حال حاضر مردم منطقه آزاد ماکو، به زبان های ترکی و کردی تکلم می کنند. اسلام دین غالب مردم منطقه است که هر دو مذهب شیعه و سنی طرفدارانی دارد. اما مذهب اکثریت مردم شیعه است. مردم منطقه مانند سایر ساکنین ایران، مراسم مشابهی به مناسبت هایی همچون عید نوروز، عید قربان، عید فطر و ... برگزار می کنند. نحوة انجام این مراسمات در کل همچون سایر مناطق است، ولی از نظر درجه اهمیت  تفاوت هایی دارد. عمده صنایع دستی این منطقه شامل قالی بافی، ریسندگی الیاف، جاجیم، گلیم بافی و ... می باشد که اکثرا توسط عشایر کوچنده و روستاییان تولید می گردد.

بازارچه بزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو

بازارچه بزرگ منطقه آزاد ماکو، بی شک یکی از جاذبه های اصلی این منطقه است؛ که سالانه تعداد قابل توجهی از مسافران و گردشگران را به خود جذب می کند. گردشگران و مسافران با هر قصد و نیتی که به منطقه آزاد ماکو سفر می کنند، بطور حتم از این بازارچه دیدن کرده و دست خالی بر نمی گردند.

جاذبه های تاریخی

کاخ باغچه جوق

کاخ موزة باغچه جوق در دو کیلو متری جاده ماکو – بازرگان و در روستای باغچه جوق قرار دارد. این کاخ در سال 1272 هجری شمسی ( 1893 میلادی ) به دستور اقبال السلطنه ماکویی (یکی از سرداران مظفرالدین شاه) ساخته شده است. بنای کاخ باغچه جوق در باغی به مساحت 11 هکتار صورت گرفته است که چشم انداز زیبایی را به منطقه داده است. در این بنا به دلیل استفاده از دو معماری ایرانی و روسی، تلفیقی از معماری دوره قاجار و روسی را می توان مشاهده کرد.

عمارت کلاه فرنگی ماکو

این عمارت تاریخی که در داخل شهر ماکو قرار گرفته، متعلق به علیقلی خان بیات در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده است. این بنا در دو طبقه با پوشش شیروانی و طرح هشت ضلعی بنا شده و دارای تزیینات گچبری، آیینه کاری و نقاشی است.

بافت قدیم ماکو(قلعه قبان)

قلعه قبان، یکی از دیدنی ترین جاذبه های ماکو که هر بیننده ای را به شگفتی وا می دارد. این منطقه زیباترین و در عین حال ترسناک ترین محلی است که انسان می تواند در آن زندگی کند؛ این قلعه در شمال شهر واقع شده و کوه قیه به صورت چتری آن را در میان گرفته است. درگذشته بافت اصلی شهر با حصارها، برج و باروهای بلند، پادگان نظامی و مراکز اقامتی و خدماتی در زیرسایه کلاهک بزرگ سنگی قرار داشته و در دوره های تیموری، صفوی، قاجار و معاصر آباد بوده است.

ایوان فرهاد (بام فرهاد)

در۷ کیلومتری شهر ماکو در کنار جاده ماکو بازرگان در روستای سنگر قرار گرفته است. این اثر در مجاورت یک دژ تاریخی مربوط به دورة اورارتو ساخته شده و متعلق به قرن هفتم ق.م می باشد؛ که شامل یک پله کان حجاری شدة سنگی ارتباطی با سه اتاق تو در تو با تاقچه های سنگی است. در مجاورت آن و در کنار رودخانه قربانگاه این شهر باستانی واقع شده است.

کلیسای زور زور

کلیسای زور زور در ۲۰ کیلومتری ماکو و در روستای بارون واقع است. این کلیسا، شامل دو کلیسای قدیم متعلق به قرن هفتم و یک کلیسای دیگر متعلق به قرن 14 میلادی است که روی کلیسای قدیمی ساخته شده است. بنای این کلیسا در زمان ایجاد سد بارون از محل اولیه واقع در درة پایین سد بارون جا به جا و به ارتفاع نزدیک آن انتقال داده شده و با حفظ مدارک معماری دوباره سازی گردیده است.

جاذبه های طبیعی

دیواره سنگی ماکو

این دیواره سنگی عظیم، به طول تقریبی 7 کیلو متر و ارتفاعی که بین 15- تا 600 متر متغیر می باشد، شهر ماکو را در ضلع شمالی در چنبره خود گرفته و صحنه ای خوفناک ولی بسیار زیبا خلق نموده است. دیواره سنگی ماکو بزرگترین کلاهک سنگی خمیده جهان با شیب منفی 40 درجه، با نام قیه را در خود جای داده است که چون چتری بر فراز شهر ماکو گسترده است.

چشمه ثریا

این چشمه در دامنه کوه آرارات در بین مرز ایران و ترکیه واقع شده و از رود قره سو (رودخانه مرزی) که به ارس منتهی می شود، سرچشمه می گیرد. آب این چشمه همراه با دو چشمه که در جوار چشمه ثریا با همین نام در داخل ترکیه واقع شده است، در طول مسیر تالاب بورالان را تشکیل می دهند.

سو دره سی (دره رند)

سو دره سی که بیشتر به نام دره رند شناخته می شود، در شمال شهر ماکو و در امتداد روستای رند قرار دارد.  وجود یک رود خانه پر آب و مزارع و صخره های عظیم  این محل را به یک تفرجگاه زیبا و خوش آب و هوا تبدیل کرده است.

منشور های بازالتی

ستون منشور های بازالتی ماکو در 25 کیلومتری ماکو در کنار جادة ماکو به چالدران قرار دارد و یکی از نمونه های کم نظیر جهان است که حاصل انجماد گدازه های آتشفشانی در دوره سوم زمین شناسی است. در این منطقه، انقباض ناشی از انجماد گدازه و نیروی کششی در سه جهت موازی با سطح گدازه و توده آذرین در جهت قائم، ستون های شش گوش مستقیم خلق کرده است.

آبگرم شوط

چشمه آب گرم شوط در محیطی دلپذیر و مفرح در حاشیه شهر شوط واقع شده است. آب گرم شوط دارای دو سرچشمه اصلی است که به فاصله تقریبی 40 متری بر روی پشته ای با ارتفاعی متفاوت از هم واقع شده‏اند. مظهر اصلی چشمه را یک حوضچه طبیعی به شکل نامنظم تشکیل می دهد که در اثر رسوب گذاری آب آن حوضچه های طبیعی و جالبی را به وجود آورده است که روی حوضچه ها  استخرهایی ساخته شده است.

دریاچه سد ارس

این دریاچه که در واقع پشت سد ارس می باشد، در مرز مشترک بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری نخجوان واقع شده است که یکی از سواحل دریاچه ای شمال غرب ایران می باشد. دریاچه سد ارس در فصل پاییز و زمستان محل گذران پرندگان مهاجری است که از شمال اروپا و منطقه سیبری به این منطقه کوچ می کنند. تفرجگاه کمپ ارس کنار این دریاچه واقع می باشد.

تالاب بورالان

تالاب با ارزش بورالان در منطقه کوه های آرارات و در مرز ایران و ترکیه واقع شده است. این تالاب مرزی از محل مرز مشترک ایران – ترکیه در ضلع جنوبی رود خانه قره سو در شمال روستای دیم قشلاق شروع و در امتداد مرز ایران و ترکیه تا ناحیه موسوم به چشمه ثریا که سرچشمه رودخانه قرسو است امتداد می یابد این تالاب زیستگاه انواع مختلف گونه های آبزی و کنار آبزی بوده و یکی از زیباترین جاذبه طبیعی در منطقه می باشد که می تواند مورد بازدید دوستدارن طبیعت قرار گیرد.

تالاب یاریم قیه

این تالاب مرزی، نیزار وسیعی است بین دو کشور ایران و ترکیه که حدود 400 هکتار وسعت دارد. فاصله تالاب از ماکو 23 کیلو متر و از بازرگان در حدود 3 کیلو متر است. این تالاب از پوشش گیاهی غنی برخودار بوده و به لحاظ واقع شدن در نوار مرزی و برخوداریی از امنیت کافی پرندگان خاصی در این زیستگاه زیست می نمایند. عمده این پرندگان درنای معمولی است که در این منطقه جوجه آوری دارد و این می تواند بزرگترین عامل جاذبه طبیعی در این منطقه شده و مورد بازدید دوستداران طبیعت گردد.

آبشار قلعه جوق ماکو

آبشار قلعه جوق در فاصله پنج کیلو متری جنوب غرب شهرستان ماکو، در حاشیه روستای قلعه جوق و در میان کوه زیبای قلعه جوق واقع شده است. ارتفاع این آبشار قریب به 80 متر است و آب آن خیلی زیاد نیست ولی شکل قرار گرفتنش بسیار زیبا بوده و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر می باشد و فضای آن کاملا طبیعی باقی مانده است.

آبگرم باش کندی

چشمه معدنی باشکند در فاصله 6 کیلو متری جاده بازرگان در کیلومتر 13 پس از عبور از کلیسا کندی و باشکند از زمین خارج می شود. جنس سنگ های آن آهکی و خروج آب در چند نقطه همراه با گاز است. از آب این چشمه برای استحمام و برای تسکین درد استفاده می شود.

سد بارون ماکو

سد بارون در ۱۲ کیلومتری جنوب شهرستان ماکو، بر روی رودخانه زنگمار در نزدیکی روستای بارون احداث شده است؛ این سد بارون یکی از بزرگترین سدهای شهرستان ماکو می‌باشد که دارای مناظر زیبا و همچنین دریاچه بزرگی است و برای ماهیگیری نیز مناسب است. سد بارون با توجه به اینکه در کنار کلیسای زور زور قرار گرفته مورد توجه بسیاری از گردشگران این منطقه است.

منطقه شکار ممنوع آغ گل

این منطقه با وسعتی قریب 90 هزار هکتار در شمال شرقی شهرستان ماکو واقع شده است و مرتفع‌ترین نقطه آن 2362 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. منطقة آغ گل با توجه به شرایط طبیعی، پوشش گیاهی مناسب و شرایط زیستی خوب، از قدیم زیستگاه گونه های مختلفی از حیات وحش بوده و طی چند سال اخیر به منظور احیای نسل وحوش منقرض شده، تعدادی قوچ و میش وحشی از جزیره کبودان دریاچة ارومیه زنده گیری و در این منطقه رها سازی شده است.