متون کهن بهترین راهنما برای شناخت زبان فارسی

به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ گیتی باقری (فیلمساز، نویسنده) و مسئول برگزاری مستر(کارگاه) ویراستاری حوزه هنری قزوین گفت: تاریخ بیهقی، سفرنامۀ ناصرخسرو و گلستان سعدی نه فقط میراثِ فرهنگی فارسی زبانان، که بهترین راهنما برای شناخت و آموختن زبان فارسی است.

وی ضمن بیان برنامه های این دوره کارگاهی به اهمیت ویراستاری پرداخت و گفت: دوره ویراستاری با حضور؛ محمد حسینی، (نویسنده و ویراستار) در حوزه هنری تاکنون طی ده جلسه برگزار شده و در این دوره مباحثی چون: تعریف زبان فارسی، تعریف ویرایش، ویراستار، وظیفه ویراستار، زبان نوشتار، زبان گفتار، زبان معیار و ... مطرح و مورد بررسی قرار گرفته است.

باقری افزود: زبان شکلی از حیات است، با ما زندگی می کند و همگام با ما متحول می شود.

وی افزود: جمع بزرگی از انسان ها با زبان تکامل می یابند و جمع بزرگ دیگری خود تکامل دهندگان زبان هستند به همین دلیل اگر زبان زایش درستی نداشته باشد، ما دچار دریافت زبانی و فرهنگی می‌شویم و واژه‌های مورد نیازمان را از جاهای دیگر می‌ گیریم.

باقری یادآور شد: پدیده‌ های جدید، نگاهی جدید و زبان جدیدی را می‌ طلبد.

وی ابرازکرد: امروزه دو نگاه به زبان وجود دارد، پویانگری و ایستانگری که در نگاه ایستایی زبان تغییر نمی‌کند و مقدس است، اما در نگاه پویانگری زبان ابزار است و متناسب با شرایط، حتی معنایش هم تغییر می‌ کند.

این فیلمساز در بیان اهمیت کار ویراستاری گفت: دانش نخستین و مهارت کسب شده در طول سالیان، ویراستاران را به حافظان انتقال معانی و مفاهیم دقیق در شکل مناسب بدل می کند، ویراستار عهده دار تبدیل متن به نوشته ای عاری از خطاست(چه در نثر و چه در شکل و چه در مضمون)، او کسی است که پیش از انتشار متن آن را می خواند تا اشتباهاتش را درست کند.

باقری ادامه داد: هم پدیدآورنده، و هم ناشر پیش از انتشار اثر نیازمند ویرایش آن هستند تا آنچه عرضه می کنند، کارآمد باشد.

وی یادآورشد: وظایف ویراستار رفع اشتباهات انشایی و املایی، تأیید یا تصحیح اطلاعات ارائه شده در متن، اصلاح رسم خط و نشانه های سجاوندی، پاراگراف بندی، تنظیم شیوۀ نقل قول و معرفی منابع، استخراج یا بازبینی و تصحیح نمایه، در صورت نیاز تطبیق با متن اصلی(اگر متن ترجمه باشد)، تطبیق با نسخه اصلی و بدل (اگر تصحیح باشد) است و در یک کلام او باید بتواند کاستی های متن را شناسایی و برای رفع شان به منابع مراجعه کند.

باقری زبان گفتاری یا زبان محاوره ای را یکی از گونه‌ های کاربردی زبان برشمرد که برای ارتباط کلامی به کار می‌رود و در تقابل با زبان نوشتاری قرار می‌گیرد و افزود: ساخت‌ های زبانی به کار رفته در زبان گفتاری عموماً ساده‌ تر از ساخت‌ های به کار رفته در زبان نوشتاری هستند.

وی در بیان ویژگی های زبان معیار گفت: گونه‌ ای نوشتاری یا گفتاری است که افراد دارای تحصیلات بالای جامعه از آن استفاده می‌کنند و به عنوان الگوی زبان غالب، در جامعه پذیرفته شده‌ است.

باقری اذعان کرد: در رسانه‌ ها (مطبوعات، صدا و سیما)، سخنرانی‌ ها و کتاب‌ های درسی مدارس یا در گفتگوها و مصاحبه‌ های رسمی از گونه معیار استفاده می‌ شود.

وی گفت: از آنجا که گونه معیار دارای اعتبار اجتماعی بالایی است، سایر گروه‌ های اجتماعی نیز سعی در تقلید و پیروی از آن دارند و شکل کامل کلمه، ایجاز، وضوح از جله ویژگی های زبان معیار می باشد.

باقری، متون کهن فارسی را بهترین آموزگاران ویراستاری برشمرد و تاریخ بیهقی، سفرنامۀ ناصرخسرو و گلستان سعدی را سه متنی قلمداد کرد که هیچگاه خواندن و بازخواندنشان برای ویراستاران به پایان نمی رسد.

وی گفت: متون کهن به ویژه سه کتاب یاد شده نه فقط میراثِ فرهنگی فارسی زبانان، که بهترین راهنما برای شناخت و آموختن زبان فارسی است.