نباید دچار خودتحریمی شویم

پس از آن، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با استقبال از این پیشنهاد تاکید کرد که در شرایط کنونی که قول و قرارهایی در مسئله برجام با اتحادیه اروپا گذاشته‌ایم؛ به نظر می‌رسد اگر روال کار عادی طی شود و مراجع ذیربط هم اقدامات خود را انجام دهند، افتتاح دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا می‌تواند برای همکاری اقتصادی ما با این اتحادیه مفید باشد.

اما پس از این اظهار نظر بود که دوباره برخی از رسانه‌ها دست به کار شدند و با انتقاد از این اظهارات، اعلام کردند که اتحادیه اروپا دفتر را برای نفوذ و خرابکاری می‌خواهد. روزنامه کیهان با استناد به نقل قولی از ریچارد هاویت (تهیه‌کننده سند راهبردی اتحادیه اروپا درباره روابط ایران)استقبال از بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در تهران را سهل‌اندیشی و بی‌دقتی خوانده است.

این در حالی است که در شرایط خروج آمریکا از برجام و تاکید اروپایی‌ها بر حفظ توافق هسته‌ای، به نظر می‌رسد گسترش ساز‌وکارهای همکاری‌های چندجانبه هر چه بیشتر می‌تواند در موفقیت راهکارهای حفظ برجام و تامین منافع ایران، موثر باشد. ضمن آنکه اتحادیه اروپا در حمایت از برجام و مخالفت با تحریم‌های جدید ایالات متحده،‌ مواضع خوبی گرفته و ساز وکارهایی مثل احیای مقررات انسداد و ایجاد کانال های مستقل مالی بدون به کارگیری دلار را در دستور کار قرار داده که امید است این اقدامات در عمل با تحریم های غیرقانونی آمریکا مقابله کند تا زمینه تداوم برجام فراهم شود.

از سوی دیگر اگر استناد به نقل قول‌های برخی از مقامات اروپایی بتواند به سادگی مبنای کار تصمیم‌گیری‌های دیپلماسی قرار گیرد، در این صورت منافع ملی کشورمان هر روز با اظهارنظرهای متفاوت مقامات غربی دستخوش تغییر و تهدید خواهد بود؛ این در حالی است که راهبردهای دیپلماسی کشور، فراتر از اظهارات یک یا چند مقام غربی، مبتنی بر چارچوب نظام جمهوری اسلامی و منافع ملی کشور تعیین می‌شود؛ علاوه بر آن اگر استناد درست یا غلط به یک نقل قول می‌تواند مبنای کار رسانه‌ای مثل کیهان باشد،‌ چرا نتوان به اظهارات یکی از مسئولان ارشد اتحادیه اروپا استناد کرد. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام،‌ بارها بر حفظ آن و حمایت از افزایش تجارت با ایران تاکید داشته است.

موگرینی تاکید کرده است که اتحادیه اروپا اجازه نمی دهد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با تهران نابود شود و به طور قطع این اتحادیه بر تصمیم‌های خود سرمایه گذاری خواهد کرد.

چنین شرایطی بیش از پیش نشان می‌دهد برای نخستین بار است که اتحادیه اروپا در حمایت از ایران،‌ مقابل ایالات متحده‌ای ایستاده که قطعا انتظار مراوادت اقتصادی گسترده‌تری با آن دارد و این مسئله ناشی از چیزی نیست جز منطق قوی دیپلماسی جمهوری اسلامی که بر گفت‌وگوی سازنده و مبتنی بر منافع ملی با کشورهای دنیا دنبال شده است.

بنابراین تاسیس دفتر اتحادیه اروپا فی‌نفسه تعارضی با منافع ایران ندارد، هر چند در مراودات بین‌المللی قطعا باید ملاحظات امنیتی مدنظر قرار گیرد که این مسئله با همان نسبتی است که می‌تواند در ارتباط با سفارت‌خانه‌های کشورهای خارجی منظور شود. در غیر این صورت،‌ دفتر اتحادیه اروپا همانند سفارتخانه‌های کشورهای خارجی، امکان مراودات دو جانبه را میان ایران و اتحادیه اروپا و دنبال کردن راهکارهای دستیابی به اهداف مدنظر برجام فراهم می‌کند؛البته روشن است که عملیاتی شدن بسته پیشنهادی اروپا حاوی اقدامات جبرانی تحریم های آمریکا، زمینه را برای تقویت روابط با اتحادیه اروپا از جمله از طریق دفتر اتحادیه فراهم می کند و در این صورت است که بحث دفتر موضوعیت بیشتری پیدا می کند. لذا، مخالفت قطعی و همیشگی با بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا، نوعی خودتحریمی مضاعف در شرایط تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران تلقی می‌شود و باید اجازه دهیم این کار در زمان مناسب و با در نظر گرفتن تمام ملاحظات سیاسی و امنیتی انجام شود.