برای فرار نکردن مغزها نیاز به موقعیت داریم/ نخبگان پزشکی نمی روند بلکه می آیند

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی برنا ، به پدیده مهاجرت گسترده تحصیل‌کردگان، دانشگاهیان و دانشمندان یک کشور یا جامعه به کشورهای دیگر، اصطلاحاً فرار مغزها گفته می‌شود، که معمولاً به خاطر کمبود موقعیت‌های شغلی، درگیری‌های سیاسی و نظامی، و خطرات جانی رخ می‌دهد.

مدتی است که  در فضای مجازی خبرهایی مبنی بر اینکه  ایران بیشترین فرار مغزها را دارد منتشر می شود  ولی آیا  این خبر واقعیت دارد ؟ و اگر  خبر به واقعیت نزدیک است برای کاهش این سفرهای بی بازگشت علمی چه چاره ای وجود دارد ؟

فاطمه مهاجرانی رئیس مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان و باشگاه دانش‌پژوهان جوان در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا با تاکید بر اینکه مهاجرت از نیمه های قرن بیستم دنیا را در بر گرفته است؛ یکی از کشورهای که به شدت درگیر مسئله ی مهاجرت است ژاپن است و  موضوع مهاجرت تنها خاص ایران نیست چنین گفت : سایر کشورها هم با این مسئله درگیر هستند. خارج شدن از کشور تنها خاص افرادی که از نظر علمی شاخص هستند، نیست.  افراد عادی هم به مهاجرت از کشور تمایل دارند. مهاجرت علمی تنها بخشی از این مسئله را تشکیل می دهد.

او با بیان اینکه هر چقدر حس تعلق و وفاداری به وطن را در فرزندانمان بیشتر کنیم، تمایل بیشتری به ماندن در کشور خود پیدا می کنند گفت : یکی از راهکارهای مهم این است که سیستم های ما به گونه ای عمل کنند که فرزندان وفادار به وطن تربیت کنیم.

مهاجرانی در خصوص اینکه تا چه میزان خروج از  مرز هایی که از آن به عنوان فرار مغزها عنوان می شود به نوعی تبادل علمی است و نه فرار و بازگشت در پی آن وجود دارد بیان داشت : فرارمغزها به این اشاره دارد که افراد برای تحصیل از کشور خارج می شوند، اما برای اینکه ثمرات کار خود را به کشور برگردانند اقدامی نمی کنند. در مورد نخبه های کشور ما موضوع اصلی که وجود دارد گردش نخبگان است. اگر ما این امکان را برای نخبه های کشور فراهم کنیم تا در ایران ایده های خود را پیگیری کنند برای آینده کشور بهتر است. بعضی از نهادها در کشور وجود دارند که در زمینه های بنیادی فعال هستند و کمک زیادی به نگه داشتن نخبه ها در کشور کرده اند. اما در تبادل علمی، فرد حتی بعد از خروج از کشورنیز با زادگاه خود در ارتباط علمی است.در حال حاضر مطالعه وضعیت جوانانی که در خارج از کشور هستند نشان می دهد که آنها در پژوهش های خود به موضوعاتی که به ایران ارتباط دارند، بیشتر می پردازند. به همین دلیل با فراهم کردن ظرفیت ها و بسترهای لازم می توان این افراد را در داخل نگه داشت و از توانایی های آنها استفاده کرد.»

او ادامه می دهد: «باید ساز و کارهای پژوهشی در کشور ارتقا پیدا کند تا افرادی که استعدادها و توانایی های لازم را دارند بتوانند از این زمینه ها استفاده کنند و کارهای مورد علاقه خود را پیگیری کنند.چیزی که مشاهدات نشان می دهد این است که در رشته هایی مانند رشته های پزشکی که وضعیت شغلی خوبی داریم،  کمتر شاهد خروج هستیم و بیشتر شاهد ورود هستیم. چنانچه وضعیت شغل در سایر رشته ها هم بهبود پیدا کند، می توان از فرار مغزها در آن رشته ها نیز کاست.»

مهاجرانی با بیان اینکه، وقتی افراد در کشورشان برای خود آینده ای را متصور نباشند، تمایل به رفتن از کشور پیدا می کنند، تصریح می کند: «افراد در این شرایط سعی می کنند آینده مطلوب خود را در جای دیگری پیدا کنند. اگر ما در کشور خود بتوانیم ظرفیت هایی را ایجاد کنیم که افراد بتوانند آینده مطلوب خود را در کشورشان ببیند، از تمایلشان به رفتن کاسته می شود و از این طریق می توانیم سرمایه های انسانی مان را در کشور خودمان نگه داریم.»