تروئیکای اروپایی سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به تابعی از تصمیمات خود مبدل می‌کند/ مواضع موگرینی با مواضع تروئیکای اروپایی در خصوص برجام یکی نبود

«حنیف غفاری»، کارشناس بین‌الملل، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری برنا، در خصوص احتمال ریاست «جوسپ بورل» بر اتحادیه اروپا و تاثیر عملکرد او بر تغییر سیاست‌های این اتحادیه، گفت: موضوع جانشینی آقای جوسپ بورل، سیاست‌مدار کهنه‌کار اسپانیا و انتخاب او به عنوان جانشین فدریکا موگرینی، مولد بحث‌های زیادی در خود اتحادیه اروپا بوده است.

این کارشناس بین‌الملل در خصوص گرایشات سیاسی این سیاست‌مدار و تاثیرات آن اظهار کرد: بسیاری بر آنند که آقای جوسپ بورل سیاست‌مداری سوسیالیست است و رویکرد چپ‌گرایانه دارد؛ بنابراین پیش‌فرض این گروه این است که وی در مقابل سیاست‌های آمریکا مقاومت می‌کند، یا اینکه در مخالفت با سیاست‌های میان‌مدت و کوتاه‌مدت ایالت متحده امریکا، در اتحادیه اروپا نقش خاصی خواهد داشت. اما این پیش‌فرض به دلایل مختلفی می‌تواند نادرست باشد.

وی افزود: مسلم است که وظیفه اصلی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هماهنگی و ایجاد یک اتحاد میان مواضع 28 کشور عضو این اتحادیه است، در چنین شرایطی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقام یک تصمیم‌ساز، ظاهر و حاضر نشده است. هم در زمان موگرینی و هم در زمان کاترین اشتون شاهد این قاعده بودیم. به هر روی، روسای اتحادیه اروپا آنقدر قدرت نداشتند که خودشان در مقام یک تصمیم‌گیر ظاهر شوند و بتوانند سیاست‌ها و تصمیمات خود را به کشورهای عضو اتحادیه اروپا دیکته کنند.

حنیف غفاری در بیان دیگر درباره پیچیدگی‌های پیش‌بینی تاثیرات این جایگزینی اظهار کرد: یک پیچیدگی دیگر هم این است که سیاست خارجی اتحادیه اروپا عملا به دست تروئیکای اروپایی یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه تعیین می‌شود. این سه کشور نقش پررنگی در تعیین مناسبات سیاست خارجی اتحادیه اروپا دارند؛ همین مسئله باعث می‌شود که این سه کشور همیشه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را به تابعی از تصمیماتی تبدیل کنند که خودشان می‌گیرند، به همین دلیل در خیلی از موارد از جمله برجام ما شاهد بودیم که لزوما مواضع خانم موگرینی با مواضع تروئیکای اروپایی در خصوص برجام یکی نبود؛ به هر حال موگرینی هم تسلیم خواسته‌های تروئیکای اروپایی شد و در نقش سخنگوی آنها درآمد.

وی افزود: این قاعده می‌تواند در خصوص خود آقای جوسپ بورل که مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم هست صادق باشد. در اینجا البته یک تفاوتی هم وجود دارد و آن هم روحیه و روانشناسی خود مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. به هر حال ایشان یک سیاستمدار 72 ساله و کهنه‌کار هست و از این جهت احتمال دارد که در مواضع خود، خطوط قرمز و سختگیری‌های بیشتری در قبال تصمیمات تحمیلی تروئیکای اروپایی داشته باشد. به هر حال نباید یادمان برود که معمولا در اتحادیه اروپا، این ساختار است که تصمیم سیاست‌مداران را تعیین می‌کند، نه اینکه سیاست‌مدران ساختار را تعیین کنند؛ این مسئله باید همیشه مد نظرمان قرار داده شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل یکی از مواضع جوسپ بورل که مورد توجه سیاستمداران اروپایی قرار گرفت را مخالفتش با جدایی کاتالونیا از اسپانیا دانست و گفت: سیاستمداران اروپایی این موضع را به عنوان فاکتور مثبت در ایشان دیده‌اند و برداشتشان این بوده که ایشان به یکپارچگی ارضی و یکپارچگی جغرافیایی اتحادیه اروپا کاملا معتقد است. از طرف دیگر مواضع ضدترامپ هم داشته و همچنان همان مواضع را دارد. اما در خصوص اینکه آیا این مواضع را می‌تواند به دیگر بازیگران اروپایی خصوصا به بازیگرانی مثل انگلیس، آلمان و فرانسه تعمیم بدهد، تردیدهای جدی وجود دارد.

حنیف غفاری در پایان برخی از چالش‌های پیش روی این سیاستمدار اسپانیایی را برشمرد و بیان کرد: مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با پرونده‌های زیادی دست و پنجه نرم خواهد کرد؛ با مسائلی چون برگزیت، مناسبات ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا به خصوص در دوران ترامپ، برجام و مسئله ایران، سیاست‌های اتحادیه اروپا در قبال منطقه غرب آسیا و... . همین مسئله باعث می‌شود که طی ماه‌های آتی بتوانیم این سیاست‌مدار و مواضعش را بهتر و بیشتر مورد سنجش قرار دهیم. اما قطعا و بدون تردید، تروئیکای اروپایی سعی خواهند کرد که این سیاستمدار را حتی به صورت نانوشته و ناگفته مهار کنند و مانع از تاثیرگذاری رویکرد این سیاستمدار بر تصمیمات کلان این سه کشور بشوند.