نباید واقعیات مستند فدای سلیقه های شخصی مدیران و مسئولان شود!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ نادر طریقت، کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده، روزنامه‌نگار و مستندساز است. «اینجا هم باران می‌بارد» آخرین کار سینمایی اوست. طریقت در زمینه‌های مختلف داستانی، انیمیشن، مستند، کودکان، جنگ و نماهنگ آثار متعددی کارگردانی و تولید کرده است. فیلم‌های ساخته شده توسط وی در جشنواره‌های داخلی و خارجی شرکت کرده و موفق به کسب چندین جایزه، دیپلم افتخار و تقدیرنامه شده است. او تجربه بازیگری در چند فیلم سینمایی مثل «آبادانی ها»، «دزدان مادربزرگ» و «سوت دل» را نیز دارد. برخی از مستندهای این هنرمند عبارتند از: «ب مثل بهشت»، «تلاش»، «درخشش»، «زنان دستفروش»، «سالن های عشق» و ... .

نادر (خادم) طریقت، کارگردان و تهیه‌کننده سینما و مستند، در گفتگو با خبرنگار برنا اظهار کرد: وقتی می‌گویید فیلم مستند، یعنی باید سندیت داشته باشد و کسی که به سمت سینما و فیلم مستند می رود هدفش طرح مسائل و مشکلات کشور با ارائه سند، واکاوی و ثبت با دوربین است.

وی با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم‌های مستند، افزود: اعتبار مستند به بیان واقعیت و سندیت داشتن آن است و برپایی هر جشنواره ای که مربوط به فیلم و سینما باشد، می تواند برای همه فیلمسازها اتفاق خوب و مثبتی باشد.

این کارگردان در ادامه توضیح داد: اما آنچه که در جشنواره ها در اولویت است و اهمیت بیشتری دارد، رعایت اعتدال و حفظ عدالت است. متاسفانه در جشنواره ها بیشتر فیلم ها براساس نام هایی که در فیلم حضور دارند قضاوت می شوند تا محتوای خود فیلم؛ و ای کاش انتخاب فیلم های جشنواره قبل از اینکه تیتراژ به نمایش درآید صورت می گرفت تا نام ها در آن بی تاثیر بودند.

طریقت که مستندها و نماهنگ‌های او بارها از تلویزیون پخش شده است، خاطرنشان کرد: افرادی که جشنواره برگزار می‌کنند باید نگاه متعادل به فیلمسازان داشته باشند، که در دوره‌های قبل چندان شاهد این تعادل نبوده‌ایم. خود من که بارها با شبکه مستند همکاری داشته‌ام ولی به دلیل رفتارهای سلیقه‌ای برخی از افراد در دریافت اقساط فیلمم دچار اشکال شدم.

تهیه کننده «بوی پول» اضافه کرد: فیلمساز کارش ساختن فیلم است و هر مرکز یا شبکه ای که عهده دار پخش آن فیلم است باید ابتدا به سازنده فیلم ارزش قائل شود و اهمیت دهد. زمانی ما جزو اولین های مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بودیم به حدی که ادعا دارم سنگ و موزاییک های آنجا را ما کارگذاشتیم ولی مدیر وقت مرکز به ما اجازه ندادند فیلم بسازیم. 

کارگردان مستند «درخشش» که بعد از هفت سال توقیف فیلمش، قصد دارد قسمت دوم آن را کلید بزند، توضیح داد: معمولا نابرابری و نا عدالتی هنرمند را آزار می دهد؛ من درسخت ترین شرایط مستندی ساختم که بنا به دلایلی توقیف شد و بعد از سال ها تلاش توانستم آن را اکران کنم. ارزش این مستند به قدری است که من اعلام کردم اگر کسی توانایی ساخت مستندی هم ارزش با مستند من را داشته باشد تمام هزینه های آن را متقبل می شوم. ولی برخی افراد و مسئولان وقت با نگاهی سلیقه ای سال ها از نمایش آن جلوگیری کردند.

با فیلم ها سلیقه ای برخورد نشود

وی در ادامه به برخی اشکالات در پخش و اکران مستند ها پرداخت و افزود: من تاکنون 12 مستند راجع به سینما و تاریخ سینما ساخته ام و 12 مستند راجع به خانم ها و مشاغل مختلف بانوان دارم ولی معمولا دراکران این فیلم ها با مشکلاتی مواجه هستم و برخی سازمان‌های دولتی از من توقع دارند تاریخ و واقعیات را فدای چارچوب هایی که به صورت شخصی برای من رقم می زنند، کنم.

روزنامه‌نگار و عضو انجمن نویسندگان و منتقدان سینمای ایران، در نقد عملکرد برخی فیلمسازان عنوان کرد: علاوه بر سانسور، که در کل جهان وجود دارد، بیشتر ما فیلمسازان دچار خود سانسوری شده‌ایم و اصلا نمی‌سازیم و نمی‌گوییم تا احیانا سانسور نشویم. اما من بارها برخلاف جهت رفتار کرده ام و البته با در نظر گرفتن عرف جامعه، مستندهایی ساختم که جسارت خاص خود را طلب می‌کرد چراکه به اعتقاد من اگر فیلمساز در خلق یک اثر دچار خود سانسوری شود، اثر او بی بو و بی خاصیت خواهد شد.

نادر طریقت در تشریح جایگاه فیلم های مستند ایران نسبت به جهان، متذکر شد: مستند ما با دنیا قابل قیاس نیست چرا که در کشورهای توسعه یافته مثلا برای ثبت پرش یک قورباغه چند روز مخفی می شوند تا آن قورباغه چندین بار جست بزند و بتوانند با نمایش آهسته، حرکت این جهنده را به نمایش درآورند؛ این در مستندهای ما اتفاق نمی افتد چرا که مستند ساز امکانات صرف چنین زمانی برای چنین جزئیاتی ندارد.

وی افزود: فیلمسازان ما نه به لحاظ مادی و نه به لحاظ معنوی ازجمله سانسور و محدودیت هایی که به لحاظ کسب مجوز و برخوردهای شخصی و سلیقه ای که با آن ها می شود، آنچنان امکانات لازم برای ساخت یک مستند مطابق با استاندارد های جهانی را ندارند. 

این مستندساز که به تازگی مجوز ساخت مستند «ناصر ملک مطیعی»، بازیگر پیشکسوت سینمای ایران، را گرفته است، در خاتمه یادآور شد: ساختن مستند زمان و انرژی خاصی را می طلبد و نیاز به حمایت معنوی و سرمایه امن دارد اگر این امکانات برای جوانان مستعد فیلمساز ما فراهم شود، آن ها هم می توانند با توانایی ها و هنری که دارند، بهترین فیلم ها را در جشنواره ها ارائه دهند.

گفتنی است جشنواره مستند سیما از 15 تیر با پخش مستندهای پذیرفته شده در بخش مسابقه کار خود را در شبکه مستند آغاز کرده و پخش این آثار تا اواخر شهریور ماه ادامه خواهد داشت. مراسم اختتامیه جشنواره مستند در مهر ماه برگزار خواهد شد.