«شیشلیک» وارد جشنواره نمی‌شد شبهه ایجاد می‌شد/ «قاتل و وحشی» ۴۰ دقیقه زن با سر تراشیده دارد

به گزارش برنا، سید جمال ساداتیان یکی از اعضای هیات داوران سی و نهمین جشنواره ملی فیلم فجر در گفتگو با برنامه رادیویی «سینمامعیار» درباره پذیرفته نشدن فیلم «آهو» اثر هوشنگ گلمکانی در این دوره گفت: واقعیت این است که بیش از ۱۰۰ فیلم به دفتر جشنواره معرفی شده بود و ۵۷ تا از آن‌ها به مرحله قضاوت هیات داوران رسید. بخش اعظمی از این فیلم‌ها، فیلم‌های هنروتجربه بود که شاید فیلم هوشنگ گلمکانی هم در کتگوری همین هنروتجربه قرار می‌گرفت. ما همه فیلم‌ها را دیدیم ولی بخش اعظمی از آن‌ها به درد هنروتجربه می‌خورد که در بیانیه هیات داوران در شب اختتامیه هم به ایجاد بخش مجزایی برای این دسته از آثار در جشنواره اشاره کردیم.

وی افزود: فیلم‌هایی که در یک رقابت قرار می‌گیرند باید هم وزن باشند، در یک رقابت فوتبال هم تیم دسته ۲ با تیم دسته یک رقابت نمی‌کند. همانطور که برای فیلم‌های اولی‌ها هم دسته‌بندی‌ای ایجاد شده است تا در آن میان داوری شوند. به نظرم برای فیلم‌های هنروتجربه هم همانطور که برای فیلم‌های کوتاه و مستند بخشی درست شده است، باید دسته بندی ایجاد، یعنی فیلم‌هایی که قرار است در آن میان رقابت کنند وزن‌شان مشخص شود تا مردم هم که می‌خواهند فیلم‌ها را ببینند، بدانند با چه جنس فیلمی روبرو هستند.

ساداتیان درباره سلیقه مردم عام در مواجهه با فیلم‌ها عنوان کرد: بخشی از مردم که به سینما و برای دیدن فیلم‌ها می‌آیند مخاطب عام هستند و دوست دارند، فیلم‌هایی را ببینند که برای عوام جامعه جذاب‌تر باشد، فیلم‌های هنروتجربه به لحاظ ساختاری و قصه‌ای ممکن است به درد همه جامعه نخورد، مایی که به عنوان هیات داوران فیلمی را انتخاب می‌کنیم، یعنی شیوه‌هایی به جامعه می‌دهیم که این فیلم به لحاظ کیفی و قصه‌ای استانداردهایی را حفظ کرده است که به درد مخاطب بخورد. براساس اعتماد به اعلام دفتر جشنواره است که مردم به سینما می‌روند.

این تهیه‌کننده با اشاره به مقید بودن هیات داوران سال‌های پیش برای انتخاب ۲۲ فیلم، عنوان کرد: مثل سال‌های پیش که داوران به انتخاب ۲۲ فیلم مقید بودند، بعضی وقت‌ها روی انتخاب ۱۴ فیلم به بن بست می‌خوردند و مجبور می‌شدند چهار فیلم را اضافه کنند که جدول جشنواره پر شود ولی آن چهار فیلم، فیلم‌هایی نبودند که بتواند مخاطب عام را قانع کند.

تهیه‌کننده «سایه روشن» درباره فیلم «آهو» خاطرنشان کرد: قطعا این فیلم هم نمی تواند با مخاطب عام ارتباط برقرار کند. این فیلم و جشنواره امسال هم که گذشت ولی در سال‌های آینده حتما برای فیلم‌های هنروتجربه بخش مستقلی را در نطر بگیرند.

او اظهار کرد: شما تصور کنید در کنار فیلمی مثل «بی همه چیز» که در این حد پروداکشن، بازیگر و ساختار دارد، قصه‌اش روان است و برای مردم پسندیده است، یک فیلم روشنفکری که مخاطب محدودی دارد، مردم اگر اشتباهی انتخاب کنند و در سینما فیلم را ببینند، قطعا نه به نفع فیلم است و نه به نفع کلیت سینمای کشور.

این داور تاکید کرد: هم به لحاظ قصه و هم به لحاظ ساختار تکنیکی که باید در اجزای فیلم مد نظر قرار گرفته باشد، باید در برقراری ارتباط با مخاطب عام موفق باشد.

جواب دقیق‌تر این مساله را مسئولان وزارت ارشاد می‌توانند بدهند

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به اینکه برای نمایش «قاتل و وحشی» تلاش نکردید، پاسخ داد: این موضوع جزو اختیارات ما نبود. اختیارات هیات داوران این است که فیلم‌هایی که از وزارت ارشاد عبور کرده و اجازه نمایش دارند، می‌توانیم ببینیم و براساس آن‌ها قضاوت کینم، این‌ها به سیاست‌های وزارت ارشاد و کمیسیون پروانه نمایش برمی‌گردند و پروسه خاص خودش را دارد.

تهیه‌کننده «انتهای خیابان هشتم» ادامه داد: بعضی وقت‌ها کلیت فیلم مشکلی ندارد ولی با سلیقه ارگان و سازمان جور در نمی‌آید مثلا «به رنگ ارغوان» را وزارت اطلاعات با مفهوم فیلم مشکل داشت نه اینکه کل نظام نپسندیده باشد، یا فیلم «دایره زنگی» در دومین روز، از جدول اکران خارج شد. این‌ها یک سری سلیقه روی‌شان بود ولی درباره فیلم «قاتل و وحشی» گفتند به خاطر اینکه موی سر خانم را تراشیده‌اند و ۴۰ دقیقه از فیلم اینطوری است، نقل به این شد که بر اساس فتوای علمای کشور خانمی که سرش را می‌تراشد، یک سری حکم‌های شرعی دارد که آن در بضاعت اظهارنظر من و امثال من که سررشته تخصصی در فتوای علما نداریم نیست و دخالت کردن در آن سخت است، مثلا «شیشلیک» هم کمی حاشیه پیدا کرد ولی درباره آن خودمان هم به شدت فعال بودیم.

ساداتیان در پاسخ به اینکه این دلیل برای توقیف «قاتل و وحشی» بهانه است، بیان کرد: خیلی قاطع می‌گفتند که براساس فتوای مراجع، خانمی که موی سرش را می‌تراشد یک سری حرمت دارد.

او درباره فیلم‌هایی که با این شرایط در سال‌های گذشته در جشنواره حضور داشته‌اند خاطرنشان کرد: می‌گفتند چرا در سال‌های گذشته هم مورد اینچنینی بوده، ولی آن‌ها در یک یک یا ۲ صحنه بوده است، من فیلم را ندیدم ولی می‌گفتند ۴۰ دقیقه فیلم اینگونه است و بر اساس فتاوا ما نمی‌توانیم اغماض کنیم. اصلاحیه ممکن است چهار صحنه خشن داشته باشد و بگویند آن‌ها را بردارید، برای نمایش فیلم هم ما گفتیم، تقاضا کردیم، گفتند اگر مشکل نمایشی آن حل شود، برای نمایش می‌آورند.

این داور تصریح کرد: «شیشلیک» کمی حاشیه پیدا کرد که حل و فصل شد و نمایش دادند. برای فیلم «قاتل و وحشی» یک تعدیل‌هایی صورت گرفته بود ولی آن ۴۰ دقیقه را نمی‌توانستند حل و فصل کنند، مراجع وزارت ارشاد هم می‌گفتند براساس فتاوایی که وجود دارد، نمی‌توانیم فیلم را نمایش بدهیم، ظاهرا نتوانستند تصمیم قاطع بگیرند. جواب دقیق‌تر این مساله را مسئولان وزارت ارشاد می‌توانند بدهند، من هم مثل شما باتوجه به چیزهایی که خواندیم می‌گویم.

«شیشلیک» استانداردهایی را به لحاظ ساختاری حفظ کرده بود

این سینماگر در ادامه درباره ملاک شخصی خود برای راه‌یابی «شیشلیک» به جشنواره بیان کرد: خود آقای مهدویان استانداردهای خاصی را رعایت کرده بودند و بازیگران خوبی هم داشتند و از پس فیلم بر آمده بودند. یکی از معیارهای ما این بود که فیلم به لحاظ شکلی سر و شکلی داشته باشد و به لحاظ قصه‌ای هم جوری باشد که مردم با آن ارتباط برقرار کنند، تا جایی که اطلاع دارم مردم فیلم را دیدند و جامعه به ۲ دسته تقسیم شده بود یک عده از مفهوم قصه خوششان آمده بود یک سری هم حرف‌ها را استعاره‌ای تعریف می‌کردند و بخاطر برداشت‌هایی که از فیلم می‌کردند، با آن ارتباط برقرار نکردند.

وی در پاسخ به اینکه چون «شیشلیک» با مردم ارتباط برقرار کرده بود، وارد جشنواره شد، تصریح کرد: فیلم استانداردهایی را به لحاظ ساختاری حفظ کرده بود و همه داوران در این مساله که «شیشلیک» به لحاظ ساختاری و موضوعی جزو فیلم‌هایی بود که فکر می‌کردیم باید در جشنواره باشد، هم عقیده بودیم.

تهیه‌کننده «هفت دقیقه تا پاییز» در پایان درباره نقد‌هایی که به فیلم شد، اظهار کرد: ما که نمی‌گوییم فیلم بسیار فاجر و عجیب و غریبی بود ولی تصور کنید ما فیلم را به لحاظ کیفی رد می‌کردیم، آیا این شبهه درست نمی‌کرد که تحت تاثیر فشار وزارت ارشاد این کار را کردند. از نظر ما فیلمی بود که می‌تواند در جشنواره باشد و تحت تاثیر حواشی پیرامون آن نبود. حاشیه‌ها زمانی شروع شد که فیلم در جشنواره به نمایش در آمده بود و منتقدان و مردم شروع به حرف زدن درباره آن کردند.