سورپرایز اکتبر

«سورپرایز اکتبر»‌می‌تواند‌ هر‌گمان را در‌باره ابتکار «دونالد‌ترامپ» برای تغییر اوضاع رقابت انتخاباتی به‌نفع او دربر‌گیرد؛ اما نمی‌توان تشدید «فشار‌حداکثری» علیه تهران را به‌عنوان اصلی‌ترین احتمال نادیده گرفت. از این‌رو تهران طی روزها و هفته‌های آینده با چالش‌های سخت‌تر از گذشته روبرو خواهد بود. هدف‌ترامپ، پیروزی در انتخابات نوامبر است. او برای جلب اکثریت آرا نیازمند دستاورد قابل فروش نزد آمریکائیان است.  

سورپرایز اکتبر یک سنت به نسبت قدیمی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. رقیبان به‌ویژه رئیسان جمهور این کشور که برای باردوم خود را نامزد انتخابات می‌کنند، پیش از سوم نوامبر(13آبان) که روز برگزاری انتخابات است، در ماه اکتبر( شهریورـ مهر) برای پیشی گرفتن از رقیب انتخاباتی خود، سیاست یا تصمیمی را اعلام می‌کنند که بتواند هیجان لازم را میان رأی دهندگان به‌نفع خود ایجاد کند. این رویه در‌رقابت‌های انتخاباتی امریکا از دهه‌ پنجاه میلادی تاکنون به تناسب از سوی نامزدها تجربه شده است. آنچه اکنون اهمیت دارد، احتمالاتی است که می‌توان درچارچوب تنش روابط ایران و آمریکا  در‌باره سورپرایز اکتبر گمانه‌زنی کرد. 

مشکل ترامپ در مقابله با تهران، انزوای دولت او نزد متحدان اروپایی آمریکاست. اگرچه متحدان دو سوی اقیانوس اطلس شمالی در‌باره ایران اختلاف اصولی ندارند و هردو سوی اقیانوس هدف مشترکی را دنبال می‌کنند، اما رویکرد یکجانبه‌گرای ترامپ موجب رنجش و عدم همراهی نه تنها اروپائیان بلکه اکثریت اعضای جامعه بین‌المللی با سیاست‌های او شده است. همین مهم فرصت لازم را برای تهران در کارزار دیپماتیک فراهم کرد که در دو مقطع، تلاش دولت ترامپ را علیه خود در شورای امنیت سازمان‌ملل متحد ناکام کند. 

ترمیم روابط‌ تهران با‌تروئیکای‌اروپایی(فرانسه، آلمان و بریتانیا) و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از فشار سنگین دولت ترامپ کاست و چشم‌انداز به نسبت آرام‌تری را در قبال تصمیم واشنگتن برای فعال‌سازی «سیستم ماشه» ایجاد کرد. حفظ این وضع و توسعه آن برای تهران به افزایش دامنه تلاش‌هایی دیپلماتیک و تعامل پیش‌برنده با جامعه جهانی و به‌ویژه تروئیکای اروپایی به عنوان تأثیرگذارترین اعضای جامعه بین‌المللی بستگی خواهد داشت. از این‌رو ایجاد تنش تازه در روابط خارجی ایران می‌تواند به هم‌سویی‌های ناگزیر با سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ بینجامد. 

تخریب وجهه دیپلماتیک ایران نزد جامعه بین‌المللی در آستانه 20‌سپتامبر(30 شهریور جاری) به مثابه جاده صاف‌کن سیاست دولت‌ترامپ برای‌بازگشت تحریم‌های‌بین‌المللی پیش‌از برجام عمل می‌کند. مراقبت از آرامش در روابط خارجی، مهم‌ترین دستور کار تهران در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو می‌تواند باشد. خاصه اینکه ترامپ با اعتماد به نفسی که مشخصه رفتار اوست، وعده داده که در مدت معلوم تهران را پس از انتخابات نوامبر(آبان ماه) برای گفت‌وگو با دولت خود مجاب خواهد کرد. دولت او در این فاصله با دقت و ظرافت مشغول آرایش اوضاع در منطقه اعم از عراق، افغانستان، سوریه،یمن و روابط برخی کشورهای عرب جنوب‌خلیج‌فارس با اسرائیل است. هم‌سو شدن جامعه‌بین‌المللی و تروئیکای‌اروپایی با سیاست‌های واشنگتن در‌باره ایران می‌تواند مهم‌ترین امتیاز ترامپ در سورپرایز اکتبر تلقی شود اگر تهران نتواند سطح عادی شده روابط خود را با جامعه جهانی حفظ کند. زمان و اوضاع جاری برای ترامپ از اهمیت ویژه برخوردار است؛ همانگونه که برای تهران هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو  مهم و سخت پر‌چالش خواهد بود.