برشی از مستند یا ضامن آهو

مستند «یا ضامن آهو» (۱۳۴۸) ساخته‌ی پرویز کیمیاوی، اثری ۲۰ دقیقه‌ای درباره‌ی حرم امام رضا(ع) است که بدون شعار، تنها با نمایش واقعیت، تصویری رئالیستی و تأثیرگذار از حال و هوای زائران و آیین‌های مذهبی ارائه می‌دهد. فیلم با مدیحه‌سرایی خادمان آغاز و با نقاره‌زنی پایان می‌یابد و در این میان، چهره‌ها و نجواهای متنوع مردمان از طبقات و قومیت‌های مختلف، به‌ویژه فرودستان، در مرکز توجه قرار می‌گیرند. کیمیاوی با حذف موسیقی و روایت‌گر، صرفاً صداهای طبیعی حرم را حفظ کرده و با مونتاژی دقیق و بدون پلان اضافی، اثری ساده اما عمیق خلق کرده است. این مستند علاوه بر نمایش آیین‌هایی چون نماز جماعت، روضه‌خوانی، مدیحه‌سرایی و نقاره‌زنی، بیش از آنکه اثری صرفاً مذهبی باشد، بازتابی از فرهنگ عامه و تجربه زیسته مردم ایران است. به همین دلیل، «یا ضامن آهو» به‌عنوان یکی از ناب‌ترین و جهانی‌ترین مستندهای مذهبی ایران شناخته می‌شود. تدوین: عاطفه رضایی