ثبت ملی عمو اوغلی

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا،  در این برنامه که با عنوان «افسون عمواوغلی» در موزه ملی فرش ایران برگزار شد، محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی و محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، حضور داشتند و ضمن اشاره به سرگذشت زندگی برادران عمواوغلی که از چهره‌های شاخص قالیبافی ایران هستند، از سند ثبت قالی ریزبافت عمو اوغلی در فهرست ملی رونمایی شد. محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی سازمان میراث فرهنگی در سخنرانی خود در این مراسم، با اشاره به فرهنگ و تمدن 10 هزار ساله ایران گفت: «در جامعه جهانی نام ایران مترادف با 10هزار سال هنر و تمدن مستمر است، اما همیشه این سوال مطرح بوده است که مشکلاتی را که امروز شاهد آن هستیم چگونه می‌توان با تجربه تاریخی حل کرد؟ معضلات امروز ایران چقدر می‌تواند به وسیله تجارب دنیای باستان حل شود؟» او افزود: «در یک مقطع تاریخی که جمعیت ایران تنها 20 میلیون نفر بود، نزدیک به بیش از هشت میلیون نفر از صنعت فرش ارتزاق می‌کردند، زمانی که هنوز فرش به اندازه امروز مطرح نبود، اما امروز جمعیت ایران 70 میلیون نفر است و جامعه جهانی علاقه بسیاری به فرش ایرانی دارد، آیا با این شرایط نمی‌توان با توجه به این صنعت و توسعه آن مشکلات مربوط به اشتغال و بیکاری را حل کرد؟»

  توجه به صنایع‌دستی، راهکار رونق اقتصاد

کارگر با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های دولت در شرایط فعلی، وضعیت اقتصاد است، بیان کرد: «دولتمردان باید از تجربه بومی خود استفاده کنند، توجه به صنایع‌دستی یکی از راهکارهای رونق اقتصاد است. رشته فرش به‌عنوان یکی از 400 رشته صنایع‌دستی موجود در کشور، در مقطعی از تاریخ، سبب اشتغال هشت میلیون نفر بود، چرا امروز به صنایع‌دستی و فرش به‌عنوان منبعی برای درآمد و اشتغال توجه نمی‌شود؟» مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی گفت: «دخالت دولت در مسائل جاری کشور، همواره باعث بروز مشکلات فراوانی شده است. حوزه فرش نیز در دوره‌ای که بعضی دولتمردان از روی منفعت یا مسائل مختلف دیگر به آن وارد شدند، دچار مشکل شد و تاجران نام‌آور این حوزه در زمان این دولتمردان از دور خارج شدند. ورود دولت عامل اساسی خروج روند رشد فرش از ریل حرکت شد و بازار هنر را دچار آشفتگی کرد.»

  برادران عمواوغلی عامل سربلندی ایران در جامعه جهانی

کارگر با بیان اینکه ما از تجربه تاریخی خود درس نگرفتیم، افزود: «باید بگذاریم هنرمند کار خود را انجام دهد، هنر فرش متعلق به ایران است و افرادی مثل عمواوغلی، بزرگ‌ترین پشتیبان ما هستند و امروز به پشتوانه بودن آنهاست که در بازار جهانی می‌توانیم سربلند باشیم. هر فرش ایرانی، سفیر فرهنگی ایران است، بنابراین نباید نگاه کالایی صرف به فرش داشت.»

محمدرضا کارگر بیان کرد: «نمی‌دانم با این افرادی که در قالب دولت و با اسم دلسوزی به فرهنگ و هنر ضربه می‌زنند در چه دادگاهی باید برخورد شود. نهایت اتفاقی که برای افراد به اصطلاح دلسوز رخ می‌دهد، این است که از پست اجرایی خود برکنار می‌شوند اما این برکناری چگونه ضربه‌ای را که به ساختار چندهزارساله کشور می‌زند، جبران می‌کند؟»

  جای خالی عمواوغلی‌ها در ایران امروزی

مدیرکل موزه‌ها بیان کرد: «شعار امسال ایکوم جهانی، «موزه و چشم‌انداز فرهنگی» است. این شعار نشان می‌دهد نباید فقط به یک بنای تاریخی به تنهایی نگاه کرد، بلکه باید به تمام موضوعات مربوط به یک بنا اعم از فرهنگ، تاریخ و آداب و رسوم صاحبان آن بنا به صورت یکپارچه توجه شود. باید از طریق فرش به منظر فرهنگی توجه کنیم و با استفاده از نتیجه کار برادران عمواوغلی، اراده، ایمان و خودباوری را به دنیا نشان دهیم.»

محمدرضا کارگر گفت: «اگر امروز درمورد بزرگداشت برادران عمواوغلی صحبت می‌کنیم، باید بررسی کنیم تا متوجه شویم چه بر سر جامعه ما آمده است که تا این حد بی‌انگیزه شده و سال‌هاست دیگر شخصیت‌هایی مانند عمواوغلی در جامعه ایران امروزی به وجود نیامده است.»

برادران عمواوغلی را بیشتر بشناسیم

عبدالمحمد و علی عمواوغلی، فرزندان محمد عمواوغلی، از چهره‌های سرشناس قالیبافی معاصر هستند که در اوایل قرن حاضر به قالیبافی ایران اعتلا بخشیدند. خاندان عمواوغلی، اصالتا اهل کهنموی استان آذربایجان بودند اما به دلیل مشکلات اقتصادی که آن زمان در این منطقه وجود داشت به مشهد مهاجرت کردند. شهرت قالی‌های برادران عمواوغلی، به دلیل احیای قالیبافی خراسانی، رنگرزی با کیفیت بالا، استفاده از مواد اولیه مرغوب و استفاده از نقوش و طرح‌های اصیل است. برادران عمواوغلی، معمولا سفارش فرش‌های خود را از شخص اول کشور داشتند و تولید قالی با ابعاد و رج‌شمار بالا از تخصص‌های این دو برادر بود. رنگ غالب در قالی‌های عمواوغلی لاکی و سرمه‌ای سیر بوده و تار و پود فرش‌های آنها از پنبه است. عبدالمحمد عمواوغلی در سال 1316 در حالی که کار بافتن قالی مجلس هنوز نیمه‌تمام بود درگذشت و چند سال بعد علی‌خان عمواوغلی نیز هنگام پایان یافتن کار بافت قالی مجلس سنا از دنیا رفت.

منبع: ریحانه جاویدی- فرهیختگان