بی‌تفاوتی شهروندان در وضعیت‌های اضطراری

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، مدتی است که جامعه ایران بابی تفاوتی و بی مسئولیتی تعداد کثیری از مردم در مقابل صحنه هایی که یک انسان به کمک نیاز دارد رو‌به‌رو شده است. مصطفی آب روشن کارشناس مسائل اجتماعی در این خصوص به برنا گفت:

هر یک  از ما بارها، شاهد بی تفاوتی  شهروندان نسبت به موقعیت های اضطراری در خیابان هابوده‌ایم. از این موقعیت ها می‌توان به ضرب و شتم، قتل، خشونت های کلامی و یا در خواست کمک  یک آسیب دیده اشاره کرد.

وی افزود: این قضاوت همیشه از سوی عده ای مطرح است  که شهرنشینان بر خلاف روستاییان  افرادی خودخواه ،بی توجه و بی مسئولیت هستند که هیچگونه احساس تعلق خاطری در قبال یکدیگر ندارند .براستی چه شرایطی تغییر می کندکه همان روستایی که به شهر مهاجرت کرده ،به اصطلاح شهر نشین شده و در روستا نسبت به دیگران احساس مسئولیت می کرده، هم اکنون از کنار وقایعی که نیاز به توجه وکمک او هست، بی تفاوت رد می شود؟

آب‌روشن اظهارداشت: الزامات و پیچیدگی های زندگی در شهرها باعث شده است که بسیاری از وقایع و رویدادها از منظر افراد   نادیده انگاشته شود چون بطور معمول با ملاحظات زندگی شهر نشینی  ارتباط و همخوانی ندارند . انسانها در یک واحد زمانی مشخص فقط می توانند به تعداد محدودی از محرک ها و عوامل بیرونی که او را به واکنش وا میدارد پاسخ بدهند .حال اگر شخصی که برای تمام روز با برنامه ریزی مشخصی شروع به فعالیت روزانه می کند   به طورناخواسته با وضعیتی مواجه شود که کمک او را طلب کند  بناچار بی تفاوت از کنارش می گذرد چرا که با پاسخ به محرک بعدی دچار اضافه بار می شود. بعبارتی اکثر شهروندان با توجه به مناسبات زندگی در شهرها دچار اضافه بار هستند یعنی از صیح تا عصر مسئولیت های متعدد و برنامه ریزی شده ای را بصورت ماشین وار انجام می دهند. و با توجه به محدودیت های زمانی جهت انجام کارها به سرعت در تکاپو هستند.و پاسخگویی نسبت به معضلاتی که در حوزه ی عمومی رخ می دهد آنها را از برنامه های کاری روزانه خودشان باز می دارد   باور عمومی بر این است  که هر چه افراد بیشتری در یک موقعیت اضطراری حضور داشته باشند به این معنی است که شخص آسیب دیده کمک و توجه بیشتری را دریافت می کند  ؛در حالیکه حضور ناظران بیشتر بجای افزایش احتمال کمک رساندن ،این احتمال را کمتر می کند در واقع  این ناظران نه بخاطر بی مسئولیت بودن بلکه با پخش مسئولیت مواجه هستند یعنی هر چه تعداد ناظران و افرادی که در محل حادثه حضور دارند بیشتر باشد افراد احساس می کنند که مسئولیت کمتری متوجه آنان است و زمان تلف شده برای کسی که احتیاج مبرم به  توجه و کمک دارد  افزایش می یابد براین مبنا اگر در موقعیتی که احتیاج به کمک هست اگر تنها یک شخص در محل حاضر باشد احتمال کمک بسیار بیشتر خواهد بود تا وجود انبوهی از جمعیت، زیرا همه ی بار مسئو لیت به دوش همان یک نفر است .

این کارشناس مسائل اجتماعی تصریح کرد: ناظران در یک حادثه به سه دسته تقسیم می شوند: افرادی که وقت اضافه دارند، عده ای که وقتشان طبق برنامه از قبل برنامه ریزی شده است و عده ای که از برنامه عقب هستند و کارهایشان به تعویق افتاده است. لذا از بین سه وضعیت یاد شده، افرادی که وقت اضافه دارند احتمال اینکه به کمک فرد غریبه بشتابند بیشتر است و افرادی که طبق برنامه وقت اضافی ندارند بی تفاوت و بی توجه از شرایط بوجود آمده عبور می کنند.   

آب‌روشن در پایان خاطر نشان کرد: نکته بعدی که در این وضعیت برای گروه ناظر پیش می آید تفسیر وضعیتی حادثه است. به عنوان نمونه: مردی در حال کتک زدن زنی در خیابان است، اولین چیزی که در ذهن حاضران بوجود می آید این است که  آیا شاهد یک وضعیت جدی هستند یا اینکه اینگونه خشونت های فیزیکی امری متعارف و عادی در مناسبات شهری است؟یاد آور می گردد که بیشتر ناظران تمایل دارند که تعبیر راحت و بی درد سری از حادثه داشته باشند و معمولا" اینگونه تلقی می کنند که نیازی به اقدام و دست به عمل زدن ندارد و با کمک کردن در حضور افراد بیگانه ممکن است دیگران  نتیجه بگیرند که این فرد به شیوه ای کودکانه، واکنش اضافی نشان داده است. بنابراین حضور شاهدان فراوان نه تنها با ایجاد پخش مسئولیت مانع از کمک رسانی به موقع می‌شود بلکه وجود این گونه تفکرات قالبی در جماعت های ناهمگون شهری، دخالت افرادی که تمایل به کمک دارند را به شدت کاهش می دهد.