با تصویب اصول اخلاق حرفه‌ای مهندسی، مجرای قانونی نظارت باز شد

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، منوچهر شیبانی اصل در این همایش که به همت سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان رضوی برگزار شد، با اعلام این خبر گفت: از مدت‌ها قبل کمبود یک نظام‌نامه اخلاق حرفه‌ای مهندسان در سیستم مهندسی کشور حس می‌شد و با توجه به اینکه در سال‌های اخیر با برخی آسیب‌های اخلاقی در جامعه مهندسی روبرو بودیم، دکتر آخوندی دستور اعمال اصلاحاتی در آیین‌نامه نظام مهندسی با محوریت اصول اخلاقی را دادند.

وی ادامه داد: اصول اخلاق حرفه‌ای پیش از این هم در میان مهندسان ساختمان وجود داشت و رعایت می‌شد؛ اما یک معیار و روش قانونی برای این مسئله وجود نداشت و از طرفی یک منع قانونی و برخورد انتظامی هم با کسانی که این اصول را رعایت نمی‌کنند، نبود که با تصویب این اصلاحیه‌ها در هیأت وزیران، شاخص قانونی رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای مهندسی به وجود آمد.

وی با تأکید بر اینکه اصول اخلاقی جزو اولین اجزای وجودی هر انسان در هر حرفه و شغلی است، اظهار داشت: در حوزه اخلاق عموماً اخلاق فردی بالاترین سطح است و این خصیصه بخش‌های مختلفی دارد که یکی از انشعابات آن، اخلاق حرفه‌ای است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان اخلاق حرفه‌ای و اخلاق فردی توضیح داد: اخلاق فردی تقریباً به همه شئون اخلاقی انسان گفته می‌شود و شباهت‌هایی با اخلاق حرفه‌ای دارد که از جمله می‌توان به رعایت حق مردم، برخورد مناسب با ارباب رجوع و مواردی از این دست اشاره کرد؛ اما در برخی موارد هم اخلاق فردی با اخلاق حرفه‌ای در تضاد است.

وی با یادآوری این مسئله که عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای از سوی مهندسان باعث از دست رفتن اعتماد مردم و ریزش مراجعان می‌شود، گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل عدم رعایت همین اصول اخلاقی، نوعی کم‌اعتمادی و بی‌اعتمادی در اذهان عمومی نسبت به جامعه مهندسی شکل گرفته که باید این مشکل با رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای که توسط وزارت راه و شهرسازی منتشر شده، برطرف شود.

وی با تأکید بر اینکه مهندسی ساختمان صنف و پیشه نیست و یک حرفه است، بیان کرد: تفاوت حرفه با پیشه این است که در حرفه مجموعه‌ای از نظریه‌ها و موارد مرتبط کارشناسی را داریم که مهندس در دوره‌های آموزشی تئوری و عملی مختلف در آموزشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی آن‌ها را می‌آموزد و از این رو مهندسی یک دانش تخصصی است، مهندس تحصیلات آکادمیک دارد و دارای جایگاه و رشته‌ای در دانشگاه است و شأن اجتماعی بالایی هم دارد.

شیبانی افزود: از طرفی در رشته‌های مرتبط با مهندسی، همواره عده‌ای به صورت تئوری و عملی درگیر هستند، بخشی در مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها مشغول تدریس و تحصیل‌اند و بخشی دیگر به عنوان مهندس در بدنه جامعه در حال ارائه خدمات به مردم می‌باشند.

وی با بیان اینکه یکسری مشاغل و حرفه‌ها تأثیر کاملاً مستقیم بر زندگی مردم دارند، خاطرنشان کرد: مهندسی از جمله مشاغلی است که مانند پزشکی و معلمی بر زندگی مردم تأثیر مستقیم دارد؛ چرا که مجوزی که یک مهندس صادر می‌کند یا نقشه‌ای که برای تأسیس یک بنا یا ساختمان به مردم ارائه می‌کند، می‌تواند محل اسکان یا کار مردم باشد و چه بسا ثبات بنا موجب زندگی راحت و با آرامش و سستی و تخریب آن موجب سلب آسایش و حتی از دست رفتن یک زندگی شود.

وی با اشاره به نیاز تخصص برای مهندسی، عنوان کرد: مهندس نیازمند تخصص و گذراندن دوره‌های آموزشی است و این در حالی است که در بسیاری از مشاغل آزاد نیازی به دانش و تخصص خاص یا گذراندن دوره‌های آموزشی نیست و همین کار مهندس را حساس می‌کند، در بسیاری از موارد مهندس به طول مستقیم با جان و مال مردم سر و کار دارد و به همین دلیل باید در کنار تخصص، اخلاق حرفه‌ای هم داشته باشد تا خدماتی درخور و منصفانه به مردم ارائه کند.

مدیرکل دفتر سازمان‌های مهندسی و تشکل‌های حرفه‌ای وزارت راه و شهرسازی اخلاق را اولویت‌دار بر تمامی قوانین دانست و بیان کرد: همواره در طول تاریخ، اول اخلاق بوده و پس از آن قانون، اصلا اگر در قوانین مختلف بنگریم می‌توانیم ببینیم که تقریباً تمامی قوانین بر اساس یکسری اصول اخلاقی نگاشته شده‌اند؛ اما این دو تفاوت‌های اساسی با هم دارند و به عنوان مثال مسؤولیت‌های قانونی را می‌توان تفویض کرد اما مسؤولیت‌های اخلاقی کاملاً شخصی بوده و قابل واگذاری نیستند، از طرفی عدم رعایت اخلاق منع قانونی و مجازاتی در پی ندارد، اما رعایت نکردن قانون برخورد انتظامی و مجازات‌هایی را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: اخلاق همواره ملتزم به رعایت قانون است، ولی قانون در بعضی مواقع ملزم به رعایت اخلاق نیست، مثلاً اخلاق آسیب‌رساندن به انسان‌ها را منع می‌کند، اما در قانون مجازات‌های فیزیکی و حتی اعدام وجود دارد، در ضمن مسؤولیت قانونی از تقنین منشعب می‌شود، یعنی باید قانونگذاری باشد که قانونی را ارائه و تصویب و اعلام کند تا مردم رعایت کنند؛ اما اخلاق از ابتدای تولد با ذات انسان آمیخته است.

وی اضافه کرد: مسؤولیت قانونی در برخی اجزا، مختص بخش خاصی از جامعه است؛ اما مسؤولیت اخلاقی شامل تمام جامعه می‌شود و مهندسان هم جزیی از جامعه هستند باید اخلاق را سرلوحه کار خود کنند که البته برای مهندسان این مسؤولیت سنگین‌تر است؛ چرا که جدای از اخلاق فردی و اجتماعی، باید اخلاق حرفه‌ای را هم رعایت کنند. 

دکتر شیبانی با تأکید بر اینکه هدف‌گذاری در اخلاق حرفه‌ای از مهم‌ترین دستاوردهای تصویب اصول اخلاق حرفه‌ای نظام مهندسی است، خاطرنشان کرد: با تصویب این اصول و اعمال آن در آیین‌نامه اجرایی نظام مهندسی ساختمان کشور، نظام‌نامه مدون و مفیدی تدوین شد که در صدد رسیدن به هدف‌های مشخص در حوزه اخلاق‌مداری خدمات مهندسی ساختمان است که این موضوع دستاوردی مهم طی چند سال اخیر در این حوزه محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: متأسفانه با هدف رسیدن به منافع مالی کوتاه‌مدت، برخی از مهندسان اصول اخلاقی را رعایت نکرده و اقدام به کارهایی می‌کنند که در شأن یک مهندس نیست؛ اما این را باید اعلام کنم که رعایت اصول اخلاقی، در بلندمدت منافع مالی بیشتری را نصیب مهندسان می‌کند چراکه تأثیر بسیاری در ایجاد ذهنیت خوب از یک مهندس در میان مردم دارد و همین مراجعان آن مهندس را بیشتر می‌کند.

وی با اشاره به چیدمان نامناسب شهری و تعارضات بصری در شهرهای ایران، اذعان کرد: متأسفانه این بی‌نظمی و چیدمان نامناسبی که امروزه در نمای شهرهای مختلف و خصوصاً کلانشهرهای کشور می‌بینیم، ناشی از همین عدم رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای از سوی برخی از مهندسان و صدور مجوزهای غیراصولی، تراکم فروشی و پولی شدن مجوزهای ساخت و ساز است که امیدواریم به زودی این مسئله اصلاح اساسی شود.

گفتنی است در این همایش، علی سیفی رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان رضوی نیز با بیان اینکه تصویب و اجرای نظام‌نامه اصول اخلاق حرفه‌ای مهندسی از جمله پیگیری‌ها و دستاوردهای وزارت راه و شهرسازی در دولت تدبیر و امید بوده است، اظهار داشت: نظام‌نامه اصول اخلاق حرفه‌ای مهندسی سال گذشته تصویب شد و در حال حاضر تمامی مهندسان باید این نظام‌نامه را از سازمان نظام مهندسی اخذ و مطالعه کنند و در تمامی پروژه‌های خود، این اصول را رعایت کنند.

وی با یادآوری اینکه اصول اخلاق حرفه‌ای مهندسی در گذشته هم وجود داشته است، تصریح کرد: این اصول در تاریخ ایران وجود داشته و گواه آن فتوت‌نامه ی بنّایان که در آن بناها یکسری اصول اخلاقی را برای رعایت حقوق مردم مشخص و مکتوب کرده بودند و همگی آن را رعایت می‌کردند و در صورت عدم رعایت، مجازات می‌شدند، در حال حاضر هم همین اصول اخلاقی به روز و مکتوب و قانونی شده تا هم به صورت شفاف این اصول وجود داشته باشد و هم برای کسانی که آن را رعایت نمی‌کنند، مجازات‌های قانونی اعمال شود.

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان رضوی با اعلام اینکه دوره‌های آموزشی اصول اخلاق حرفه‌ای توسط سازمان نظام مهندسی استان برگزار می‌شود، گفت: سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی در نظر دارد دوره‌های آموزشی مداوم و مستمری را برگزار کند تا تمامی مهندسان با حضور در این دوره‌ها، کاملاً در جریان قوانین و بخش‌های مختلف این موضوع قرار گیرند.