قطع سراسری اینترنت ایران!

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ قطعی سراسری اینترنت در ایران در نتیجه اغتشاشات پس از اصلاح قیمت بنزین در ۲۵ آبان ۱۳۹۸ آغاز شد و تا ۳ آذر ادامه‌ داشت. این کار با دستور شورای امنیت کشور و توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات انجام‌ شد. طی این واقعه اینترنت بین‌المللی از دسترس کاربران خارج شد و تنها شبکه ملی اطلاعات قابل دسترس بود. به دنبال این مسئله محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به دلیل قطعی اینترنت از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم شد.

طبق گزارش نت بلاکس، میزان دسترسی اینترنت در ایران در اوج قطعی‌ها به 4 درصد کاهش یافته‌ بود. محدودیت زدایی از اینترنت از پنجشنبه 30 آبان با دسترسی دادن به برخی دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و ادارات آغاز شد و به مرور به کاربران خانگی تعمیم یافت. 

در ۲ آذر گزارش‌ شد که تعدادی از کاربران خانگی به اینترنت دسترسی یافته‌اند و نت بلاکس هم میزان دسترسی به اینترنت را ۶۴٪ گزارش کرد.

قطعی سراسری ۱۳۹۸ اینترنت در ایران از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین قطعی‌های اینترنت در جهان بوده‌ است. این واقعه بزرگ‌ترین قطعی در تاریخ اینترنت ایران بود. در مقایسه با اختلالات پیشین، محدوده این قطعی گسترده‌تر و مدت زمان آن نیز بیشتر بود به‌طوری‌که محدوده قطعی تمام خاک ایران را در برگرفت.

قطع اینترنت با چنین پیچیدگی‌های وسیع تدارکاتی (لجستیکی) تا کنون در جهان سابقه نداشته‌است. در عصر ۲۵ آبان ۹۸ (۱۶ نوامبر ۲۰۱۹)، ایرانسل، همراه اول و رایتل از شبکه جهانی آفلاین شدند. قطعی اینترنت به تدریج افزایش یافت و تا آخر شب به نقطه قطع سراسری رسید.

روز چهارشنبه ۴ دی ماه سال گذشته، اینترنت خانگی در شیراز و برخی شهرستان‌های استان فارس قطع شد. همچنین «یک منبع آگاه» در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بود: «با دستور مراجع امنیتی» ترافیک بین‌الملل خطوط تلفن‌های همراه در استان‌های البرز، کردستان، زنجان و فارس قطع شده‌ است.

خسارت وارده در نتیجه قطعی اینترنت در ایران بنابر تخمین نت بلاکس معادل روزانه ۶۱ میلیون دلار (حدود ۷۳۲ میلیارد تومان) بوده‌ است. این قطع دسترسی باعث تعطیلی برخی صرافی‌ها و آژانس‌های مسافرتی شد. همچنین میزان فروش سینماها در مدت قطعی به شکل قابل توجهی کاهش یافت. مجموع خسارت نیز بین ۳۶۹ میلیون تا ۱/۵ میلیارد دلار تخمین زده‌شده‌ بود.

واکنش‌های داخلی

حسن روحانی، رئیس‌جمهور، گفته بود: «باید بتوانیم شبکه ملی اطلاعات داخلی را آنچنان تقویت کنیم که مردم بتوانند برای نیازمندی‌های خود نیازی به خارج نداشته باشند».

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در واکنش به قطعی‌ها گفته بود: «اطلاعی دربارهٔ زمان رفع محدودیت اینترنت ندارم و در این زمینه باید از شورای امنیت کشور (شاک) سؤال کنید.»

او همچنین در مورد اینترنت ملی گفت: «اینترنت داخلی معنا ندارد بلکه یک عبارت کاریکاتور شده و بسیار غلط است. ما موضوعی به نام اینترنت ملی نداریم.»

علی ربیعی، سخنگوی دولت، نیز گفته بود: «چنانچه اطمینان حاصل شود سوء استفاده‌ای صورت نمی‌گیرد اینترنت استان‌های مختلف به تدریج وصل می‌شود.» 

او همچنین در جای دیگری گفته بود: «همه ما می‌پذیریم گاهی ناچاریم هزینه سوءاستفاده از فناوری را بپردازیم که البته قطع اینترنت مقطعی است، اما امنیت برای ما بسیار مهم‌تر بود.»

محمود واعظی، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری، گفته بود: «در شورای امنیت کشور تصمیمات مشخصی برای امنیت کشور اتخاذ شده و در جایی هم مجبور شدند تصمیم قطع دسترسی به اینترنت را بگیرند.»

تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از جمله قاسم میرزایی‌نیکو، جلال میرزایی، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، فاطمه سعیدی، حمیده زرآبادی و طیبه سیاوشی خواستار گشایش اینترنت شدند.

علی مطهری، از نمایندگان مجلس گفته بود: «ادامه قطع اینترنت ضرورتی ندارد.»

وی همچنین افزوده بود: «اگر وزیر کشور بخواهد بر ادامه قطع اینترنت اصرار بورزد، مجلس عکس‌العمل نشان خواهد داد.»

احمد خاتمی، از اعضای مجلس خبرگان، در خطبه نماز جمعه تهران گفته بود: «تقاضا دارم اینترنت را بازِ باز نکنید. دیدید که به مردم جنایت یاد می‌دادند.»

علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، نیز گفته بود: «اینترنت مجرای خباثت‌های آمریکاست.»

واکنش‌های بین‌المللی

واکنش ها به قطع سراسری اینترنت بیشتر از طرف آمریکایی ها بود، آنها که با تحریم ها گسترده مردم را در شرایط دشوار اقتصادی قرار داده اند در لباس دلسوز برای مردم ایران ظاهر شدند و خواستار وصل اینترنت شدند بدون اینکه به نقش خود در اتفاقات داخلی ایران اشاره کنند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، در پی قطع اینترنت ایران در توئیتر نوشت: «حکومت ایران  کل سیستم اینترنت را قطع کرده‌ به گونه‌ای که ملت بزرگ ایران نمی‌توانند صحبت کنند.»

مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، گفته بود: «جمهوری اسلامی باید فوراً دسترسی همه ایرانیان به اینترنت آزاد و باز را فراهم کند.»

ریچارد گرنل، سفیر آمریکا در آلمان، در توئیتر نوشت: «ما صدای مردم ایران را می‌شنویم. ما مشکل را می‌دانیم اگرچه فعلاً نمی‌توانیم جزئیات بیشتری از آنچه تا حالا انجام دادیم منتشر کنیم. اما بدانید صدا و خواسته شما را واضح و شفاف می‌شنویم.»

برنی سندرز، سناتور آمریکایی، نوشت: «همه مردم حق اعتراض برای آینده‌ای بهتر را دارند. من از دولت ایران می‌خواهم به خاموشی اینترنتی پایان دهد.»

جو بایدن، معاون سابق اوباما و کاندیدای ریاست جمهوری ۲۰۲۰، نوشت: «ایرانیان نیز مانند مردم هر جای دیگری حق دارند به شکل مسالمت‌آمیز اعتراض کنند بدون آن که روزها بدون اینترنت بمانند.»

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه یکم آذر، نام محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی را به دلیل نقش داشتن در «سانسور گسترده اینترنت» به سیاههٔ تحریمی‌های کاخ سفید اضافه کرد.

لازم به توضیح است ایران نخستین کشوری نیست که دسترسی خود به اینترنت جهانی را به عنوان ابزاری برای مدیریت ناآرامی‌های داخلی قطع می‌کند؛ مصر در سال ۲۰۱۱ اقدام مشابهی انجام داد، سودان و اتیوپی نیز در تابستان سال جاری در موارد مشابه اینترنت سراسری را قطع کردند.