به گزارش برنا؛ امام حسن عسکری (ع) زمان زیادی از زندگی خود را در زندانهای خلفای عباسی گذراندند و ارتباطشان با شیعیان بسیار محدود بود. از صفات بارز این امام بزرگوار میتوان به سخاوت، بخشش، عبادت، مهربانی، صبر و بردباری اشاره کرد.
در بیشتر منابع ذکر شده است که امام حسن عسکری (ع) در ۸ ربیعالثانی سال ۲۳۲ هجری قمری در شهر مدینه متولد شدهاند ولی در برخی منابع سامرا به عنوان محل تولد ایشان گفته شده است.
امام حسن عسکری (ع) فرزند دهمین پیشوای شیعیان، امام هادی (ع) است. مادر ایشان حُدیث یا حدیثه نام داشت ولی در برخی منابع نام مادر آن حضرت را سوسن، عسفان و سلیل نیز ذکر کردهاند. امام حسن عسکری (ع) در سنین کودکی به همراه پدرشان به اجبار خلفای عباسی به عراق رفتند و در شهر سامرا که در آن زمان پایتخت عباسیان بود، ساکن شدند.
ایشان بیشتر سالهای زندگی خود به خصوص زمان امامت را نیز در سامرا و تحت نظر خلفای عباسی سپری کردند. چون خلفای عباسی از نفوذ و موقعیت اجتماعی امام نگران بودند، رفت و آمد شیعیان به منزل ایشان را کاملاً زیر نظر داشتند. امام (ع) نیز از طریق نمایندگان خود با شیعیان در ارتباط بودند. یکی از این نمایندگان عثمان بن سعید نام داشت که نایب خاص امام زمان (عج) نیز بود.
این امام بزرگوار یازدهمین پیشوای شیعیان است.
برخی از لقبهای امام یازدهم هادی، نقی، رفیق، صامت، خالص، سراج، تقی و زکی گفته شده است ولی مشهورترین لقب ایشان عسکری است. عسکر نام غیر مشهور سامرا و به معنای محل استقرار نظامیان است. عسکری منسوب به عسکر است و از آنجا که ایشان بیشتر عمر خود را به اجبار در سامرا زندگی کردند به امام حسن عسکری (ع) مشهور شدند. همچنین در برخی منابع کنیههای ایشان ابومحمد، ابوالحسن، ابوالحجه و ابوالقائم نام برده شده است.
نامهای متعددی مانند نرجس، ریحان، سوسن، صقیل و مریم برای همسر امام حسن عسکری (ع) در منابع گفته شده است و اطلاعات دقیق در این موضوع در دسترس نیست. شاید یکی از دلایل آن پنهان نگهداشتن تولد امام مهدی (عج) بوده است. در روایت رایج بین مردم گفته میشود که نرگس خاتون دختر امپراطوری روم شرقی، همسر امام یازدهم و مادر مهدی موعود (عج) است.
طبق اکثر منابع شیعه، امام زمان (عج) تنها فرزند امام حسن عسکری (ع) است و بعد از ایشان نیز به امامت رسیدند. در برخی منابع دیگر گفته شده است که آن حضرت ۳ پسر و ۳ دختر داشتند.
امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۵۴ هجری قمری و پس از شهادت پدر بزرگوارشان، بر طبق وصیت و احادیث امام هادی (ع) به امامت رسیدند. امامت ایشان به مدت شش سال ادامه داشت.
امام حسن عسکری (ع) در مدت شش سال امامت خود با سه خلیفه عباسی به نامهای معتز، مهتدی و معتمد همعصر بودند که هرکدام تلاش میکردند امام را به شهادت برسانند. معتز امام را زندانی کرد و دستور داد ایشان را به قتل برساند که پس از سه روز معتز از سوی ترکان به هلاکت رسید. بعد از او مهتدی نیز علاوه بر زندانی کردن امام تصمیم به قتل ایشان گرفت که ترکان او را نیز به قتل رساندند.
امام حسن عسکری (ع) در ۸ ربیعالاول سال ۲۶۰ هجری قمری در شهر سامرا، به دستور معتمد عباسی به وسیله خوراندن زهر به ایشان به شهادت رسیدند.
پیکر پاک این امام بزرگوار در کنار مرقد پدرش در سامرا دفن شد. بعدها در این مکان زیارتگاهی ساخته شد که به حرم عسکریین مشهور است و از زیارتگاههای شیعیان در عراق به شمار میآید.
احادیث زیادی از این امام بزرگوار در زمینههای تفسیر قرآن، اخلاق، فقه، امور اعتقادی، ادعیه و زیارت روایت شده است که برخی از آنها عبارتاند از: