نگاهی به سیره اخلاقی و رفتاری و جایگاه علمی ممتاز امام محمد باقر (ع)

به گزارش خبرگزاری برنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد تقی حسین‌زاده کارشناس علوم قرآنی ، پیرامون سیره سیاسی «امام محمد باقر (ع)» گفت: دوره امامت «امام محمد باقر (ع)» در اواخر حکومت بنی‌امیه بود لذا ایشان همواره تحت فشار حاکمان ظلم و جور بودند با این همه تدابیر ویژه‌ای را برای مقابله با آنان اتخاذ کردند و جنبشی علمی را پایه گذاری کردند، ایشان توانستند پایه‌های حوزه علمیه را بناد نهاده و به تربیت شاگردان زیادی بپردازند.

وی تلاش و هدف «امام محمد باقر(ع)» را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: «امام محمد باقر (ع)» همانند پدر بزرگوارشان تلاش فراوانی برای زنده نگه داشتن اسلام ناب محمدی کردند، لذا در راستای تلاش‌های پدر و جد بزرگوارشان «امام حسین (ع)» اقدامات ارزشمندی را به اجرا گذاشتند.

وی پیرامون شاگردان «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: از آنجا که شاگردان «امام محمد باقر(ع)» همگی از یاران این امام بزرگوار نبودند لذا تمام روایت‌هایی را که بیان می‌کردند به نقل از «پیامبر اکرم (ص)» بود، در زمان «امام پنجم (ع)» مسائل گوناگونی مانند اخلاق، فقه، کلام، تفسیر ایجاز و کمک رواج پیدا کرد.

حسین زاده به علم «امام محمد باقر (ع)» اشاره و تاکید کرد: عبدالله بن عطا که از دانشمندان هم‌عصر «امام محمد باقر (ع)» بود در مورد سیره علمی «امام محمد باقر (ع)» تاکید داشت که این امام بزرگوار سرآمد دانشمندان و عالمان زمان خود بودند.

وی به تحولات حکومتی «امام محمد باقر (ع)» اشاره و اظهار کرد: فشار تبلیغاتی فراوانی بر روی «امام محمد باقر (ع)» وجود داشت، اما با سرعت گرفتن زوال حکومت بنی امیه شرایط برای تربیت شاگردان ایشان فراهم شد و این امر زمینه را برای توسعه اسلام ناب و گسترش احادیث فراهم کرد، شهرت علمی «امام محمد باقر (ع)» نه تنها در حجاز، بلکه در عراق و خراسان نیز فراگیر شد، به شکلی که در مواردی مردم به دیدار «امام محمد باقر (ع)» و برای کسب علم و پرسش سوالات خود به دورشان حلقه می‌زدند.

حسین زاده به سیره اخلاقی «امام محمد باقر (ع)» اشاره و بیان کرد: «امام محمد باقر (ع)» فردی صبور و خوش برخورد بودند، روزی فردی با دیدن «امام پنجم (ع)» به وی توهین کردند اما این امام بزرگوار در جواب به این فرد گفتند: من باقر هستم نه آنچه تو به من نسبت می‌دهی، شیوه بیان آرام و ساده ایشان سبب شد تا این فرد از کرده خود پشیمان شود و متوجه اشتباه خود گردد. این رویکرد امام نه تنها در زمان زندگی با برکتشان عملی و راهبردی بود، بلکه پیامی ماندگار را برای جامعه امروز ما در بر دارد. صبر، آرامش و خوش اخلاقی ایشان حتی در شرایط نامناسب سبب می‌شود تا افراد زندگی و رفتاری درست را در پیش بگیرند.

وی با اشاره به الگوی گیری جامعه امروز برای تمرین صبر و ارتباطات درست در زندگی روزمره اشاره و تصریح کرد: امام «امام محمد باقر (ع)» یکی از الگوی‌های ارزشمند برای زندگی انسان اجتماعی هستند ایشان فردی صبور و متفکر بودند، «امام پنجم (ع)» در پاسخ به توهین‌های افراد نادان دوران خود با صبر و آرامش آنان را متوجه اشتباهات خود می‌کردند، چیزی که جامعه پر دغدغه امروز ما به آن نیازمند است. وجود ترافیک، بحبوحه کار‌های روزمره مشکلات متعدد همگی زمینه را برای عصبانیت‌های یک جانبه و قضاوت‌های نادرست فراهم می‌کند، اما رفتار امام «امام محمد باقر (ع)» نشان می‌دهد با صبر و تامل می‌توان به تمام مشکلات پایان داد.

حسین زاده در مورد جایگاه علمی «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: در دورانِ شکوفایی فقه و حدیث بود که دانش و معرفت «امام محمد باقر (ع)» و نیز فرزند ایشان «امام صادق (ع)» بر همگان آشکار شد و اصول، مبانی کلام، فقه و سایر معارف دینی شیعه که این دو امام بزرگوار بیش از همه مبیّن آن بودند تدوین و توسّط راویان و شاگردان ایشان به عالم پراکنده شد. بسیاری از مجتهدان و موسسان مذاهب فقهی دیگر از این دو امام بزرگوار فیض برده اند و به همین جهت، رایج شدن لقب «باقر» برای «امام پنجم (ع)»، که لقبی کاملاً علمی است، بسیار پر معنی است.

وی پیرامون عبادت «امام محمد باقر (ع)» بیان کرد: «امام محمد باقر (ع)» یکی از عبادان بزرگ در دوران زندگی خود بودند ایشان دائم الذکر بودند. «امام صادق (ع)» درباره‌ی پدر بزرگوار خویش فرمودند: پدرم کثیر الذکر بود و همواره یاد خدا را بر قلب و زبان جاری داشت به گونه‌ای که وقتی همراه او راه می‌رفتم او مشغول ذکر و یاد خدا بود، وقتی بر سفره غذا مشغول خوردن غذا بودیم باز هم از یاد خدا غافل نبود. با مردم سخن می‌گفت، ولی این روابط اجتماعی او را از یاد الهی دور نمی‌داشت، زبانش همواره به گفتن «لا اله الا الله» مشغول بود. ایشان همیشه ما را فراخوانده و از ما می‌خواست تا طلوع خورشید مشغول یاد و ذکر خدا باشیم و به آن گروه از اعضای خانواده که قادر به قرائت قرآن بودند، خواندن قرآن را توصیه می‌کرد و آن گروه که قادر به تلاوت قرآن نبودند توصیه می‌کرد که ذکر خدا را بر لب جاری کنند.

حسین زاده در پایان به انحراف و فرقه‌های زمان امامت «امام محمد باقر (ع)» اشاره و اظهار کرد: این امام بزرگوار چهره اصلی دین را به مردم نشان دادند، نظر ایشان پیرامون خوارج نشان داد که انحراف تا چه میزان در میان مردم آن دوران رخنه کرده بود، امام «امام محمد باقر (ع)» در مورد خوارج فرموده‌اند: خوارج از روی جهالت عرصه را بر خود تنگ گرفته‌اند، دین ملایم‌تر و قابل انعطاف‌تر از آن است که آنان می‌شناسند.