بهمن مفید، بازیگری که به نقش‌های مکمل هویت می‌داد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، بهمن مفید به همراه پدر و برادرانش (بیژن و اردوان) گروهی تئاتری را تشکیل دادند که با بازیگرانی چون بهزاد فراهانی، رضا میرلوحی، اصغر آقاخانی و بهرام وطن‌پرست به اجرای تئاتر می‌پرداختند. پس از فعالیت مستقل کانونی که اردوان مفید تشکیل داده بود و توسط حاکمیت در آن زمان متوقف شد، بهمن مفید پس از استعفا از وزارت فرهنگ و هنر به سینما روی آورد.

بهمن مفید در زمان فعالیتش در تئاتر در نمایش‌های مطرحی ایفای نقش کرد که از جمله‌ آن‌ها می‌توان به «ضیافت» بهرام بیضایی و «شهر قصه» بیژن مفید اشاره کرد.

بهمن مفید را می‌توان کشف مسعود کیمیایی در سینما دانست، او با نقش‌آفرینی کوتاه اما درخشان در فیلم سینمایی «قیصر» خود را به عنوان بازیگری توانمند در سینما معرفی کرد و سکانس حضور او در این فیلم سینمایی به یکی از ماندگارترین سکانس‌ها در تاریخ سینمای ایران تبدیل شد. بهمن مفید در این سکانس دیالوگ‌هایی می‌گوید که در فیلمنامه نوشته نشده و پس از مطرح کردن از سوی این بازیگر مورد توجه مسعود کیمیایی قرار می‌گیرد.

او پس از حضور در فیلم مسعود کیمیایی در فیلم سینمایی «طوقی» به کارگردانی علی حاتمی نیز حضور موفقی داشت و با ایفای نقش جواد خالدار باز هم مورد توجه منتقدان و مخاطبان سینما قرار گرفت. ایفای نقش در فیلم‌های سینمایی «رضا موتوری»، «فریاد» و «داش آکل» او را به عنوان یک ستاره سینما معرفی کرد و مفید حتی برای بازی در فیلم سینمایی «داش آکل» توانست جایزه بهترین بازیگر نقش دوم مرد را از جشنواره سپاس دریافت کند.

بهمن مفید از جمله بازیگرانی بود که به نقش‌ مکمل در سینمای ایران هویت داد و از هنرمندانی به حساب می‌آید که با پشتوانه‌ای قوی از تجربه و سواد بازیگری به سینما آمد. او پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در بیش از 60 فیلم سینمایی ایفای نقش کرد و در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی در چند فیلم حضور داشت و در چند نمایش تئاتر نیز ایفای نقش کرد اما در نهایت از ایران رفت و در اواخر دهه 1370 به ایران آمد و نقش‌آفرینی در فیلم سینمایی «سرود تولد» که سال 1382 ساخته شد، آخرین حضور او به عنوان بازیگر در سینمای ایران به حساب می‌آید اما اتفاقات پس از اکران این فیلم باعث شد او به نوعی برای همیشه بازیگری در سینمای ایران را رها کند.

با وجود عدم امکان فعالیت هنری برای بهمن مفید او پس از ترک ایران به مدتی کوتاه، دوباره به کشورش بازگشت و تا پایان در ایران زندگی کرد. بهمن مفید در 26 مرداد 1399 یک روز پس از تولدش به دلیل ابتلا به بیماری سرطان ریه از دنیا رفت و روز بعد پیکر این بازیگر فقید در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

قدکچیان: بهمن مفید فردی مهربان و خوش‌اخلاق بود/ دلم نمی‌خواست به سرنوشت فردین دچار شود

کامران قدکچیان، کارگردان سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: از شنیدن خبر درگذشت بهمن مفید بسیار متأثر و ناراحت شدم. من در اولین فیلمی که پیش از انقلاب ساختم با بهمن مفید همکاری داشتم و گاه‌گداری هم پس از انقلاب او را می‌دیدم و با هم در ارتباط بودیم.

قدکچیان خاطرنشان کرد: او واقعاً فردی مهربان و خوش اخلاق بود و همه افرادی که با او در ارتباط بودند این مشخصه اخلاقی را در او می‌شناسند. چند وقت پیش می‌خواستم نمایشنامه «شاپرک خانم» نوشته بیژن مفید را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روی صحنه ببرم و همین کار بهانه‌ای شد برای اینکه بهمن مفید را ببینم. در دیداری که با هم داشتیم از او اجازه اجرای نمایشنامه برادرش را گرفتم و همان زمان متوجه شدم که حالش خوب نیست و کمی بیمار به نظر می‌رسید.

این کارگردان در ادامه گفت: او انسانی صبور، آرام و قانع بود که همین مشخصه‌های اخلاقی‌اش باعث شد وقتی برای آخرین بار یکدیگر را دیدیم با وجود کسالتی که داشت از بیماری‌اش به من چیزی نگفت و من از همسرش شنیدم که بیمار است و حال خوبی ندارد اما به نظر خیلی علاقه‌ای به مطرح شدن این مسأله نداشت.

او درباره عدم همکاری با بهمن مفید در سال‌های پس از پیروز انقلاب اسلامی گفت: مشخص بود که اجازه نمی‌دهند کار کند. برای بازی محمدعلی فردین در چند فیلم و سریال پس از انقلاب تلاش‌هایی شد که به نتیجه نرسید؛ باعث دلگیر شدن فردین شد و نباید بلایی که سر او آمد، بر سر دیگر بازیگران از جمله بهمن مفید می‌‌آمد به همین دلیل شاید بهتر بود به جای تلاش برای کاری بیهوده که در نهایت به نتیجه نمی‌رسید و فقط او را افسرده می‌کرد اصلاً سراغ این کار نمی‌رفتیم.

کارگردان فیلم سینمایی «خاک و خون» در پایان گفت: البته بهمن مفید پس از انقلاب در چند نمایش نیز ایفای نقش کرد و روی صحنه رفت اما به نظر شرایط کار برای او کم‌کم سخت شد و مدتی هم از ایران رفت. در این سال‌ها برخی مواقع وقتی در دفتر آقای فرحبخش جلسه می‌گذاشتیم حدوداً هر دو سال یک بار او هم در جمع ما حضور داشت و با هم صحبت می‌کردیم. من در اولین فیلمی که کارگردانی کردم بهمن مفید به عنوان بازیگر ایفای نقش کرد، آن زمان او یکی از سوپراستارهای سینما به حساب می‌آمد و بسیار با استعداد و دوست‌داشتنی بود و برای من که اولین فیلمم را می‌ساختم همکاری با او اتفاقی بسیار خوب بود.

قوی‌تن: پس از حذف بخش‌هایی که بهمن مفید در «سرود تولد» ایفای نقش کرده بود، دلگیر شد و از ایران رفت

علی قوی‌تن کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: بهمن مفید یکی از هنرمندان و بازیگرانی بود که در فیلم‌های خوبی مثل «قیصر» و «طوقی» ایفای نقش کرده است. من ایشان را بازیگری توانا می‌دانستم که در فیلم‌هایی که حضور داشته به خوبی ظاهر شده و از طرفی او را فردی با اخلاق، آرام و متین می‌شناختم که کارش را بلد بود و سعی می‌کرد در حرفه بازیگری نقشی را ایفا کند که مورد توجه مردم قرار گیرد و به قول خودش باعث شادی و خنده مردم شود.

قوی‌تن خاطرنشان کرد: در سال 1382 وقتی که می‌خواستم فیلم «سرود تولد» را بسازم چند سالی بود که بهمن مفید از آمریکا به ایران برگشته بود و می‌دانستم که علاقه دارد دوباره مقابل دوربین قرار گرفته و ایفای نقش کند، در دیداری که با او داشتم احساس کردم به شدت مشتاق بازی کردن است و به همین دلیل در «سرود تولد» برای او نقشی در نظر گرفتم که به بهترین شکل بدون هیچ مشکلی در فیلم بازی کرد و همکاری خوبی با بهمن مفید داشتم. او واقعاً مردی با اخلاق و شریف بود.

این کارگردان در ادامه گفت: زمانی که پیش تولید فیلم «سرود تولد» را آغاز کردیم و عوامل انتخاب شده بود من نام بهمن مفید را به عنوان یکی از بازیگران در لیست قرار دادم و در مکاتبه‌ای با وزارت فرهنگ نام او را به عنوان یکی از بازیگران فیلم مطرح کردم که معاونت سینمایی بدون هیچ مخالفتی حضور ایشان در فیلم را پذیرفت اما متأسفانه پس از اکران فیلم اعتراضاتی صورت گرفت و که منجر به حذف بخش‌هایی از بازی مفید در این فیلم شد و ما مجبور شدیم در تدوین دوباره نقش او را کم‌رنگ‌تر کنیم اما به هر حال نقش او به طور کامل حذف نشد و به نوعی بهمن مفید دوباره در یک فیلم سینمایی روی پرده سینما رفت.

او افزود: این اتفاق می‌توانست راهی برای حضور متداوم بهمن مفید در سینمای ایران باشد اما متأسفانه کم‌رنگ شدن او در فیلم «سرود تولد» آخرین چالش ما نبود و وقتی فیلم در پخش خانگی قرار گرفت متوجه شدم در نسخه دوم پخش نقش بهمن مفید به طور کامل بدون اجازه و اطلاع من حذف شده است. پس از این اتفاق به شخصه شاهد دلگیری و ناراحتی بهمن مفید بودم و دیدم که او پس از این اتفاقات دوباره تصمیم گرفت که از ایران برود و این کار را انجام داد و چند سالی از این رفت اما باز هم پس از چند سال به کشورش برگشت.

کارگردان فیلم سینمایی «آفتاب، مهتاب، زمین» در پایان تصریح کرد: امروز دو نسخه از فیلم «سرود تولد» در دسترس عموم قرار دارد و در نسخه اول صحنه‌‌های بازی بهمن مفید وجود دارد و در نسخه دوم او به طور کامل حذف شده است. طبیعی است که چنین اتفاقی منجر به دلخوری بازیگر می‌شود و در ارتباطی که با او پس از فیلم داشتم می‌دیدم که چقدر از این اتفاق ناراحت است. او با دلخوری از ایران رفت اما دوری از کشور را تحمل نکرد و باز هم به کشورش برگشت اما این بار دیگر کسی سراغ او نرفت و شاید دلیل اصلی‌اش همین مشکلاتی بود که برای «سرود تولد» به وجود آمد و فیلمسازان احساس می‌کردند که او شخصیتی است که نباید در فیلم‌های سینمایی حضور داشته باشد. هر چند که بهمن مفید برای امرار معاش به خارج از کشور می‌رفت سال‌های آخر عمرش را در ایران گذراند.