تاریخ عربستان سعودی در قاب مستند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، وحید فرجی، کارگردان مستند «پسران سعود» با اشاره به سوژه این مستند گفت: این مستند 4 قسمتی درباره فرازهای مهمی از کشور عربستان سعودی است و به 4 موضوع اصلی می‌پردازد؛ قسمت اول آن درباره چگونگی پیدایش عربستان سعودی است. داستان از جنگ جهانی اول شروع شده و کش و قوس قدرت‌های بزرگ و فروپاشی امپراطوری عثمانی را به تصویر می‌کشد. همچنین نگاهی به نقش کشورهای فرانسه و انگلیس در شکل‌دهی کشورهای عربی بعد از جنگ جهانی اول دارد که یکی از این کشورها عربستان سعودی است. همان طور که می‌دانید با توجه به قرارداد معروف سایکس پیکو، کشورهای عربی و به ویژه عربستان سعودی متولد می‌شوند. در حقیقت به این موضوع می‌پردازیم که خاندان سعود چگونه از فرصت پیش آمده استفاده کرد و بر منطقه نجد و حجاز مسلط شد. 

او با اشاره به موضوع دیگر قسمت‌های این مستند گفت: قسمت دوم درباره  این است که خاندان سعود چگونه با استفاده از تفکرات وهابیت منتسب به محمد بن عبدالوهاب و گروه های ذیل همین تفکر (اخوان) مسیری را منتهی به القاعده و داعش  ایجاد کردند.  این موضوع را از جنبه تاریخی و مذهبی بررسی می‌کند. نتیجه این فرآیند شکل‌گیری جریان‌هایی مثل القاعده و داعش است؛ در این قسمت سعی کردیم روند تاریخی شکل‌گیری و گسترش این تفکرات را مورد بررسی قرار بدهیم. قسمت سوم درباره شاکله هرم قدرت در عربستان است و برای تبیین آن پرونده بندر بن سلطان نوه عبدالعزیز را به عنوان نمونه‌ای از هرم قدرت در عربستان باز کرده‌ایم. این که پدر او چه جایگاهی در خاندان سعود دارد و چگونه توانسته به چنین قدرتی برسد. البته داستان‌های فرعی دیگری نیز در کنار آن وجود دارد که از آن جمله می‌توان به ارتباط این مدل از حکومت با غرب به ویژه آمریکا و انگلیس اشاره کرد. 

وی اضافه کرد: قسمت چهارم این مستند نیز به تاریخ روابط عربستان سعودی با ایران از زمان پیدایش آن در دوران پهلوی تا به امروز می‌پردازد. به نظرم لازم بود این قسمت به صورت گسترده‌تری مورد بررسی قرار می‌گرفت و در دو قسمت ساخته می‌شد. بخش قابل توجهی از موضوعات مطرح شده و آرشیوهایی که در این مستند به نمایش درمی‌آید برای مخاطبان ایرانی از جذابیت بالایی برخوردار است. این موضوع در قسمت چهارم که به بررسی روابط ایران و عربستان در قبل و پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد، نمود بیشتری هم دارد. 

این کارگردان و مستندساز با اشاره به آرشیوی که در این مستند استفاده شده است،‌ گفت: یکی از سخت‌ترین کارها برای تولید این مستند، جست‌وجو و یافتن آرشیوهایی بود که در آن استفاده کردیم؛ برای پیدا کردن یک دقیقه آرشیو روزها و ساعات جست‌وجو کردیم و زحمات زیادی کشیده شد. همچنین بخش زیادی از فیلم‌های آرشیوی به زبان فارسی نبود و مجبور بودیم جست‌وجوی عربی و انگلیسی داشته باشیم. با این حال معتقدم که آرشیوها بسیار بکر و تازه است. 

وی تاکید کرد: یکی از موضوعاتی که در کشورمان وجود دارد این است که مستندهای تاریخی آرشیومحور کمتر ساخته می‌شود. دلیل این موضوع این است که آرشیو کمی داریم و اگر آرشیوی در جایی وجود دارد برای دادن آن به سختی همکاری می‌کنند. فیلم‌هایی از این دست علیرغم تمام اهمیتی که دارند خیلی جدی گرفته نمی‌شوند. این موضوع در حالی است که در دو سه سال اخیر فیلم‌های آرشیوی زیادی در خارج از ایران ساخته می‌شود. عمدتا کمترین برآوردها را به مستند آرشیوی می‌دهند چرا که وقتی گفته می‌شود فیلمی آرشیوی است همه فکر می‌کنند خیلی ساده ساخته می‌شود. به نظرم این رویکرد باید تغییر کند. 

فرجی درخصوص روند تحقیق و پژوهش مستند 4 قسمتی «پسران سعود» گفت: تحقیق اولیه داشتیم و با آماده شدن متن هر قسمت آن را تکمیل می‌کردیم. شاید بتوانم بگویم از زمان آغاز تحقیق برای ساخت این مستند تا پایان تصویربرداری و تدوین آن بیش از 2 سال زمان برد. این مستند، دومین مجموعه من بود که آرشیومحور دنبال شد و قبل از آن مجموعه «روزهای آزادی» را با همین رویکرد ساخته بودم. 

تهیه‌کننده و کارگردان مستند «پسران سعود» با اشاره به عوامل تولید این مستند گفت: تدوین این مجموعه بسیار سخت و سنگین بود و به همین دلیل هر قسمت را یک نفر تدوین کرد؛ قسمت اول آقای روح‌الله قاسمی، قسمت دوم آقای مهدی انصاری، قسمت سوم آرمین به امید حق و قسمت چهارم را حمید مشایخی تدوین کردند. صداگذاری این کار برعهده آقای محمدحسین ابراهیمی است.

«پسران سعود» از 13 شهریور در جدول پخش شبکه مستند قرار گرفته و  پنجشنبه  ها ساعت 22 پخش میشود، تکرار این مستند هم روز بعد ساعت 10 خواهد بود.