اگر سدهای خوزستان محکم نبود چیزی از خوزستان باقی نمی‌ماند/ در حوادث سخت، همه مردم پای کار بودند/ ۲۰۰ سد بزرگ دنیا در حوادث سیل شکسته شده است

دکتر روحانی با بیان اینکه در حادثه سیل فروردین ماه سال 98 همه مردم پای کار آمدند، گفت: رهبری معظم انقلاب که در همه مقاطع حساس رهبری و هدایت می‌کنند در این مساله نیز هدایت کردند، همه نهادها، بنیادها، نیروهای مسلح و همه مردم همه پای کار آمدند و ما در طول مدت یک سال و چند ماه توانستیم تقریبا همه جاده‌ها، روستاها و خانه‌ها را در همه مناطقی که در اثر سیل تخریب شده و یا خسارت فراوان دیده بود ، به نهایت برسانیم که یک کار بزرگ تاریخی بوده است.

رئیس جمهور با تاکید بر اهمیت پیشگیری از حوادث و برنامه ریزی برای مقابله بهنگام با حوادث،گفت: در پی سیل 98، گروهی از اساتید دانشگاهی و متخصصان را مکلف کردم که روی موضوع سیل 98 کار کنند که نتیجه آن تدوین 17 جلد کتاب از موارد ضعف و قوت ما در جریان این حادثه بود که باید نقاط قوت تقویت و نقاط ضعف را از بین ببریم.

دکتر روحانی در ادامه به نقش مهم سدها در جلوگیری از خسارت سیل به مناطق مسکونی و کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت: باید در سد سازی کوشا باشیم و دولت تدبیر و امید کار بزرگی در این عرصه انجام داده است.

رئیس جمهور با اشاره به مقاومت سدهای ساخت مهندسان ایرانی در جریان سیل 98 افزود: طبق گزارش ها تاکنون 200 سد بزرگ در دنیا در جریان سیل نتوانسته اند مقاومت کنند و شکستن آنها آسیب سیل را در آن کشورها چندین برابر کرده است اما از افتخارات ما این است که هیچکدام از سدهایی که در ایران توسط متخصصان ایرانی اجرا شده بودند، در برابر این سیل عظیم نشکستند و این کار مهندسان ما تحسین برانگیز است.

وی با بیان اینکه کار بازسازی و نوسازی واحدهای مسکونی و تجاری و زیر ساخت های خسارت دیده از سیل فروردین و با سرعت و دقت بسیار خوبی انجام گرفته است، اظهار داشت: با مقاوم سازی بناها و مکان یابی مناسب برای ساخت واحدهای مسکونی جدید تلاش شده که از خسارت های بیشتر در حوادث احتمالی آینده جلوگیری شود.

دکتر روحانی تصریح کرد: مهم این است که در ساخت واحدهای مسکونی جدید، دقت کنیم  ساختمانها در مکان های مناسب ساخته شود و به همین خاطر بسیاری از روستاهای تخریب شده بر اثر سیل و زلزله که در مکان های نامناسب قرار داشتند، جابجا شده اند.

رئیس جمهوری توجه به حوادث احتمالی در آینده و تلاش برای کاهش خسارت های احتمالی را بسیار حائز اهمیت خواند و افزود: خوشبختانه با دقت و تلاش مهندسین و دست اندرکاران و همه تلاشگران، بازسازی و نوسازی واحدهای خسارت دیده از سیل و زلزله در سال های اخیر به گونه ای بوده است که در حوادث احتمالی آینده با مشکلات و خسارات کمتری مواجه خواهیم بود.

دکتر روحانی در همین راستا اقدامات انجام شده در زمینه لایروبی رودخانه ها و همچنین ساخت دیوارهای بتنی مسیل ها را از جمله دلایل کاهش خسارات در بارش های بهار امسال عنوان کرد که جای قدردانی و تشکر دارد.

رئیس جمهور تاکید کرد: برای جلوگیری از مشکلات و خسارات ناشی از بلایای طبیعی انجام اقدامات همزمان نرم افزاری همچون قوانین، مقررات، هماهنگی های بیشتر و بیمه و سخت افزاری از قبیل ساخت راهها و زیرساخت ها، مسیل ها و لایروبی رودخانه ها، ضروری و لازم است.

دکتر روحانی در پایان با قدردانی از همه افراد و دستگاه هایی که در کار مهم نوسازی و بازسازی مناطق آسیب دیده از سیل فروردین 98 همکاری و مشارکت داشته و تلاش کرده اند، ابراز امیدواری کرد که با آمادگی بیشتر در مقابل حوادث احتمالی آینده، شاهد کمترین مشکل و خسارت باشیم.

متن کامل سخنان رئیس جمهور به این شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

افتتاح امروز بیست و هشتمین افتتاح هفتگی در سال 99 است و ویژگی‌های خاص خودش را دارد و در واقع تشکر و سپاس از همه دست اندرکارانی است که در سال 98 و شش ماهه 99 برای احداث و یا تعمیر و مرمت زیربناها و همچنین ساختمان‌های مسکونی و تجاری، جاده‌ها و راههای آسیب دیده از سیل تلاش کردند.

در مجموع برای همه ما حادثه سیل 98 یک حادثه تلخی بود به دلیل اینکه بسیاری از هموطنان عزیز ما خانه و سکنای خود را از دست دادند و همانطور که در آمار اعلام شد 66 هزار واحد مسکونی و تجاری از بین رفت که به طور کامل از نو تجدید بنا شد و حدود 90 هزار واحد مسکونی و تجاری دچار خسارت عمده شد که اینها در این مدت مرمت شد.

بنابراین حادثه تلخ بود در کنار شیرینی‌ای که این حادثه تلخ داشت و آن تامین آب برای کشور بود که همه سدهای ما در آن ایام فروردین سال 98 پر شد. پس از لحاظ تامین منابع آب، آبخوان‌داری و آبخیزداری اینها همه برای کشور ما مفید بود. منابع زیرزمینی سیراب شد اما در عین حال خسارت زیادی هم داشتیم.

مردم بزرگ ایران در طول چند سال گذشته در حوادث بسیار سختی در تاریخ سرافراز بودند، یکی از آن حوادث، حوادث مربوط به اوایل سال 98 بود، حوادث اواخر 98، اوایل 99 در داستان کرونا باز هم ملت ما سرافراز بود. در مساله تحریم هم که از ابتدای سال 97 جنایتکاران کاخ سفید علیه ملت بزرگ ما اعمال کردند؛ در هر سه بحران بزرگ و شدت ابتلا، مردم ما سرافراز بیرون آمدند.

در داستان سیل آن که مهم بود این بود که همه مردم پای کار آمدند، رهبری معظم انقلاب که در همه مقاطع حساس، رهبری و هدایت می‌کنند در این مساله هدایت کردند، همه نیروهای مسلح پای کار آمدند، همه نهادها، بنیادها و مردم پای کار آمدند و اینکه ما در طول مدت یک سال و چند ماه توانستیم تقریبا همه جاده‌ها، روستاها و خانه‌ها را همه مناطقی که در اثر سیل تخریب شده و یا خسارت فراوان دیده بود ساخته و مرمت کنیم که یک کار بزرگ تاریخی بوده است. هم هم‌افزایی تلاش مردم در این حادثه، کمک مردم در این حادثه و هم همه مسوولین که در این حادثه فعال بودند.

بعد از حادثه سیل 98، دولت در شرایط سختی بود. ما ابتدای سال 97 با مشکلات شدید اقتصادی و تحریم بی سابقه تاریخی مواجه بودیم اما در عین حال در همان روزهای ابتدای سیل، تصمیمات بسیار مهمی را اتخاذ کردیم و همانطور که آقای مهندس تابش در بیانات خود اشاره کردند حدود 5هزار میلیارد در همان روزهای اولیه تامین کردیم برای اینکه فعالیت‌ ها و خاکبرداری‌ها آغاز شود، البته همه در این کار تلاش و فعالیت کردند. در آن سیل تقریبا سراسر کشور گرفتار بودند، 25 استان درگیر بود که 22 استان ما خسارت فراوان دید، 3  الی 4 استان ما شرایط بحرانی داشت. همه اینها را ظرف یک سال و چند ماه ترمیم کردیم. در دنیا نگاه کنید طوفان‌ها و سیل‌هایی در مناطق حتی کشورهای پیشرفته رخ می‌دهد که بعد از چند سال هنوز مردم به مسکن خود نمی‌رسند و این جزو افتخارات ملی ماست. به نظر من تاریخ پایان 97 و فروردین 98 به عنوان روزهای پرافتخار همکاری و ایثار ملت ایران در تاریخ ما ثبت شد.

اولا در این حادثه سیل به ما نشان داده شد که وقتی با طبیعت با بی‌انصافی و بی‌رحمی برخورد می‌کنیم طبیعت چطور به ما عکس‌العمل نشان می‌دهد. وقتی اجازه می دهیم مراتع و زمین‌های کشاورزی  تخریب و در زمین‌های شیب‌دار کشاورزی شود، وقتی در کشور می‌گذاریم که در مسیل جایی که باید سیل عبور کند، عده ای ساختمان بسازند و وقتی در شهرسازی ما به همه نکاتی که باید مورد توجه باشد توجه نمی‌کنیم، وقتی این مشکلات ایجاد می‌شود طبیعت به ما در موقع خودش پاسخ می‌دهد. درست است که حوادث سیل در این چند سال اخیر مخصوصا در سال 98-97 حالا 99-98 هم داشتیم منتها با شدت کمتر، همانطور که وزیر نیرو اشاره کردند در 52 سال گذشته در 9 سال بوده که بارندگی بالای 300 میلیمتر داشتیم وقتی این بارندگی در یک سالی تشدید می‌شود به خاطر تغییر اقلیم و دستکاری و اقدامات نادرست بشر است.

در این حوادث دیدیم سد چقدر نقش داشت سدهایی که احداث می‌شود به ظاهر برای آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت است اما در عین حال سدها در برابر سیل هم سد مستحکمی است.

اگر این سدها در خوزستان نبودند با آن همه بارندگی چه می‌شد؟ و اصلا چیزی از خوزستان باقی نمی‌ماند. همین آماری که در سد کرخه در ساعاتی بود که 8هزار مترمکعب بر ثانیه پشت سد آب وارد می‌شد واقعا شبهایی در فروردین 98 گذشت که مخصوصا شبی که لرستان دچار مشکل شده بود، پلدختر دچار مشکل شده بود، تا صبح بیدار بودیم در لحظه به لحظه‌ای که ببینیم که شرایط مردم چگونه است و چه مشکلاتی مردم دارند، روزهای خیلی سختی برای مردم پیش آمد. اگر این سد تاب‌آوری نداشت و یا این سد وجود نداشت این آب همین طور می‌خواست در بیابان خوزستان وارد شود ببینید چه وضعی را پیش می‌آورد؟

همانطور که آقای دکتر اردکانیان گفتند 200 سد بزرگ دنیا در حوادث سیل شکسته شده و بزرگترین خسارت‌ها را به بار آورده اند چرا که وقتی سدی در جریان سیل می‌شکند، آب آنقدر زیاد می‌شود که خودِ سیل هم در آن حجم آب سد غرق می‌شود.

اینکه سدی در کشور ما شکسته نشد؛ سدهایی که غالبا به دست مهندسان ایرانی طراحی و اجرا شده اند، یکی از افتخارات ماست و باز هم در مساله سدسازی باید کوشا باشیم و دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه سد در آمار و ارقام در مقایسه با همه دولت‌ها کار بسیار عظیم و بزرگی انجام داده است. همین امسال سدهایی که افتتاح شده و سدهایی که پیش روی ماست و تا پایان سال افتتاح می‌شود نشانِ‌ این است که ما در مساله سیل همانطور که وزارت کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران اعلام کردند باید پیشگیری کنیم و قبل از حادثه به سراغ حادثه برویم.          

در کشور ما هم زلزله، هم طوفان و هم سیل داریم و هم ممکن است مشکلات آتش‌سوزی و امثال اینها را داشته باشیم و بنابر این باید از پیش باید خودمان را آماده کنیم. ساختمان‌های ما باید در برابر زلزله‌هایی که با آن مواجه می‌شویم از ابتدا درست طراحی شوند و در کنار گسل‌ها ساختمان ساخته نشود.

در استان‌هایی که در همان‌ 98 دیدیم که رودخانه های آنها خوب لایروبی شده بود آنها مشکل خیلی کم داشتند، در استان گیلان مشکل نداشتند به خاطر اینکه لایروبی خوبی صورت گرفته بود، در مازندران بخش‌هایی که لایروبی خوب صورت گرفته بود مشکل خیلی کمی داشتند.

لایروبی‌ها و ساختن سدها برای پیشگیری است. البته اینجا باید از سازمان هواشناسی هم تشکر کنیم که آن روزها به ما یاری رساند و کمک کرد و امروز هم این سازمان اخطار را به موقع می‌دهد. در سیل 98 هم اخطارهای پیاپی به مردم و استانهای ما داد و این نشان می‌دهد که همه این سازمانها در زمان خودش چقدر می‌توانند تاثیرگذار و مهم باشند.

امروز بر دو نکته تاکید داریم یکی اینکه کشور ما کشوری است به طور طبیعی با حوادث مختلف مواجه می‌شویم و این نکته‌ای که الان وزیر نیرو اعلام کردند که کشورهای اروپایی برای سالهای آینده پیش‌بینی منابع بیشتری را برای سیل انجام دادند معلوم است که سیل چیزی نیست که بگوییم امروز بوده و هیچ‌وقت نمی‌آید، ممکن است سالهای بعد هم گرفتار شویم باز هم نیاز به کمک و یاری و باز هم نیاز به پیشگیری و اقدام داریم.

بنابراین برای ما بسیار مهم است که امروز برای مساله سیل پیش‌بینی‌‌های لازم را انجام دهیم به همین دلیل گروهی را مکلف کردم که روی مساله سیل 98 کار و بررسی کنند، دانشگاه تهران مسوول اصلی این بررسی‌‌ها بود و همه دستگاههای مسوول کمک و یاری کردند و همانطوری که گفته شد 17 جلد کتاب تدوین شد برای مساله سیل و در آنجا آمده که چه اقداماتی باید انجام دهیم، نقص ما در چه مواردی بوده، نقاط قوت ما در چه مواردی بوده است و بنابراین باید خودمان را آماده کنیم برای حوادثی که باز هم خدای ناکرده ممکن است در سالهای آینده پیش روی ما باشد.

مسأله دیگری که بسیار مهم است مسأله بیمه است.  ما در همین گلستان آن قسمت‌هایی که ساختمان بیمه بود همان روزی که من با هواپیما در همان روزهای سیل به گلستان می‌رفتم رئیس سازمان بیمه هم همراه ما بود و می گفت پرداخت بیمه ساختمان‌های آسیب دیده که بیمه بوده اند، از هفته آینده شروع می شود.

وقتی یک ساختمانی بیمه است، در روز حادثه، به نفع دولت، مردم و همه آنهایی است که با این حادثه مواجه شده باشند.

نکته دیگری که می‌خواهم تأکید کنم اینکه در کار بازسازی این ساختمان‌هایی که در این حادثه دچار مشکل شدند، کار بسیار با سرعت و با دقت خوب انجام گرفت.

نمی‌خواهیم هیچ جا خدای ناکرده مشکلی و خسارتی پیش بیاید، ولی ساختمان‌هایی که ما در آذربایجان، کرمان دیدیم، اینهایی که در حادثه زلزله قبلی تخریب شده بود و بنیاد مسکن آنها را ساخته بود، در زلزله دوم آنها اصلاً آسیب ندید یعنی ساختمان‌ها با همان استحکام باقی ماند.

زلزله آمد، ساختمان‌های دیگر را هم تخریب کرده بود و مردم هم خسارت دیده بودند اما آنجاهایی که نوسازی شده بود تخریب نشد. نکته مهم این است که ساختمان را جایی بسازیم که امن باشد . در خود لرستان، روستاهایی بود که ناچار شدیم مکانش را تغییر دهیم یعنی مکانی که مکان روستا بود ناچار بودیم، برویم در ارتفاع، در یک جای دیگری مکان روستا را تغییر دهیم.

برای اینکه ساختمان‌های جدیدی که ساخته می‌شود در آینده با مشکل مواجه نشوند. الان همین دیوارهای بتنی که در فیلم در لرستان مشاهده کردیم که کیلومترها دیوارها را احداث کردند برای این است که در آینده اگر مشکل سیل پیش آمد، بتوانیم از حالا خودمان را آماده کنیم.

جاده‌هایی که ساخته شده، اینکه وزیر راه گفتند، حدود 700 کیلومتر مکان را عوض می‌کنیم، یعنی جای جاده را تغییر می‌دهند، برای اینکه می‌بینند این جاده جایی ساخته شده که دو مرتبه سیل بیاید دچار مشکل می‌شود و ناچارند تغییراتی را ایجاد کنند که مشکلی در آینده ایجاد نشود.

پس بازسازی‌ها و تعمیرات و احداث بناها و زیربناها و زیرساخت‌ها بر مبنای آینده در صورتی که مشکلی برای کشور پیش بیاید بسیار حائز اهمیت است و خوشحالم که مهندسین و تلاشگران ما و همه آنهایی که برای بازسازی تلاش کردند، نیروهای مسلح، سپاه، ارتش، نیروی انتظامی، بنیادها، همه دست‌اندرکار بودند، مردم، بخش‌هایی که خود مردم فعالیت را شروع کردند بحمدالله به گونه ای ساماندهی شده که اگر خدای ناکرده اگر با مشکلی مواجه شویم، اثرات آن به مراتب کمتر باشد.

سیل‌هایی که در سال 98، 99 نسبت به سال قبل رخ داد، خیلی با مشکلات کمتری مواجه شدیم. بخاطر اقدامات و پیشگیری‌ها و سازماندهی‌هایی بود که انجام گرفته بود. بنابراین هم از لحاظ نرم‌افزاری کار کنیم شامل قانون، مقررات، اصول، هماهنگی‌های بیشتر و هم از لحاظ بیمه تلاش کنیم که این هم باید جزو نرم‌افزاری در نظر بگیریم و همچنین در سخت‌افزارها، ساختن سدها، رودخانه‌ها، مسیل‌ها و آماده کردن آنها برای روزهای مبادایی که احتمالاً پیش رو خواهیم داشت.

تشکر و سپاسگزاری می‌کنم از ملت بزرگ ایران و از همه نیروهایی که در این حوادث تلاش کردند در این 1.5 سال برای بازسازی و همه بنیادها و مسئولین، استاندارها و فرماندارهای عزیز، بویژه در چند استان از جمله خوزستان، لرستان و گلستان که مشکلات بسیار زیادی در سیل داشتیم.

امیدوارم خودمان را برای مقابله با حوادث غیرمترقبه‌ای که خدای ناکرده ممکن است پیش رو داریم آماده تر کنیم تا بتوانیم سرافرازتر از این حوادث عبور کنیم. ان‌شاء الله

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.