پلیس هوشمند؛ لازمه خدمتگزاری و پاسخگویی به نیازهای جامعه

به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ به عقیده برخی از جامعه‌شناسان امنیت در معنای عینی به فقدان تهدید در برابر ارزش‌های بدست آمده اطلاق و در معنای ذهنی به فقدان ترس از حمله علیه ارزش‌ها اشاره دارد. امنیت در حالت ذهنی به عنوان احساس امنیت قلمداد می‌شود و برقراری امنیت از نظر انتظامی بعد عینی امنیت را در برمی‌گیرد. براساس این تعاریف، اگرچه بین امنیت و احساس امنیت تفاوت وجود دارد اما این دو با هم در ارتباط هستند و افراد با توجه به میزان برقراری امنیت اجتماعی توسط نیروهای نظامی، احساس امنیت می‌کنند.

از آن جا که امنیت مهمترین رکن توسعه در هر کشوری می‌باشد و وظیفه برقراری این مسأله مهم در جامعه بر دوش نیروهای پلیس گمارده شده است، نیروهای انتظامی با تمام توان علمی، فکری و جسمی در راه تولید و تثبیت امنیت گام برمی‌دارند.

همزمان با رشد فناوری‌های مدرن نظیر اینترنت و هوشمند شدن زندگی شهری، نیروی‌ انتظامی نیز به عنوان یک نهاد پیشگام، با این روند همراه شده و تکنولوژی‌های روز جهانی را به زیرساخت‌های خود وارد کرده و آنها را برای تأمین امنیت اجتماعی بکار گرفته است.

با توجه به تغییرات اجتماعی جدید، نیاز جامعه بر این است که نیروهای پلیس برای عمل به وظایف خود، ارتقاء دانش پلیسی و هوشمندسازی را اصلی‌ترین راهبرد خود قرار دهند.

مقصود ما از هوشمندی، وجود یک مدیر هوشمند و اجرای مدیریتی هوشمند است؛ مدیر یا فرمانده هوشمند ویژگی‌های ادراکی، ذهنی، دانشی و فرهنگی خود را به طور مستمر ارتقاء می‌دهد و برای داشتن یک برنامه مدیریتی هوشمند، سبک‌هایی را در پیش می‌گیرد که موجب کارآمدی سازمان، کاهش خطاها و انجام سریع‌تر ماموریت‌ها شود. استفاده از رویکردهای مدرن، سازمان پلیس را از چارچوب پیشین سنتی، بیرون آورده و قدرت نظامی آ‌ن را در قالب پلیس هوشمند افزایش می‌دهد.

تکنولوژی‌های جدید که امروزه در حوزه پیشگیری، کشف علمی جرائم، دستگیری مجرمین و حضور در مأموریت‌ها به یاری پلیس آمده‍‌‌ است موجب اقتدار و عدم غافلگیری او شده و همواره مأموران را در مسیر موفقیت در مأموریت‌ها و حتی یک گام جلوتر از مجرمان قرار می‌دهد.

با گسترش اینترنت و دسترسی تمام اقشار جامعه به شبکه‌های مجازی، بسیاری از تخلفات و جرائم همچون سرقت از حالت سنتی خود خارج و به شکل‌های جدید در جوامع رواج پیدا کرده است. برای مقابله با اثرات منفی پیشرفت تکنولوژی، پلیس باید دائما مهارت‌ها و علوم خود را به روزرسانی نماید. رشد روز افزون دانش پلیسی یکی از ابزارهای مؤثر در امر پیشگیری از جرم است، اگر نیروهای پلیس به علوم و مسائل روز اشراف داشته باشند به یقین می‌توانند راه‌های ارتکاب جرم و عوامل جرم‌خیز را شناسایی و از بروز تخلفات و جرائم پیشگیری کنند.

در حال حاضر نیروی انتظامی، فناوری‌های مربوط به پیشگیری و کشف جرائم در حوزه‌های جنایی، جرایم سایبری، جرائم راهنمایی و رانندگی، جرائم اخلاقی، جرائم صنفی و... را به کار گرفته است.

پلیس فتا به عنوان نیروی تأمین امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات شناخته می‌شود و بنا به فرمایش مقام معظم رهبری (مدظله العالی) وظیفه مبارزه با قاچاق کالا، مقابله با بی‌‌بند و باری، کاهش خطرهای موجود برای فعالیت‌های علمی و اقتصادی و صیانت از هویت دینی و ملی در فضای مجازی را بر عهده دارد. پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات از یگان‌های تخصصی ناجا محسوب می‌شود و چهار اداره مهم را به کشف علمی جرم و رصد فضای مجازی اختصاص داده است. این یگان علاوه بر کشف اطلاعات خدمات دهندگان و گردانندگان تارنماها با ماهیت مجرمانه، پرونده‌های مربوط به هک و دسترسی غیرمجاز را در آزمایشگاه‌های تخصصی به صورت علمی کشف می‌کند. تجهیز پلیس فتا به دانش روز و بهره‌گیری از کارشناسان نخبه، اقتدار این پلیس را در اشرافیت و رصد فضای مجازی افزایش داده است.

در زمینه کشف جرائم و شناسایی مجرمان جهت دستگیری نیز از راهبردهای علمی استفاده می‌شود، برای مثال نیروهای پلیس از قابلیت انحصاری بودن اثرانگشت هر فرد، در شناسایی هویت آنها استفاده می‌کنند و امروزه برای انگشت‌نگاری از گازهای مخصوصی که با پخش شدن در هوا اثرات انگشت روی سطوح را نمایان می‌کنند، بهره می‌گیرند. آزمایش DNA و تطابق آن با اثرانگشت، انجام آزمایش به روی نمونه‌های بیولوژیک (خون، مو، بزاق دهان و...) موجود در صحنه جرم، آزمایشات اسلحه‌شناسی، توجه به میزان نشستن گاز باروت بر روی دستان جسد برای تشخیص خودکشی و... بررسی لباس جسد برای تشخیص فاصله تیراندازی، استفاده از سامانه بیومتریک و... تنها بخشی از اقدامات هوشمندانه پلیس در جهت همگام شدن با

تکنولوژی روز دنیا در پیشگیری و کشف جرائم می‌باشد.

علاوه بر دانش، آگاهی و پیشرفت در علوم روز دنیا، مؤلفه‌هایی همچون شخصیت و منش والا، اخلاق مناسب، کلام و ارتباط موثر، هوش محیطی و اقتدار قانونی می‌تواند در به ثمر رساندن مأموریت‌ها و ایستادگی در مقابل کجروی‌های اجتماعی برای افسران پلیس کمک ‌کننده باشد و هوشمندی آنها را ارتقا بخشد. پاسخگویی هوشمندانه پلیس به مطالبات مردمی، رسیدگی به امور، همراه با حس مسؤولیت‌پذیری و کنترل هوای نفس در مقابل پیشنهادات غیرقانونی برخی مجرمان و تلاش برای ارتقاء و تعالی رفتار کارکنان، نکات مثبتی است که امروزه در دستور کار نیروی انتظامی قرار دارد.

نویسنده: سردار "عزیزاله ملکی" فرمانده انتظامی استان گیلان