سردارِ اقتصاددان در راه فتح پاستور؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ «به رأی مردم احترام می گذارم ولی دفع خطر از آنها یا خدمت به آنها مانع شرکت من نمی شود. خودم را سرباز ملت می دانم در هر خطری که هر زمان حس کنم حضور پیدا می کنم.» این بخشی از گفت و گوی محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، با یکی از رسانه ها در روزهای نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری سال 92 است؛ انتخاباتی که رضایی برای سومین بار پا به میدان گذاشت چراکه به گفته خود، احساس تکلیف کرد اما در نتیجه از ورود به پاستور ناکام ماند. حال به نظر می‌رسد این روزها بسیاری چهارمین حضور او در انتخابات ریاست جمهوری را گمانه‌زنی  و مطرح می‌کنند.

او اخیرا در جمعی گفته است که «مملکت نیاز به یک اقتصاددان دارد، لذا در حال بررسی هستم تا در انتخابات ۱۴۰۰ شرکت کنم» این گفته محسن رضایی در حالی مطرح شده که او در سه دوره حضور در عرصه انتخابات ریاست جمهوری با شکست و عدم رأی آوری روبرو شده اما به گفته محسن رضایی، این رأی نیاوردن‌ها مانع خدمت کردنش به مردم نمی‌شود. به ویژه در این دوره که به باور بسیاری از حساس‌ترین و متفاوت ترین دوران انتخابات، طی سال های گذشته است. 

حال سردار که پیشینه نظامی‌گری و سوابق تحصیلی در حوزه اقتصاد دارد فضا را تا حدود زیادی مهیا دیده و بی‌رغبت نیست دوباره عزم ورود به پاستور کند؛ هرچند یکی از مشاورانش احتمال ورود او به انتخابات 1400 را 10 درصد اعلام کرده است.

چندی پیش «علی شکوهی»، مشاور محسن رضایی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴، درباره‌ احتمال نامزد شدن محسن رضایی در سال ۱۴۰۰  گفته است: « به احتمال ۹۰ درصد در این انتخابات کاندیدا نخواهد شد.» البته به نظر می‌رسد سردارِ اقتصاددان، منتظر چراغ سبز اصولگرایان برای حمایت از وی در انتخابات 1400 است چراکه این روزها هم بحث کاندیدای نظامی و  هم بحث رئیس جمهورِ اقتصاددان در گعده‌های انتخاباتی اصولگرایان داغ است.

در همین راستا برخی شبکه های اجتماعی نزدیک به اصولگرایان مدعی شدند که محسن رضایی شروطی را برای ورود به کارزار انتخاباتی 1400 مطرح کرده و گفته است اگر به سراغم بیایند و و از من دعوت کنند، حاضرم در انتخابات 1400 ورود کنم؛ با این حساب، سردار هم از جمله کاندیداهای احتمالی است که منتظر اجماع اصولگرایان بر روی خود است، اجماعی که به نظر می‌رسد از دغدغه‌های اصولگرایان شده چراکه آنها تجربه سال 96 را بر سر اجماع برای رسیدن به کاندیدای نهایی، آن هم در دقیقه 90 دارند.

همچنین محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز، نیز به طور صریح، از حضور رضایی در انتخابات 1400 پرده برداشت و گفت: «به نظر می‌رسد آقای رضایی قطعا به عرصه می‌آید.» به رغم این گزاره‌ها همچنان سوال بر سر این مسئله است که رضایی با حمایت کدام جناح می‌آید؟ آیا اصولگرایان از او حمایت خواهند کرد یا خیر؟

محسن رضایی از جمله گزینه‌هایی است که محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین، برای 1400 پیش بینی و مطرح می‌کند. او گفته است: «بسیاری از شخصیت های مهم و معروف کشور هنوز تکلیفشان روشن نیست و هنوز تصور برخی ها این است که ممکن است آقای رئیسی یا آقای قالیباف بیاید یا ممکن است هر دو بیایند و ممکن است آقای محسن رضایی بیاید.»

در باب توجه به کاندیدای نظامی که از چندی پیش در حال مطرح شدن است، رضایی از استقبال کنندگان است به گونه‌ای که در همین راستا و با اشاره تلویحی به اولویت دولت آینده و توجه آن به دستاوردهای نظامی، ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس  گفته بود: «ریل پیشرفت با استفاده از عادی سازی روابط با غرب را باید رها کرد و مسیری را رفت که به ساخت موشک ماهواره بر و پهپاد رسیده است؛ ما راهی نو، دولتی نو با ارزش‌های راستین انقلاب نیاز داریم.» 

او همچنین در توئیت‌هایی، با تاکید بر اقتصاد، خطاب به مردم وعده‌های اقتصادی نیز داده و نوشته است: «مردم مطمئن باشند با کنارزدن هواداران آمریکا و مدیریت محفلی و وارداتی در اقتصاد، پول ملی ما قوی ترین پول منطقه خواهد شد.» اظهارنظری که به روشنی، حاکی از عزم سردار برای ورود به پاستور در 1400، آن هم به گفته خود با اولویت قرار گرفتن اقتصاد است. 

محسن رضایی که مدرک کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد خود را از دانشگاه تهران دریافت کرده، معمولا با آن هزار تومانی معروف در مناظره انتخاباتی سال 92 شناخته می‌شود؛ او گفته بود: «با چه زبانی باید گفت که به اقتصاد برسید؛ 1000 تومانی امروز برابر سیصد تومان سال گذشته است.» گزاره‌ای که حاکی از تاکید او بر مسائل اقتصادی است اما از سوی دیگر، او از مخالفان اصلی لوایح FATF در مجمع است؛ لوایحی که  به باور بسیاری، تصویب نشدن آن موجب شده ایران در لیست سیاه کارگروه ویژه اقدام مالی بماند و روز به روز تبادلات بانکی و تعاملات مالی ما با کشورهای دیگر با مشکل جدی مواجه شود؛ موضوعی که حاشیه‌های بسیاری را برای محسن رضایی، طی سال‌های اخیر به دنبال داشته است.

هچنین او از اولین موسسان واحد اطلاعات سپاه با نظر امام (ره) است و یکی از اعضای هیئت ۱۲ نفره تدوین اساسنامه سپاه پاسداران در زمستان ۵۷ و اولین فرمانده این واحد، در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۳ بود.

رضایی درباره تأسیس اطلاعات سپاه می‌گوید: «شروع ترور‌های گروه فرقان و به شهادت رساندن آیت‌الله مطهری، سپس ترور ناموفق هاشمی رفسنجانی نشان داد که ما از حوادث عقب هستیم و در حالی که تشکیل واحد اطلاعاتی با مخالفت جدّی روبرو بود و اطلاعات در نظام پس از انقلاب یادآور ساواک بود، واحد اطلاعات با کمترین امکانات و در واقع با هیچ راه‌اندازی شد و به قضیه گروه فرقان ورود کرد و گودرزی رهبر گروه و تعداد دیگری از کادر‌های این گروه که نشان تحجر دینی به ذهن و زبان داشتند، دستگیر شدند.»

او  که در سال ۱۳۶۰ با حکم امام خمینی (ره) به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد و در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران فرماندهی ارشد نظامی جنگ را بر عهده داشت، در سال ۱۳۶۶ از فرماندهی سپاه استعفا کرد که این استعفا در آن زمان مورد موافقت امام قرار نگرفت اما در ۱۳۷۶ پس از استعفا از فرماندهی سپاه، از سوی مقام معظم رهبری به عنوان عضو و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. 

دبیر کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام  که ۱۶ سال سابقه فرماندهی کل سپاه را در کارنامه خود دارد، درباره خروجش از سپاه در جمع دانشجویان بسیجی نیز می‌گوید: «دلیل خروج من از سپاه، احساس خطر در عرصه اقتصاد بود. دو سال پیش با دیدن تهدیدات منطقه‌ای از جمله در سوریه و پیشروی های داعش از مقام معظم رهبری کسب اجازه کردم که با این لباس در سال‌های آخر عمرم در کنار آقا باشم. همچنین با لباس مقدس پاسداری در کارهایی مانند انتقال تجربه و آموزش فرماندهان هم مشغول هستم.»

از این رو، این فرمانده ارشد دوران جنگ، طی سال‌های اخیر دوباره به سپاه بازگشته و با لباس نظامی دیده می‌شود، او در این باره می‌گوید: «با شرایط جدیدی در کشور مواجه شدم که اساس همان دستاوردهای گذشته را مورد تهدید قرار می‌داد؛ یعنی از بین رفتن اقتدار نظام و امنیت ملی. این اتفاق تقریبا با جریان داعش در سوریه مصادف شد که البته آن زمان هنوز داعش به عراق نرسیده بود. پیش بینی‌هایی داشتم که احتمال دارد به جای رودررویی اسراییل با ما، اعراب که اکثر مسلمان‌های جهان هستند را علیه ما بسیج کنند و این باعث شد که به این نتیجه برسم الان باید به لباس سپاه باز گردم و وقت و تلاشم را برای حفظ و اقتدار نظام بگذارم. بنابراین بازگشت من به سپاه همان دغدغه‌ای را پیگیری می‌کند که بیرون آمدن از سپاه داشت.  من به لباس پاسداری برگشته‌ام. ورود به سپاه با ورود به لباس پاسداری فرق می‌کند. من در سپاه به دوستانمان چه در داخل و چه در خارج از کشور مشورت می‌دهم و از طرفی مشغول تربیت فرماندهان آینده در دانشگاه امام حسین (ع) هستم».

به گفته محسن رضایی «اگر نگران نبودم که زحماتی که برای انقلاب کشیده شده ممکن است در اقتصاد از بین برود، هیچ وقت از سپاه بیرون نمی‌آمدم و وارد سیاست نمی‌شدم. من اقتصاد را مهمترین ایستگاهی می‌دیدم که انقلاب در این ایستگاه آزمون سختی خواهد دید و دستاوردهای شهدای ما ممکن است در این ایستگاه زمین بخورد و با آن‌ها خداحافظی شود.»

او البته نیم نگاهی به جوانان دارد و می‌گوید: «می‌خواهم کاری که شهدا در آزادسازی خرمشهر انجام داده اند را با آزادسازی از فقر و مشکل بیکاری جوانان انجام دهم.»

همچنین او روزهای گذشته و در واکنش به محدود کردن سن ۴۵ سال در رقابت انتخابات ۱۴۰۰ در پستی اینستاگرامی نوشت: «این اقدام، اشتباه بزرگی است؛  نسل اول برای آنکه خودش در قدرت بماند و از ورود نسل دوم جلوگیری کند مرتب معیار جوان بودن را بالا برده است و آنها را متهم به ناتوانی و آماده نبودن برای پذیرش مسئولیت ها کرده است. لذا انبوهی از جوانان انقلاب پشت درهای مسئولیت واقع شده اند و مردم از خدمات دهی آنها محروم شده اند.»

رضایی در انتخابات مجلس ششم در در فهرست «خط امام و رهبری» و جامعه روحانیت مبارز قرار داشت، اما نتوانست رای لازم برای حضور در مجلس را کسب کند. او همچنین در دوره‌های نهم، دهم و یازدهم انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا شد. نامزدی او در دوره‌ی دهم ریاست جمهوری با حاشیه‌هایی همراه بود. این چهره‌ اصولگرا که در آن انتخابات از حمایت اقلیتی از اصولگرایان برخوردار بود نیز مانند دو نامزد اصلاح‌طلب حاضر در انتخابات به نتایج اعلام شده اعتراض کرد و با حضور در صداوسیما دلایل خود برای این اعتراض را بیان داشت، اما چندی بعد در نامه‌ای خطاب به دبیر شورای نگهبان از ادامه‌ پیگیری اعتراض خود منصرف شد.

رضایی که در برهه‌های زمانی مختلف، کمابیش مورد حمایت بخشی اندکی از جریان اصولگرایی بوده، این بار نیز برای چهارمین حضور چشم به حمایت جریان اصولگرایی دوخته است. 

در این ارتباط برخی اصولگرایان همچون محمدحسن قدیری ابیانه، رضایی را گزینه مناسبی برای ریاست جمهوری می‌دانند. قدیری ابیانه گفته است: «محسن رضایی یکی از افراد توانای کشورمان است و به مسائل کشور هم تسلط خوبی دارد، بنابراین حضورش در انتخابات مفید است؛ او در مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان دبیر به مسائل مختلف کشوری تسلط داشته، دارای دکترای اقتصاد بوده و فرمانده سپاه پاسداران هم بوده است؛ علاوه بر این به مسائل نظامی هم آشناست و به نظرم یکی از گزینه‌های خوب برای نامزدی ریاست جمهوری است» 

به گفته این چهره سیاسی اصولگرا؛ «صرفا خوب بودن افراد مفید نیست؛ بلکه افرادی که در این رقابت حضور دارند باید برنامه‌های خود را هم ارائه دهند وگرنه صرفا خوب بودن افراد کفایت نمی‌کند.»

او البته به حاشیه‌هایی که برای محسن رضایی درباره پذیرش قطعنامه 593 ایجاد شده اشاره کرد و افزود: «با فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری هم روشن شد که تمام مراحل جنگ و حتی پذیرش قطعنامه از سوی ما عاقلانه بوده است؛ چرا که اخیرا تبلیغات زیادی راه انداخته شده مبنی بر اینکه نامه محسن رضایی درباره شرایط جنگ باعث شد تا حضرت امام خمینی (ره) جام زهر را بنوشند امری که برای محسن رضایی تبدیل به یک امتیاز منفی شده بود؛ اما با صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری معلوم شد که در آن شرایط ویژه صلاح بر این بوده و اگر یک فرمانده برداشت خود را از شرایط به اطلاع ما فوقش برساند نه تنها امتیاز منفی محصوب نشده؛ بلکه امری مثبت ارزیابی می‌شود.»

در واقع از جمله حاشیه‌های دوران فرماندهی جنگ محسن رضایی به عملیات کربلای ۴ و همینطور فرآیند، پذیرش قطعنامه بازمی‌گردد. منتقدان او بر این عقیده هستند که خطای او در تصمیم‌گیری برای ادامه عملیات کربلای ۴ سبب جان باختن تعدادی بسیاری از رزمندگان در آن عملیات شد. اصولگرایان نیز نامه‌ رضایی به امام درباره امکانات لازم جهت ادامه‌ی جنگ را مورد نقد و اعتراض قرار داده‌اند.

همچنین وهاب عزیزی، دیگر چهره سیاسی اصولگرا، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی برنا، محسن رضایی را شخصیتی می‌داند که ویژگی‌های یک رئیس جمهور را دارد.

 او می‌گوید: محسن رضایی مورد اعتماد نظام است و در این مسیر چندین ساله، سعی کرده به نظام وفادار بماند. در حال حاضر کشور ما از لحاظ اقتصادی با مشکلاتی روبرو است از این رو محسن رضایی برای اقتصاد کشور برنامه مفصلی دارد.

عزیزی ادامه می‌دهد: علاوه براینها تعاملات جهانی هم می‌طلبد که فرد مقتدری بیاید تا کشور را اعتلا ببخشد اگر بنا باشد که یک کاندید نظامی داشته باشیم رضایی می‌تواند یکی از گزینه‌های خوب باشد گزینه ای که این پتانسیل را دارد که بخش زیادی از اصولگرایان را به اجماع برساند.

او در پاسخ به این پرسش که آیا درباره محسن رضایی در حال حاضر بین اصولگرایان اتفاق نظر وجود دارد یا خیر؟ تاکید کرد: در حال حاضر اتفاق نظر وجود ندارد و به جمع بندی نهایی نرسیده‌اند قطعا اصولگرایان به این راحتی کاندیداهای خود را معرفی نمی‌کنند و فضا را رصد می‌کنند تا ببینند فضا چه کسی را می‌طلبد. مثلا در کنار محسن رضایی، سعید جلیلی پتانسیل خوبی دارد البته به این شرط که قالیباف و رئیسی کاندیدا نشوند؛ منتهی فضا مشخص نیست که بگوییم روی محسن رضایی اجماع صددرصدی وجود دارد. اما به هر حال مقبولیت دارد و شرط رأی آوری مسئله دیگری است که باید منتظر شرایط بود. در مجموع اصولگرایان، محسن رضایی را قبول دارند اگر فضا مناسب باشد، احتمال دارد که جبهه جهادگران هم از او حمایت کند.

همچنین «حسین کنعانی مقدم»، دیگر چهره سیاسی اصولگرا، درباره کاندیدا شدن محسن رضایی به خبرنگار سیاسی برنا گفت: «به هر حال محسن رضایی از محتمل ترین گزینه‌هایی ریاست جمهوری سال آینده در بین اصولگرایان مطرح است. او تیم و افراد و مجموعه فعال خود را در زمینه‌های مختلف دارد اما اینکه جناح های سیاسی روی محسن رضایی اتفاق نظر داشته باشند باید صبر کنیم ببینیم چه می‌شود البته در جلسه‌ای که حدادعادل بود، بحث این بود که یک اقتصاددان رئیس‌جمهور آینده شود و به محسن رضایی اشاره کردند که این قابلیت را دارد. از این رو این اظهارنظرات نشان می‌دهد که پالس‌های مثبتی درباره محسن رضایی در حال مطرح شدن است.

بدین ترتیب در حالی که بسیاری از اصولگرایان، رضایی را دارای مقبولیت می‌دانند اما در این که او گزینه‌ای رأی آور باشد و مورد اجماع همه اصولگرایان قرار گیرد، تردید دارند. از این رو به گفته بسیاری از چهره‌های سیاسی باید منتظر روزها و ماه‌های نزدیک به انتخابات بود  که چه فردی به عنوان کاندیدای نهایی انتخاب خواهد شد. 6