کتاب های بی محتوا معضل بی پایان/ چهار دهه حول محور تاثیرگذاری کتاب و کتابخوانی در جامعه می‌چرخیم

به گزارش برنا، حیدری در خصوص نحوه ارائه مجوز برای نشر کتاب گفت:  همیشه کمی گرایی و ارائه آمار و ارقام یکی از مشکلات و ساختارهای اداری ما بوده و هست آنچه که در عدد و ارقام مشخص است در خصوص عناوین در همین شش ماهه اول سال رشد چند درصدی نسبت به سال گذشته  داشته ایم در برخی از شمارگان متاسفانه ضعیف عمل شده است اما خوشبختانه در بخش کودک تقریبابهتر از پارسال عمل کرده‌ایم.

مدیرکل دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: اقتصاد فرهنگ جزئی از اقتصاد کل کشور محسوب می شود که ما نیز در این حوزه ها  مشکلاتی را داشته ایم.

عسگری  دیگر مهمان این میز گرد در پاسخ به این پرسش که در پنج سال گذشته چند کتاب خوب چاپ شده و خوانده اید، خاطرنشان کرد: کالای فرهنگی کلا یک مقوله مظلوم است. حقوق پدری که حتی به بیستم ماه هم نمی رسد اولین چیزی را که از لیست و سبد خانوار خود حذف می کند خرید اقلامی همچون کتاب، فیلم، سینما، تئاتر و... می باشد.

وی یادآوری کرد:  گاهی اوقات زمانه به این عرصه ظلم می‌کند، و اتفاقی که افتاده است این است که آنزیمی که در ذهن ما ترشح می شود مبنی بر آنکه امروز ده کانال تلگرامی و داستان کوتاه خواندم و موسیقی گوش کرده ام پس بحث مطالعه و فرهنگ که خود را تکمیل کرده ام؛ که من البته تا حد قابل توجهی به خانواده ایرانی حق می دهم به خاطر اینکه با این دلار ۳۰ هزار تومان و آن که هر خانواده نیازمند یک تبلت و یا لپ‌تاپ برای دریافت آموزش حداقلی است تا آنکه فرزندش یک سال عقب نماند. 

وی ادامه داد: کتاب خوب کم نداریم چه در گذشته تولید شده و تجدید چاپ می‌شود، همچون  کتاب های ابوباران و کتاب آقای امیرخانی همانطور که گفتم کتاب خوب کم نداریم و کم چاپ نشده است. آخرین کتاب خود من نیز سفرنامه حج است که با ۴۳ هزار کلمه نوشته شده است و ناشر توصیه کرد که چند قسمت را پردازش مجدد کرده و به ۶۰ هزار کلمه برسانم که خدا میداند  در پاسخ گفتم این کتاب، کتاب فربه و قطوری خواهد شد و گران می شود و  بخش زیادی از مخاطبین قدرت خرید آن را ندارند.

عسگری افزود: وقتی طرح فروش ویژه این کتاب را در پیج خودم با تخفیف ۲۰ درصد ارائه کردم مخاطبی پیام گذاشت که امکان دارد که این تاریخ سه روز دیگر تمدید شود که این ۲۰ درصد مبلغ ۶۰۰۰ تومان می شد اما همین شش هزار تومان برای بسیاری از خانواده ها و خوانندگان عدد قابل توجهی است. 

در ادامه این میز گرد حیدری، در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه با توجه به شرایط امروز جامعه چگونه می توانیم سطح سواد و فرهنگ عمومی را با چنین محتواهایی تقویت کنیم؟ و چگونه می توانیم ادعا کنیم که وضع ما در حوزه کتاب چه به لحاظ محتوایی و چه به لحاظ آماری و کمی با وجود محتوا های تکراری خوب است؟ خاطر نشان کزد: فرایند صنعت نشر و یا اقتصاد نشر یک فرآیند چند مرحله ای دارای حلقه های مختلف است که در سال گذشته بحث کاغذ از بندی ۹۰ هزار تومان به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان رسید. زمانی که دلار و توزیع کاغذ در دست وزارت ارشاد نیست و عوامل بیرونی تاثیر گذار بر حوزه سیاست گذاری  کتاب  می‌شود، شاهد این نابسامانی ها و مشکلات در حوزه کتاب هستیم.

 وی افزود با همه این مشکلات همان طور که گفته شد در بخش عناوین شاهد رشد بوده ایم. و در واقع بحث اصلی بنده نیز همین موضوع  آغاز فرهنگ سازی از خانواده ها، مدارس و دانشگاه ها است.

حیدری خاطرنشان کرد: همه این نهادها و ۲۰ دستگاه تاثیر گذار می‌توانند در امر کتاب و کتابخوانی نقش موثر داشته باشند چرا که باید جامعه را  نسبت به تاثیر گذاری کتاب و کتابخوانی در حوزه فرهنگ و سواد عمومی آگاه کرد.

وی تاکید کرد: متاسفانه بعد از  گذشت چهار دهه همچنان حول این محور، گفتمان و موضوع نقش و تاثیر گذاری کتاب و  سرانه کتابخوانی در جامعه می چرخیم. هر چند که با تمام این ناملایمات وزارت ارشاد برنامه های خاص خود را در ارتقاء امر کتاب و کتابخوانی پیش برده است و در همین شش ماهه امسال چیزی نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان تسهیلات  ۴ درصد به حلقه های مختلف حوزه نشر داده است.

وی در خصوص گردش مالی حوزه نشر گفت: با توجه به گزارش های ارائه شده گردش مالی این حوزه نزدیک به ۴ هزار میلیارد تومان با احتساب نشر کنکور  است که البته قریب به سه هزار میلیارد تومان آن متعلق به حوزه کنکور می شود.

حیدری ضمن تاکید بر  شاخص‌های مختلف  موجود در جهان برای انتخاب کتاب توسط مخاطبین و خوانندگان گفت: همیشه نام نویسنده، ناشر، ویراستار و حتی شکل ظاهری کتاب و موضوع آن از شاخصه های مهم انتخاب کتاب توسط مخاطبین است. که در واقع این ها شاخص های اصلی و اولیه انتخاب کتاب در دنیاست. اما امکان دارد در این اثنا یکسری از افراد از اسم و شهرت خود سو استفاده نمایند و البته در مقام قیاس با دیگر حوزه ها حوزه نشر آنچنان به این امر مبتلا نشده است.

حیدری در رابطه با تبعیضی که در حوزه نشر مشاهده می‌شود گفت: همانگونه که اشاره شد در همه جا چنین اشکالاتی دیده می‌شود و حوزه نشر نیز از این قاعده مستثنا نیست اما ما تمام سعی خود را به کار می گیریم تا با استفاده از  ابزارهای قانونی با چنین تبعیض ها و اشکالات برخورد کنیم.  در واقع این مردم هستند که باید در یک فضای احساسی قرار نگیرند و به دنبال موضوعات برگزیده و مناسب باشند و بهترین محتوا را انتخاب کنند و به دنبال جو روانی ایجاد شده سلبریتی ها و افراد مشهور نروند. هرچند که فرهنگ جامعه را کلیت سیستم می سازد و اگر ما تنها به فکر فرهنگ ساختن باشیم به جایی نخواهیم رسید. و مردم در چارچوب و خط و مشی سیاستهای کلی نظام فعالیت می نمایند.

 وی در مورد قانون مادر برنامه ششم درباره حمایت از تالیف در حوزه فرهنگ گفت: همه ما خواهان حمایت از حوزه نشر هستیم و حمایت از یارانه ای که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بطور متوازن  بین اقشار مختلف جامعه توزیع می‌شود و تسهیلات رفاهی که در اختیار حوزه نشر قرار می دهد. 

مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همیشه گفته است که  مشارکت و حمایت. و این بودجه ای که در اختیار مجموعه وزارتخانه قرار گرفته است، حتی فراتر از آن ارائه کرده است. در شرایط کرونایی امروز نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان تفاهمنامه به امضا رسیده است که  ۵۰ میلیارد آن در اختیار ناشرین ۴۰ میلیارد آن به کتابفروشی‌ها اختصاص پیدا می‌کند و تقریباً همین مقدار نیز در اختیار اهل قلم قرار خواهد گرفت. و تا به امروز چیزی حدود ۱۸ میلیارد تومان به چاپخانه ها اختصاص پیدا کرده است و همچنین بخش های دیگری که بر اساس شاخص ها فعال هستند.

وی افزود: برای مثال در این حوزه اختصاص یارانه بن کتاب به اقشار مختلف که چیزی حدود ۲۰ میلیارد تومان در سال گذشته بود و همچنین ۴۶ میلیارد تومان خرید کتاب که به روستاهای مختلف ارسال شد؛گوشه ای از  مجموعه خدمات وزارت ارشاد در حوزه کتاب که تنها یکی از ابزارهای فرهنگی است.

عسگری در پاسخ به این پرسش که آیا از تمام این حمایت ها و تسهیلاتی که آقای حیدری از آن نام بردند چیزی را شما دیده اید گفت:  با توجه به تمام شرایط موجود تحریمی وضعیت اقتصادی دلار کرونا و تمامی فشارهای موجود بر پیکره جامعه آخرین چیزی را که میشود به آن فکر کرد فرهنگ است اما معضلی به نام ناشران دولتی  وجود دارد که تحت هر شرایطی حقوقشان را می گیرند چه کار بکنند و چه نکنند. و از طرف دیگر موضوع مهم قاچاق کتاب است که به راحتی در اماکن عمومی همچون مترو در حال عرضه به شهروندان است هر چند که ناشران آن کتابها هزینه و زحمات بسیاری برای چاپ و نشر آن کتاب کشیده‌اند اما به راحتی مورد سوء استفاده قرار گرفته و با تخفیف ۵۰ درصدی در اختیار مردم قرار می گیرند. که به خدا می توان قسم خورد این حق الناس است که مورد دستبرد و سوء استفاده قرار می گیرد و موجب می شود ناشر و ناشرین و تهیه کنندگان آن خاکستر نشین شوند.

حیدری در پایان خاطرنشان کرد: مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص بالا بردن سرانه مطالعه در سطح جامعه در این چند سال اخیر مجموعه‌ای از برنامه های ترویجی همچون جام باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان که ۳۳۰ هزار عضو ۲۵ هزار باشگاه کتابخوانی دارد که به همه اینها ۵۰ درصد یارانه تعلق می گیرد و همچنین جشنواره روستا و عشایر که نزدیک به ۷ هزار روستا در آن شرکت کرده اند و همچنین پایتخت کتاب  که چیزی نزدیک به  ۷۰۰ شهر در آن مشارکت داشتند.