شعر باید نسبت به مسائل روز دغدغه داشته باشد

به گزارش برنا، افسانه شعبان‌نژاد شاعر نام‌آشنای شعر کودک و نوجوان در یک وبینار تصویری با اعضای کتاب‌خوان کارگاه‌های ادبی و انجمن‌های شعر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سراسر کشور، کتاب «یک شعر بی‌طاقت» ش را به نقد مخاطبان سپرد و از دغدغه‌های زیست محیطی خود سخن گفت.

او در این وبینار که روز ۲۵ آبان ۱۳۹۹ هم‌زمان با بیست وهشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، در پاسخ به سوال‌های پی‌درپی برخی نوجوانان که از غمگین‌بودن درون‌مایه شعرهای این کتاب سخن می‌گفتند و از شاعر محبوب‌شان شعرهای شاد طلب می‌کردند، گفت: من آثار زیادی هم، برای کودکان هم برای نوجوانان سروده‌ام که درون‌مایه آن‌ها شاد است اما باید توجه کنید که در کتاب «یک شعر بی‌طاقت» نگاهی به محیط زیست داشتم که از مهم‌ترین مسایل روز است.

شاعر کتاب «این طرف صحرا، آن طرف صحرا» به نوجوانان در این نشست که از سلسله نشست‌های دوپنجره کانون بود، یادآور شد که همه ما باید با محیط زیست دوست و با حیوانات مهربان باشیم وقتی یک شاعر یا نویسنده از قوچی حرف بزند که در کوه و دشت زندگی می‌کند و تیر شکارچی جان او را می‌گیرد طبیعی است که غمگین شویم ولی این غم سازنده است و با فکر کردن به آن، می‌توانیم جلوی برخی از این غم‌ها را بگیریم تا دنیای ما بیش از این دچار غم و غصه نشود.

شعبان‌نژاد با بیان این‌که در آثارش به دغدغه‌های نوجوانان فکر می‌کند، افزود: نوجوانان باید با کتاب‌های ما احساس نزدیکی کنند و مهم‌ترین دغدغه من در این زمینه توجه به نیازها، احساس‌ها و زبان آنان است به همین دلیل احساس می‌کنم نوجوانان که دوران شاد کودکی را پشت‌سر گذاشته‌اند، باید بدانند که زندگی تنها شادی و بازی‌های کودکانه نیست و برای درک و فهم غم آماده شوند پس این غم بی‌تردید سازنده است.

او در این نشست - که مریم اسلامی شاعر کتاب‌های کودک و نوجوان اجرای آن را بر عهده داشت - در پاسخ به پرسش دیگری که یک نوجوان از او پرسیده بود که اعتراض نهفته در اشعار وی آیا اعتراضی از نگاه نوجوانان است یا بزرگسالان، تاکید کرد: توجه به شمول و کلیت در شعر خیلی مهم است به این معنی که من در شعرهایم به یک حد وسط و تلفیق رسیده‌ام تلاش می‌کنم همه مخاطبان در هر گروه سنی حتی بزرگسالان و نوجوانان امروز و فردا هم این شعرها را درک کنند و از آن لذت ببرند و تاریخ مصرف نداشته باشد این اعتراض‌ها گاهی از ذهن نوجوانان، گاهی هم بزرگ‌سالان است.

شاعر کتاب «ماهی قرمز کوچولو» در توضیح گفته‌هایش شعر پل -یکی از اشعار همین کتاب- را برای بچه‌ها خواند «یک سیب/ افتاد توی آب و راهی شد/ هم حسِ ماهی شد/ زیر پُلی/ یک شاخه، راه سیب را سد کرد/ در حقِ او بد کرد» و یادآور شد: انسان‌ها گاهی مانند سد می‌شوند و جلوی پیشرفت و حرکت یک دیگر را می‌گیرند و من در این شعر به‌صورت نمادین خواستم هم به نوجوانان، هم بزرگ‌سالان بگویم در کنار پیشرفت خودتان به پیشرفت دیگران هم فکر کنید و سد راه یک‌دیگر نشوید.

او در ادامه این نشست به برخی پرسش‌های پی‌درپی نوجوانان ایرانی حاضر در وبینار پاسخ گفت و سادگی به نحوی که شعرها برای همه مخاطبان قابل درک باشد و استفاده از قالب نیمایی در شعر و به‌کاربردن قافیه حتی در این شعرها را از ویژگی‌های آثار خود بیان کرد و در پاسخ به سوالی که شعر را به چه چیزی تشبیه می‌کند؟ گفت: شعر از نظر من، هم مهربانی مادر را دارد هم استقامت پدر؛ و مانند مهربانی مادر است و یک خانواده دوست‌داشتنی.

بر اساس این گزارش افسانه شعبان‌نژاد در این نشست دو ساعته همچنین توصیه‌هایی به نوجوانان علاقه‌مند به شعر داشت و تجربه‌هایش را با آن‌ها به اشتراک گذاشت، از جمله این‌که شعر باید مخاطب را به فکر کردن وادارد، نسبت به مسایل روز از جمله موضوع مهم محیط زیست دغدغه داشته باشد، نگاه شاعر به محیط اطرافش کاملا تیزبینانه و دقیق باشد و با نگاه دیگران تفاوت کند، شاعر برای پیشرفت و پیداکردن سوژه‌های نو از دیگران کمک بگیرد و در نهایت بچه‌ها برای چاپ آثارشان در قالب کتاب عجله نکنند.

او در این نشست چند عنوان از شعرهای این کتاب را برای بچه‌ها خواند و در پایان نیز به تجلیل از مربیان کانون پرداخت و گفت: من باید از مربیان کانون صمیمانه قدردانی کنم که دوستانه در کنار بچه‌ها هستند و مطمئنم در کنار شما، شاعران بسیار خوبی از کانون بیرون خواهد آمد همان‌طور که بسیاری از شاعران امروز ایران، اعضای کودک و نوجوان سال‌های گذشته کانون هستند.

شاعر کتاب «پرنده گفت شاعرم» از حضور در این وبینار مجازی اظهار خوشحالی کرد و افزود: امروز احساس کردم که نقدهای زیباتری بر کتاب من از سوی نوجوانان مطرح شد و این نشان می‌دهد که بچه‌ها چه‌قدر خوب و عمیق کتاب را مطالعه کرده‌اند.

در ابتدای این نشست انسیه موسویان شاعر و مدیرکل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون توضیح داد که سلسله نشست‌های دو پنجره که با سفر نویسندگان و شاعران به شهرهای مختلف و گفت‌وگوی رودر رو با اعضای کانون در شهرهای مختلف کشور برگزار می‌شد، بسیار با استقبال بچه‌ها و مربیان کانون روبرو شد اما به دلیل شیوع بیماری کرونا و لغو هرگونه نشست یا سفر به دلیل رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، پس از حدود ۱۰ سال مجبور شدیم این نشست‌ها را به صورت مجازی برگزار کنیم.

او گفت: در این نشست‌های کتاب‌محور، بچه‌ها به‌صورت مستقیم با نویسندگان و شاعران گفت‌وگو می‌کنند و به نقد آثار آنان می‌پردازند این مساله، اعتماد به‌نفس اعضا را بسیار بالا می‌برد. امیدوارم با پایان همه‌گیری بیماری بار دیگر این نشست‌ها به‌صورت حضوری از سر گرفته شود.

افسانه شعبان‌نژاد (متولد ۱۳۴۲ در شهداد کرمان) شاعر و نویسنده کودک و نوجوان است. او کارشناس رشته زبان و ادبیات فارسی و کارشناس ارشد رشته ادبیات نمایشی است و دارای دکتری هنر و نشان درجه یک هنری در ادبیات داستانی و شعر است.

کتاب «یک شعر بی‌طاقت» او از مجموعه «شعر نوجوان امروز» سال ۱۳۹۴ از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و با تصویرگری محمود حسینی منتشر شد و دربردارنده ۲۱ قطعه شعر با عنوان‌های «شعر»، «سیب»، «سار»، «ناودان»، «توت»، «کاج»، «ساز»، «زاغ»، «کوه»، «مزرعه»، «درد»، «عنکبوت»، «تور»، «پل»، «راز»، «پنجره»، «قفل»، «باغ»، «برگ»، «راه» و «خواب» است.

 بیست‌وهشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی با شعار «دانایی، مانایی» طی روزهای ۲۴ تا ۳۰ آبان ۱۳۹۹ در سراسر کشور در حال برگزاری است.