کتاب «موج چهارم جنگ نرم» توسط پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع) منتشر شد

به گزارش خبرگزاری برنا از قم ، تاریخ سیاست بین‌الملل و روابط خارجی، شاهد الگوها و شیوه‌های مختلف نفوذگذاری یک دولت در محیط خارجی خود است. 

جنگ نرم یکی از راه‌های نفوذگذاری دولت‌ها در روابط بین‌الملل است. دیرینه‌شناسی نبرد نرم دلالت بر این واقعیت دارد که این نوع از شیوه‌های نفوذگذاری در رفتار و امور داخلی دولت‌های حریف در روند تطور تاریخی خود، تابع الگوواره‌های جریان قدرت و درنتیجه متأثر از سیطره گفتمانی و نظام دانایی حاکم بر مقوله قدرت در هر دوره‌ای و فناوری‌های آن عصر بوده و تاکنون چهار موج تحولی را به خود دیده است. 

مبانی و طراحی موج چهارم جنگ نرم محصول استراتژیست‌ها و نظریه‌های پردازان مختلف در نظام سیاسی فکری غرب و امریکا است. 

در موج چهارم جنگ نرم، رواج گفتمان نرم و عامل کاتالیزور آن یعنی فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، مقوله جنگ و نفوذگذاری نرم را به‌طور متمایزی متحول ساخته است. جنگ نرم از ابعاد مضیق به موسع و متکثر، از بسیط به مرکب و پیچیده مرکب، از سخت و نیمه سخت به نیمه نرم و نرم خالص، از دامنه محدود به گستره فراگیر، از امنیتی اطلاعاتی به فرهنگی اجتماعی، از تأثیرگذاری صرف بر رفتار به تأثیرگذاری بر نگرش‌ها، باورها، عواطف، ترجیحات و محاسبات، از اصلاح و تغییر مغزافزارها و نرم‌افزارها به شکل‌دهی آن‌ها، از بازیگران صرف دولتی به بازیگران غیردولتی و مردمی، از ابزارهایی با بُرد محدود به ابزارهای با بُرد وسیع، از شیوه‌های کارگزار محور به شیوه‌های هنجارمحور گذار کرده است.

پیام‌های اصلی این کتاب این است که در ابتدا در عصر پساجنگ سرد، موج جدیدی از نبرد نرم شکل گرفت که عنوان نمادین آن جنگ نرم است و عناوین مشابه که در دوره‌های گذشته نبرد نرم بکار برده می‌شدند تفاوت ماهوی دارد.

از سوی دیگر جنگ نرم تنها درگیری نرم‌افزارانه نظام سلطه با جمهوری اسلامی ایران نیست بلکه برنامه‌ای پیچیده سرمایه‌داری اقتدارگرای جهانی است که برای جهان پساجنگ سرد طراحی و ساماندهی شده بوده و جنگ نرم یک نبرد تمام‌عیار و هجمه علیه همه مرزهای جغرافیای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی و... است.

 در این کتاب عنوان شده است که جنگ نرم پدیده ناگهانی و بدون برنامه نیست بلکه هدفمند، برنامه‌ریزی‌شده و به‌صورت خصمانه است به گونه‌ایی که از مفاهیم مشابه آن قابل تفکیک است، جنگ نرم، اولویت برنامه‌ای نظام سلطه برای براندازی خاموش و آرام جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان تنها رقیب ایدئولوژیک نظام سرمایه‌داری است. پنجم. موج چهارم جنگ نرم به‌تناسب رشد علمی و فناوری و تحول محیطی ماهیت پیچیده‌تر، قوی‌تر و نوینی پیدا کرده است.

کتاب «موج چهارم جنگ نرم» در قالب شش فصل تدوین شده که در فصل اول سازمان معنایی جنگ نرم بحث می‌شود. ابتدا مفاهیم قدرت نرم، جنگ نرم و نفوذ از حیث فرهنگ دانش واژه و برداشت‌ها و دیدگاه‌ها درباره این مفاهیم مورد بررسی قرار گرفت، سپس شبکه مفهومی جنگ نرم، قدرت نرم و نفوذ مشخص شده است.

در فصل دوم، نویسنده به تبارشناسی تاریخی نبرد نرم پرداخته، در این فصل نشان داده شد که نبرد نرم از حیث تاریخی دارای چهار موج است. نقطه آغاز موج چهارم نبرد نرم پس از فروپاشی نظام دوقطبی است و نشان داده شد که موج چهارم از جنبه‌های مختلف با دوره‌های گذشته نبرد نرم متمایز است. 

فصل سوم، نظریه‌ها و رهیافت‌های علمی را که پشتوانه نظری موج چهارم نبرد نرم محسوب می‌شوند مورد بحث قرار گرفته، این فصل نشان می‌دهد که موج چهارم نبرد نرم از پشتوانه‌های نظری علوم روانشناختی در همه رشته‌های آن، علم جامعه‌شناختی، نظریه‌های فرهنگی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل و همچنین علوم ارتباطات برخوردار است. 

فصل چهارم ماهیت شناسی، هدف و غایت شناسی، فرایند شناسی، آماج شناسی و مقاصد روانی و اهداف رفتاری جنگ نرم، فرایند شناسی جنگ نرم را مورد امعان نظر قرار داد. در ماهیت شناسی تلاش شد جنگ نرم از حیث ساختاری، کارکردی، هنجاری و فرایندی بازشناسی گردد؛ در هدف شناسی به سه دسته نهایی، کلی و جزئی دسته‌بندی شد. در ابزار شناسی کوشش شد تا مهم‌ترین ابزارهای مورد استفاده تهدیدگر بازشناسی گردد. در فرایندشناسی نشان داده شد که در جنگ نرم سه مدل فرایندی قابل احصا است؛ مدل فرایندی در حوزه نگرش، مدل فرایندی از نظر تا عمل و مدل فرایندی در فضای عینی. درنهایت بازیگران موج چهارم نبرد نرم بسیار متعدد و متنوع در سطوح فروملی، ملی و فراملی با ارتباط مستقیم و غیرمستقیم موردتوجه قرار گرفت. 

نویسنده در فصل پنجم نشان داده که جنگ نرم در عصر جدید از تنوع الگویی بسیار زیادی برخوردار است. این فصل با عنوان بررسی و تبیین گونه‌ها و الگوهای موج چهارم جنگ نرم، بیشترین حجم کتاب را به خود اختصاص داده است، این الگوها در سه عرصه جنگ فرهنگی، جنگ اجتماعی و جنگ سیاسی دسته‌بندی شدند و جایگاه و نقش راهبرد نفوذ در هر یک از الگوهای جنگ‌های نرم نیز نشان داده شد. 

فصل ششم کتاب به نتیجه‌گیری و اصول دفاع نرم به همراه پیشنهادهای کاربردی اختصاص یافته است.