پدیده ساختمان‌های نوساز اما فرسوده!/ ۴۰ درصد ساختمان‌های تهران در برابر زلزله مقاوم نیستند

دکتر سید محمود فاطمی عقدا در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی برنا، گفت: وقتی از مصالح نامرغوب و شیوه‌های ساخت نادرست برای ساخت مسکن استفاده کنیم، قطعا درون ساختمان‌ها فرسوده می‌شوند و سریع‌تر از بین می‌روند. مساله مهم در نگهداری و طول عمر ساختمان‌های ساخته شده، تاسیسات ساختمان‌ها به خصوص بحث تاسیسات مکانیکی مثل آب است. اگر از لوله‌ها، تجهیزات مناسب و با اتصال خوب و یا از تجهیزاتی استفاده کنیم که اطلاع از نشت آب را دقیق اعلام کنند، قطعا ساختمان‌ها طول عمر بالاتری خواهند داشت.

وی تاکید کرد: ساختمان‌های نوسازی که دچار مشکلاتی جدی باشند و بتوانیم عنوان ساختمان‌های نوسازِ فرسوده را برای آن به کار ببریم، آمار زیادی در شهر تهران ندارند. البته انکار نمی‌کنم که چنین ساختمان‌هایی در شهر تهران وجود دارند اما نمی‌توان آن را به درصدی از ساختمان‌های سطح کشور تعمیم داد. استفاده از مصالح غیراستاندارد و کارگرهای غیرماهر مرسوم بوده و تبدیل به عادت شده است. اما به هر صورت بخش سازه ساختمان مهم است. سازه یا از فولاد است و یا بتن. این دو مورد در مدت زمان کوتاه کمتر دچار آسیب می‌شوند و ممکن است مصالح نامرغوب باشد یا دیوارها ترک بخورند.

وی در پاسخ به این پرسش که چند درصد ساختمان‌های شهر تهران در برابر زلزله آسیب‌پذیرهستند، گفت: باید سه دوره زمانی برای ساختمان‌های کل کشور و به تبع آن در تهران، در نظر گرفت. یک دوره قبل از سال 70 است که آیین نامه 2800 نداشتیم. ساختمان‌هایی که در این دوره ساخته شدند، نامقاوم هستند یا در بافت فرسوده قرار دارند؛ به جز ساختمان‌های دولتی و سازمانی که اصولی ساخته شدند. بین دهه 70 تا سال 82 زلزله بم روی داد که جامعه ساخت و ساز - چه مهندسی و چه مردم -  به آیین‌نامه تدابیر مربوط به زلزله توجه نداشتند. شاید دستگاه‌های نظارتی هم خیلی سختگیرانه برخورد نکردند. بخشی از ساختمان‌های بنا شده در این دوره هم آسیب‌پذیر هستند و در مقابل زلزله مقاوم نیستند.

عقدا گفت: بعد از سال 82 و زمانی که زلزله بم روی داد، توجه‌ها بیشتر به این سمت معطوف شد و دقت بالاتر رفت و نظام مهندسی و شهرداری‌ها بیشتر از قبل سازندگان را به رعایت قوانین ملزم کردند. در مجموع در این دوره شاهد ورود فناوری‌های جدید ساخت و ساز بودیم و هم آیین‌نامه زلزله بازنگری شد. در این دوره هم در مجموع درصد کمی از ساختمان‌ها در برابر زلزله نامقاوم بودند.

رئیس اسبق مرکز تحقیقات مسکن وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: در مجموع می‌توان گفت رفتار ساختمان‌های تهران در برابر زلزله مطلوب است و اگر طبق اطلاعات و تقسیم‌بندی ساختمان‌ها بخواهم نظری در رابطه با مقاومت آنها در برابر زلزله بگویم، بین 30 تا 40 درصد ساختمان‌ها در برابر زلزله آسیب‌پذیر هستند. البته درصدهای مختلفی از آسیب‌پذیری را دارند. این رقم، برآورد حدودی است و آمارگیری نشده است.