سینمای مستند نیازمند پژوهشی گسترده در مورد تاریخ سینمای ایران است

به گزارش برنا، محسن عبدالوهاب کارگردان و فیلمنامه نویس درباره نیاز امروز سینمای مستند ایران گفت: هر سال تعدادی فیلم های مستند در بخش‌های دولتی و خصوصی تولید می شود اما در هیچ‌کجا نام و اطلاعات و دیگر مشخصات این فیلم‌ها ثبت نمی‌شود. این رویه سال‌ها است که ادامه دارد و با آمدن دیجیتال و بیرون آمدن انحصار تولید فیلم مستند از بخش دولتی مشکل بی‌اطلاعی از فیلم‌های مستند تولید شده، بیشترهم شده است. در حقیقت و به بیانی دیگر این فیلم‌ها گم می‌شوند و در آرشیوهای دولتی و یا خصوصی از یادها می‌روند. 

وی ادامه داد: متاسفانه برخلاف سینمای داستانی، فیلم‌خانه، فیلم‌های مستند را در سطح گسترده نمی‌خرد و آرشیو نمی‌کند. این درحالی است که  وقتی تصویری از دهه ‌های گذشته ایران در فضای مجازی پخش می‌شود بسیاری با اشتیاق به آن چشم می‌دوزند ولی ما به راحتی اجازه می‌دهیم گنجینه عظیمی از فیلم‌های مستند پراکنده شود و به نوعی از دست بروند.  

عبدالوهاب ادامه داد: سینمای مستند ما درکنار بانک اطلاعات، نیازمند پژوهشی گسترده  در مورد تاریخ سینمای مستند ایران است. این پژوهش می‌تواند شامل اطلاعات و مضمون فیلم‌ها و تحلیل تاریخی دوره‌های سینمای مستند ما و همچنین نقش و جایگاه مستندسازانی که مُهر خود را بر رشد سینمای مستند ما زده‌اند،‌ باشد. امسال زنده یاد منوچهر طیاب و زنده یاد خسرو سینایی را از دست دادیم، از این بزرگواران و دیگر مستندسازان به نام سینمای ما شاید کتاب و مقاله‎‌های پراکنده‌ای باشد اما این که همه آن نام‌ها در یک پژوهش گرد آمده باشند و اهمیت فیلم‎‌های آنان در رشد سینمای مستند ما توضیح داده شده باشد، کاری نشده است. ما به طور جامع نمی‌دانیم از گذشته تا به امروز چه کسانی چه فیلم‌های مستندی در ایران ساخته‌اند و علاقه‌مندان چه‌گونه می‌توانند به این فیلم‌ها دسترسی پیدا کنند. در حقیقت در عصر ارتباطات، سینمای مستند ما باوجود داشتن قدمتی به عمر تولد سینما در ایران، نه تاریخ مدونی دارد و نه آرشیو.  

عبدالوهاب ادامه داد: زنده یاد مسعود مهرابی درباره سینمای مستند تا سال 1375 اطلاعاتی در اختیار ما قرار داده است. دیگران هم  مقالات و کتاب‌های پراکنده ای نوشته ‌اند. به گمان من این‌ها می‌تواند برای شروع مورد استفاده قرار گیرد.    

گفتنی است، اختتامیه چهارمین دوره جایزه پژوهش سال سینمایی فروردین ۱۴۰۰ برگزار می شود.